FAQ

Hybryda światopoglądowa – refleksje nad genezą i rozwojem nurtu realizmu socpaxowskiego

Publication date: 12.12.2016

Studia Historica Gedanensia, 2016, Volume 7 (2016), pp. 141 - 154

https://doi.org/10.4467/23916001HG.16.007.6392

Authors

Daria Mazur
Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz; Institute of Cultural Sciences
https://orcid.org/0000-0003-1096-6338 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Hybryda światopoglądowa – refleksje nad genezą i rozwojem nurtu realizmu socpaxowskiego

Abstract

Many scientists have analysed the genesis and conditions of functioning of Bolesław Piasecki group in Poland after 1945. The monograph Socpax realism allowed to fill the gap in research on Polish literature between 1949–1956, connected with the literary current, developing then around the weekly PAX journal Today and Tomorrow, which was a peculiar realisation of social realism subroutine. The monograph ascertains that, in the frame of the model of literary life of the time, the literary circle tried to dissect a new formula of creativity, which was to reflect the nominal catholic writers’ declarations of engagement in building socialism and to serve to propagate the attitude of cooperation of Church members with Marxists. Scientific response on this matter allowed the article to reflect on the character and function of references to Christian and sacral elements in socpax realism current. In the frame of three strategies, they were instrumentally involved in ideological and political discourse, serving to legitimise socialism and institutionalise the privileged position of Piasecki group striving for authority. Reflection on the paradoxical integration of ‘catholic’ literature with Stalin’s atheistic vision of reality, where fight with political opponents (including Church and religion) was a constant element, allows to reveal the sources and features of the mechanism of camouflage connected with the hybrid worldview propounded by PAX.

References

Antoni Dudek, Grzegorz Pytel, Bolesław Piasecki.Próba biografii politycznej (Londyn: Wydawnictwo Aneks, 1990);

Andrzej Jaszczuk, Ewolucja ideowa Bolesława Piaseckiego 1932–1956 (Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2005);

Jacek Maria Majchrowski, Geneza politycznych ugrupowań katolickich.Stronnictwo Pracy,grupa „Dziś i Jutro” (Paryż: Libella, 1984);

Claude Naurois [Maria Winowska], Dieu Contre Dieu? Drame des Catholiques Progressistes dans une Église du Silence(Fribourg–Paris: Éditions Saint­‑Paul, 1956);

Peter Raina, Piasecki na indeksie watykańskim.Geneza sprawy (Warszawa: von Boroviecky, 2002);

Komu służył PAX.Materiały z sympozjum Od PAX­‑u do Civitas Christianazorganizowanego przez Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana 30–31 stycznia 2008 roku, red. Sabina Bober (Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2008);

Andrzej Friszke, „Strategie przystosowania ośrodków katolików świeckich w pierwszych latach powojennych”, w idem, Przystosowanie i opór.Studia z dziejów PRL (Warszawa: Biblioteka „Więzi” 2007)

Mikołaj Stanisław Kunicki, Between the Brown and the Red.Nationalism,Catholicism,and Communism in Twentieth­‑Century Poland – The Politics of Bolesław Piasecki (Athens, Ohio: Ohio University Press, 2012);

ks. Mieczysław Łaszczyk, „Stowarzyszenie PAX w powojennej Polsce. Charakterystyka i próba pastoralnej oceny środowiska katolików świeckich współpracujących z systemem politycznym PRL”, Studia Włocławskie 8 (2005)

ks. Dominik Zamiatała, „Stowarzyszenie PAX w rzeczywistości PRL­‑u”, Roczniki Teologiczne 4 (2007)

Sensus catholicus.Katolicy świeccy w Polsce Ludowej.Postawy – aktywność – myśl, red. Radosław Ptaszyński, Tomasz Sikorski(Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2014).

Michał Głowiński, Rytuał i demagogia.Trzynaście szkiców o sztuce zdegradowanej (Warszawa: Oficyna Polska Encyklopedia Niezależna, 1992)

Zdzisław Łapiński, Jak współżyć z socrealizmem? Szkice nie na temat (Londyn: Polonia, 1988)

Zbigniew Jarosiński, Nadwiślański socrealizm (Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1999)

Daria Mazur, Realizm socpaxowski (Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2013).

Bohdan Cywiński, Ogniem próbowane.Z dziejów najnowszych Kościoła katolickiego w Europie Środkowo­‑Wschodniej, t. 2, i was prześladować będą” (Lublin–Rzym: Redakcja Wydawnictw KUL–Fundacja Jana Pawła II, Polski Instytut Kultury Chrześcijańskiej, 1990)

Bogdan Kolar SDB, „The Priestly Patriotic Associations in the Eastern European Countries”, Bogoslovni vestnik 68 (2008)

Yvon Tranvouez, „Mission et communisme: la question du progressisme chrétien (1943–1957)”, Le Mouvement Social 177 (1996)

Andrzej Grajewski, Kompleks Judasza.Kościół zraniony.Chrześcijanie w Europie Środkowo­‑Wschodniej między oporem a kolaboracją (Poznań: W drodze, 1999).

Daria Mazur, Realizm katolicki, w Słownik realizmu socjalistycznego, red. Zdzisław Łapiński, Wojciech Tomasik (Kraków: Universitas, 2004)

Jacek Łukasiewicz, Jeden dzień w socrealizmie i inne szkice (Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych, 2006)

Stanisław Adam Kondek, Papierowa rewolucja.Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948–1955 (Warszawa: Biblioteka Narodowa 1999)

Jan Żaryn, Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989) (Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003)

Stefan Wyszyński, Dzieła zebrane, t. 1 (1949–1953), red. Zbigniew Kraszewski et al. (Warszawa: Soli Deo 1991)

Robert Jarocki, Czterdzieści pięć lat w opozycji.O ludziach „Tygodnika Powszechnego” (Kraków: Wydawnictwo Literackie 1990)

Yvon Tranvouez, „Left Catholicism and Christian Progressivism in France (1945–1955)”, w Left Catholicism: Catholics and Society in Western Europe at the Point of Liberation 1943–1955, eds. Gerd Rainer Horn, Emmanuel Gerard (Leuven: Leuven University Press, 2001)

Yvon Tranvouez, „Guerre Froide et Progressisme Chrétien. La Quinzaine (1950–1953)”, Vingtième Siècle.Revue d’histoire13 (1987)

Wojciech Tomasik, „Historia ad usum delphini. Powieść historyczna 1949–1955 jako dokument”, w idem, Słowo o socrealizmie.Szkice (Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 1991)

Information

Information: Studia Historica Gedanensia, 2016, Volume 7 (2016), pp. 141 - 154

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Hybryda światopoglądowa – refleksje nad genezą i rozwojem nurtu realizmu socpaxowskiego

English:

Hybryda światopoglądowa – refleksje nad genezą i rozwojem nurtu realizmu socpaxowskiego

Authors

https://orcid.org/0000-0003-1096-6338

Daria Mazur
Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz; Institute of Cultural Sciences
https://orcid.org/0000-0003-1096-6338 Orcid
Contact with author
All publications →

Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz; Institute of Cultural Sciences

Published at: 12.12.2016

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Daria Mazur (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish