FAQ

Inwentarz rzeczy pozostałych po stolniku przemyskim Jerzym Wołodyjowskim z 1674 roku

Publication date: 2018

Studia Archiwalne, 2018, Vol. 5, pp. 211 - 228

https://doi.org/10.4467/17347513SA.18.011.14544

Authors

Józef Kus
The State Archive in Lublin, Jezuicka 13, 20-950 Lublin (Poland)
All publications →

Titles

Inwentarz rzeczy pozostałych po stolniku przemyskim Jerzym Wołodyjowskim z 1674 roku

Abstract

W księgach grodzkich grabowieckich, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie, znajduje się rejestr rzeczy pozostałych po stolniku przemyskim Jerzym Wołodyjowskim, który był pierwowzorem Sienkiewiczowskiego „Małego Rycerza” – obrońcy Kamieńca Podolskiego w 1672 r. W artykule przedstawiono tradycję związaną z legendą pułkownika Wołodyjowskiego, podstawowe fakty z jego życia oraz okoliczności powstania inwentarza pośmiertnego, wykorzystanego w trakcie procesu przeciwko osobom, które bezprawnie zagarnęły nieruchomości zmarłego. Autor artykułu stwierdza w konkluzji, że autentyczny Wołodyjowski tylko pod pewnymi względami przypominał swój literacki, Sienkiewiczowski, portret. Był istotnie świetnym zagończykiem i zginął w Kamieńcu Podolskim, tak jak „pan Michał”, chociaż jego śmierć była przypadkowa. Był również pułkownikiem, lecz nie dowodził chorągwią laudańską. Nie był też najprawdopodobniej nigdy na Litwie, gdzie region etnograficzno-historyczny Lauda się znajdował. Artykuł zawiera edycję inwentarza sporządzonego po śmierci Jerzego Wołodyjowskiego.

 

 

References

Download references
Źródła drukowane

Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie…, t. 10, Spis oblat zawartych w aktach grodu i ziemstwa lwowskiego, oprac. O. Pietruski i X. Liske, Lwów 1884.

Groicki B., Obrona sierot i wdów, wyd. J. Sawicki, Warszawa 1958.

Groicki B., Porządek sądów i spraw miejskich prawa majdeburskiego w Koronie Polskiej, wyd. K. Koranyi, Warszawa 1953.

Makowiecki S., Relacyja Kamieńca wziętego przez Turków w roku 1672, oprac. P. Borek, Kraków 2008.

Pamiętnik Mikołaja Jemiołowskiego, towarzysza lekkiej chorągwi, ziemianina województwa bełzkiego…, wyd. A. Bielowski, Lwów 1850.

Literatura

Borek P., Stolnik przemyski Jerzy Wołodyjowski w „Relacyi Kamieńca wziętego…” Stanisława Makowieckiego i ostatniej części Trylogii Henryka Sienkiewicza, „Rocznik Przemyski”, t. 45, 2008, nr 3, s. 77–92.

Brückner A., Encyklopedia staropolska, t. 1–2, Warszawa 1939.

Ciesielski T., Spuścizny rodzinne i archiwa majątkowo-gospodarcze polskiej szlachty w wybranych archiwach ukraińskich, [w:] Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. 2, red. W. Walczak, K. Łopatecki, Białystok 2010, s. 291–305.

Czapliński W., Pan Wołodyjowski, [w:] Glosa do Trylogii, Białystok 1999, s. 99–109.

Dr Antoni J. [Rolle J. A.], Państwo Wołodyjowscy, [w:] Sylwetki historyczne. Serya VIII, Kraków 1892, s. 296–343.

Dylewski A., Historia pieniądza na ziemiach polskich, Warszawa 2011.

Gadocha M., Testamenty i inwentarz Jadwigi i Marcina Mitkiewiczów – przyczynek do dziejów mieszczaństwa krakowskiego, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego”, t. 3, 2011, s. 98–121.

Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. 1–4, Warszawa 1900–1903.

Hundert Z., Garnizon wojskowy Kamieńca Podolskiego w latach 1667–1672 – zarys problematyki, „Saeculum Christianum”, t. 21, 2014, s. 141–153.

Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.

Justyniarska-Chojak K., Taxatio rerum olim… – szesnastowieczne inwentarze pośmiertne z ksiąg miejskich województwa sandomierskiego, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 63, 2015, nr 1, s. 41–54.

Justyniarska-Chojak K., Testamenty i inwentarze pośmiertne z ksiąg miejskich województwa sandomierskiego (XVI–XVIII wiek), Kielce 2010.

Kijas J., Źródła historyczne „Pana Wołodyjowskiego”, „Pamiętnik Literacki”, R. 43, 1952, z. 3–4, s. 1137–1156.

Kizik E., Gdański inwentarz pośmiertny toruńskiego drukarza Johanna Christopha Jungmanna z 1778 roku, „Zapiski Historyczne”, t. 80, 2015, s. 169–178.

Klonder A., Mienie godne szlachcica i mieszczanina w krajach Europy Środkowej w XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. 49, 2001, nr 1–2, s. 81–94.

Klonder A., Wszystka spuścizna w Bogu spoczywającego. Majątek ruchomy zwykłych mieszkańców Elbląga i Gdańska w XVII wieku, Warszawa 2000.

Kosman M., Państwo Wołodyjowscy, [w:] Na tropach bohaterów Trylogii, Warszawa 1986, s. 329–348.

Kwaśniewicz W., Encyklopedia dawnej broni i uzbrojenia ochronnego, Warszawa 2017.

Pielas J., Inwentarze pośmiertne ruchomości szlachty sandomierskiej z XVII–XVIII wieku – perspektywy i problemy metodologiczne przygotowywanej edycji źródłowej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 63, 2015, nr 4, s. 629–635.

Pośpiech A., Pułapka oczywistości. Pośmiertne spisy ruchomości szlachty wielkopolskiej z XVII wieku, Warszawa 1992.

Przyboś A., Hejking, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 9, red. K. Lepszy, Wrocław 1961–1962, s. 351–352.

Sawicka Z., Słowniczek, [w:] Koń w życiu szlachty w XVI–XVIII w., Toruń 2004, s. 121–127.

Słownik języka polskiego, oprac. S. B. Linde, t. 1–4, Warszawa 1807–1814.

Słownik staropolski, red. K. Nitsch, S. Urbańczyk, t. 1–11, Warszawa 1953–1995.

Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszawa 1983.

Turnau I., Słownik ubiorów. Tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w., Warszawa 1999.

Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K. Przyboś, Wrocław 1987.

Wagner M., Wołodyjowski Jerzy, [w:] Słownik biograficzny oficerów polskich drugiej połowy XVII wieku, Oświęcim 2013, s. 296.

Życiński S., Inwentarz pozostałości po Jerzym Wołhodyjowskim pułkowniku chorągwi laudańskiej z roku 1672, „Zeszyty Naukowe Muzeum Wojska w Białymstoku”, 1998, z. 12, s. 159–161.

Information

Information: Studia Archiwalne, 2018, Vol. 5, pp. 211 - 228

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Inwentarz rzeczy pozostałych po stolniku przemyskim Jerzym Wołodyjowskim z 1674 roku

English:

The 1674 Inventory the Belongings Left by Przemyśl Pantler Jerzy Wołodyjowski

Authors

The State Archive in Lublin, Jezuicka 13, 20-950 Lublin (Poland)

Published at: 2018

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Józef Kus (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish