Nierówne traktowanie z powodu religii lub przekonań

Andrzej Marian Świątkowski

Titles

Abstract

Unequal treatment because of religion or belief

The article presents the legal opinions of two Advocates General (AG) of the Court of Justice of the European Union (CJEU) and two judgments of this court (CJEU) issued in cases C-157/15 and C-188/2015 in matters relating to religion. The main research method used in the article is the dogmatic method. The author analyzes the positions of two lawyers employed as AG CJEU in matters concerning the imposition of bans by entrepreneurs on persons employed, displaying religious symbols in places and time of work. The article is divided into five parts. In the first part, the author looks at legal concepts such as discrimination and religious freedom. In the second part, the reader is introduced to the essence of the dispute between entrepreneurs and employed believers of religion. The third part deals with the cases regulated by the provisions of Directive 2000/78/EC concerning lawful exceptions to the prohibition of discrimination. The fourth part is devoted to the policy of religious neutrality recognized by the European Union as a remedy between employers and employees. In the last, fifth part, the operative parts of the judgments of the Court of Justice are listed. CJEU rulings prohibit employees from wearing and displaying overly visible religious symbols. Failure to comply with this prohibition cannot be considered as direct discrimination on the basis of religion. The interest of the entrepreneur is not a sufficient justification for the parties to the re-employment relationship to reach an agreement, because the wearing of religious symbols by employees in the workplace cannot be considered as a “significant professional requirement.”

ASJC: 3308, JEL: K31

The article presents the legal opinions of two Advocates General (AG) of the Court of Justice of the European Union (CJEU) and two judgments of this court (CJEU) issued in cases C-157/15 and C-188/2015 in matters relating to religion. The main research method used in the article is the dogmatic method. The author analyzes the positions of two lawyers employed as AG CJEU in matters concerning the imposition of bans by entrepreneurs on persons employed, displaying religious symbols in places and time of work. The article is divided into five parts. In the first part, the author looks at legal concepts such as discrimination and religious freedom. In the second part, the reader is introduced to the essence of the dispute between entrepreneurs and employed believers of religion. The third part deals with the cases regulated by the provisions of Directive 2000/78/EC concerning lawful exceptions to the prohibition of discrimination. The fourth part is devoted to the policy of religious neutrality recognized by the European Union as a remedy between employers and employees. In the last, fifth part, the operative parts of the judgments of the Court of Justice are listed. CJEU rulings prohibit employees from wearing and displaying overly visible religious symbols. Failure to comply with this prohibition cannot be considered as direct discrimination on the basis of religion. The interest of the entrepreneur is not a sufficient justification for the parties to the re-employment relationship to reach an agreement, because the wearing of religious symbols by employees in the workplace cannot be considered as a “significant professional requirement.”

ASJC: 3308, JEL: K31

Keywords

dyrektywa 2000/78/WE, dyskryminacja, nierówne traktowanie, polityka społeczna, środowisku pracy, zakaz noszenia symboli religijnych; directive 2000/78/EC, discrimination, social policy, the work environment, unequal treatment, prohibition of wearing religious symbols

directive 2000/78/EC, discrimination, social policy, the work environment, unequal treatment, prohibition of wearing religious symbols

References

Gomien D. (1998) Short Guide to the European Convention on Human Rights, Strasbourg.

Laurent S. (2015) Niqwab, hidjab, burqa : des voiles et beaucoup de confusions, „Le Monde”, 11.06.2015, https://www.lemonde.fr/les-decodeurs/article/2015/06/11/niqab-hijab-burqa-des-voiles-et-beaucoup-de-confusions_4651970_4355770.html (dostęp: 14.02.2023).

Świątkowski A.M. (2014) Actio popularis – remedium na dyskryminację w zatrudnieniu? [w:] A. Kalisz (red.), Prawa człowieka. Współczesne zjawiska, wyzwania, zagrożenia, t. 2, Sosnowiec.

Świątkowski A.M., Wierzbińska H. (wybór i oprac.) (2011) Kodeks pracy i zabezpieczenia społecznego Unii Europejskiej, Kraków.

Vickers L. (2014) Migration, Labour Law, and Religious Discrimination [w:] C. Costello, M. Freedland (eds.), Migrants at Work: Immigration and Vulnerability in Labour Law, Oxford.

Wrobel A. (red.) (2013) Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, Warszawa.

Raporty

European Commission, Directorate-General for Communication (2012) Special Eurobarometer 393: Report on Discrimination in the EU in 2012, https://data.europa.eu/data/datasets/s1043_77_4_ebs393?locale=en (dostęp: 14.02.2023).

European Commission, Directorate-General for Justice and Consumers (2015) Special Eurobarometer 437: Discrimination in the EU in 2015: Report, https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/d629b6d1-6d05-11e5-9317-01aa75ed71a1 (dostęp: 14.02.2023).

Orzecznictwo

Decyzja ETPC z dnia 15 lutego 2001 roku w sprawie Dahlab przeciwko Szwajcarii, 42393/98, ECLI:CE:ECHR:2001:0215DEC004239398.

Wyrok TSUE z dnia 18 listopada 1987 roku w sprawie Maizena GmbH i inni przeciwko Bundesanstalt fur landwirtschaftliche Marktordnung (BALM), C-137/85, ECLI:EU:C:1987:493.

Wyrok TSUE z dnia 11 lipca 1989 roku w sprawie Hermann Schrader HS Kraftfutter GmbH & Co. KG przeciwko Hauptzollamt Gronau, C-265/87, ECLI:EU:C:1989:303.

Wyrok TSUE z dnia 12 listopada 1996 roku w sprawie Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej przeciwko Radzie Unii Europejskiej, C-84/94, ECLI:EU:C:1996:431.

Wyrok TSUE z dnia 12 lipca 2001 roku w sprawie H. Jippes, Afdeling Groningen van de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren i Afdeling Assen en omstreken van de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren przeciwko Minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, C-189/01, ECLI:EU:C:2001:420.

Wyrok TSUE z dnia 10 grudnia 2002 roku w sprawie The Queen przeciwko Secretary of State for Health, ex parte British American Tobacco (Investments) Ltd i Imperial Tobacco Ltd., C-491/01, ECLI:EU:C:2002:741.

Wyrok TSUE z dnia 22 listopada 2005 roku w sprawie Werner Mangold przeciwko Rudiger Helm, C-144/04, ECLI:EU:C:2005:709.

Wyrok TSUE z dnia 11 stycznia 2007 roku w sprawie ITC Innovative Technology Center GmbH przeciwko Bundesagentur fur Arbeit, C-208/05, ECLI:EU:C:2007:16.

Wyrok TSUE z dnia 16 października 2007 roku w sprawie Felix Palacios de la Villa przeciwko Cortefiel Servicios SA, C-411/05, ECLI:EU:C:2007:604.

Wyrok TSUE z dnia 10 lipca 2008 roku w sprawie Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding przeciwko Firma Feryn NV, C-54/07, ECLI:EU:C:2008:397.

Wyrok TSUE z dnia 12 stycznia 2010 roku w sprawie Colin Wolf przeciwko Stadt Frankfurt am Main, C-229/08, ECLI:EU:C:2010:3.

Wyrok TSUE z dnia 19 stycznia 2010 roku w sprawie Seda Kucukdeveci przeciwko Swedex GmbH & Co. KG, C-555/07, ECLI:EU:2010:21.

Wyrok TSUE z dnia 9 marca 2010 roku w sprawie Raffinerie Mediterranee (ERG) SpA, Polimeri Europa SpA i Syndial SpA przeciwko Ministero dello Sviluppo economico i innym oraz ENI SpA przeciwko Ministero Ambiente e Tutela del Territorio e del Mare i innym, C-379/08 i C-380/08, ECLI:EU:C:2010:127.

Wyrok TSUE z dnia 12 października 2010 roku w sprawie Ingeniorforeningen i Danmark przeciwko Region Syddanmark, C-499/08, ECLI:EU:C:2010:600.

Wyrok TSUE z dnia 13 września 2011 roku w sprawie Reinhard Prigge i inni przeciwko Deutsche Lufthansa AG, C-447/09, ECLI:EU:C:2011:573.

Wyrok TSUE z dnia 8 kwietnia 2014 roku w sprawie Digital Rights Ireland Ltd przeciwko Minister for Communications, Marine and Natural Resources i in. oraz Karntner Landesregierung i in., C-293/12 i C-594/12, ECLI:EU:C:2014:238.

Wyrok TSUE z dnia 13 listopada 2014 roku w sprawie Mario Vital Perez przeciwko Ayuntamiento de Oviedo, C-416/13, ECLI:EU:C:2014:2371.

Wyrok TSUE z dnia 16 czerwca 2015 roku w sprawie Peter Gauweiler i in. przeciwko Deutscher Bundestag, C-62/14, ECLI:EU:C:2015:400.

Wyrok TSUE z dnia 14 marca 2017 roku w sprawie Asma Bougnaoui i Association de defense des droits de l’homme (ADDH) przeciwko Micropole SA, C-188/15, ECLI:EU:C:2017:204.

Wyrok TSUE z dnia 14 marca 2017 roku w sprawie Samira Achbita i Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding przeciwko G4S Secure Solutions NV, C-157/15, ECLI:EU:C:2017:203.

Decision de la Cour de cassation du 25 juin 2014, 13-28.369, ECLI:FR:CCASS:2014:AP00612, https://www.legifrance.gouv.fr/juri/id/JURITEXT000029153791/(dostęp: 14.02.2023).

Opinia Rzecznika Generalnego TSUE przedstawiona w dniu 6 maja 2010 roku w sprawie Ole Andersen, C-499/08, ECLI:EU:C:210:248.

Opinia Rzecznika Generalnego TSUE przedstawiona w dniu 31 maja 2016 roku w sprawie Samira Achbita i centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestroijding przeciwko G4S Secure Solutions NV, C-157/15, ECLI:EU:C:2016:382.

Opinia Rzecznika Generalnego TSUE przedstawiona w dniu 13 lipca 2016 roku w sprawie Asma Bougnaoui i Association de defense des droits de l’homme (ADDH) przeciwko Micropole SA, C-188/15, ECLI:EU:2016:553.

Akty prawa

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku, zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284.

Traktat o Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 2016, nr 202/15, wersja skonsolid.

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 2016, nr 202/391, wersja skonsolid.

Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 roku ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, Dz.Urz. UE L 2000, nr 303/16.

LOI n°2010-1192 du 11 octobre 2010 interdisant la dissimulation du visage dans l’espace public, NOR: JUSX1011390L, JORF n°0237 du 12 octobre 2010, https://www.legifrance.gouv.fr/loda/id/JORFTEXT000022911670/ (dostęp: 14.02.2023).

Loi du 1er juin 2011 visant a interdire le port de tout vetement cachant totalement ou de manière principale le visage, Moniteur belge, 2011-07-13, n°202, p. 41734, https://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex4.detail?p_isn=87377&p_lang=fr (dostęp: 14.02.2023).

Information

Information: Studies on Labour Law and Social Policy, Volume 30 (2023), Volume 30 Issue 1, pp. 33 - 46

DOI: https://doi.org/10.4467/25444654SPP.23.003.17605

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Nierówne traktowanie z powodu religii lub przekonań

English:

Unequal treatment because of religion or belief

Authors

Andrzej Marian Świątkowski

https://orcid.org/0000-0003-1753-7819

Institute of Philosophy, Jesuit University Ignatianum in Krakow
Poland

Published at: 07.04.2023

Article status: Open

Licence: CC BY

Percentage share of authors:

Andrzej Marian Świątkowski (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 497

Number of downloads: 342

<p> Unequal treatment because of religion or belief</p>

Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej