FAQ

Parafia w Krasiczynie jako ośrodek wsparcia dla opozycji demokratycznej i niezależnego ruchu chłopskiego oraz centrum pomocy społecznej w okresie stanu wojennego i po nim

Publication date: 12.2021

Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2021, 2 (25) 2021, pp. 83 - 164

https://doi.org/10.4467/24497363RPLJ.21.007.14630

Authors

,
Jerzy Bartmiński
https://orcid.org/0000-0003-2252-6516 Orcid
All publications →
Stanisław Stępień
State Academy of Applied Sciences in Przemyśl
https://orcid.org/0000-0002-2821-4188 Orcid
All publications →

Titles

Parafia w Krasiczynie jako ośrodek wsparcia dla opozycji demokratycznej i niezależnego ruchu chłopskiego oraz centrum pomocy społecznej w okresie stanu wojennego i po nim

Abstract

The Parish in Krasiczyn as a centre of support of democratic opposition and independent peasant movement and a centre of social assistance during martial law in Poland and thereafter

The aim of another publication in “Rocznik Przemyski”, which falls under the project of “oral history”, is to preserve for posterity significant events in the Przemyśl region which took place not so long ago, whose participants are still alive and have agreed to bear first-hand testimonies. This paper focuses on the role of the Roman Catholic St. Martin parish church in Krasiczyn during a crucial period in our history, i.e. the birth of democratic opposition based on the “Solidarity” movement and then public resistance after martial law had been introduced in Poland. The article consists of five parts: introduction, presentation of Rev. Stanisław Bartmiński, calendar of events between 1970 and 2008, accounts by people who in the 1970s and later, particularly during the martial law, had contact with the Krasiczyn parish, and short biographies of the interlocutors and people mentioned in the interviews. The publication is complete with the afterword of the then parish priest, Rev. Stanisław Bartmiński. The collected testimonies show the social, cultural and charity-oriented role of the Krasiczyn church rectory and its head priest, in particular Krasiczyn as the place of meetings of peasant activists who laid the foundations of independent organizations of individual farmers, as a relief centre for democratic opposition activists and later a regional relief center for the people oppressed for their Solidarity activity. Part of the material also concerns organizing in the early 1990s camps for children of Polish origin from Ukraine as well as Ukrainian children harmed during the Chernobyl catastrophe.

Keywords: Krasiczyn, Przemyśl, Roman Catholic church in Krasiczyn, social role of the parish, anti-Communist opposition, martial law, independent peasant movement, “Solidarity”, independent culture, charity, relief for Ukraine

References

Download references
Źródła
Archiwum Etnolingwistyczne Instytutu Filologii Polskiej UMCS w Lublinie, AHM, taśma 1822.
Opracowania
J. Bartmiński, B. Maksymiuk-Pacek, A. Michalec, Opowieści krasiczyńskie. Historie osobiste i lokalne z Krasiczyna i okolic we współczesnych przekazach ustnych, „Rocznik Przemyski” 2017, t. 53, z. 2, s. 177–226.
J. Bartmiński, B. Maksymiuk-Pacek, A. Michalec, Szczodrowanie i kolędowanie w Krasiczynie i okolicach we współczesnych przekazach ustnych, „Rocznik Przemyski” 2018, t. 54, z. 2, s. 149–226.
J. Bartmiński, Historia mówiona – czyli nobilitacja perspektywy „zwykłego człowieka”, „Rocznik Przemyski” 2011, t. 47, z. 2, s. 173–177.
J. Bartmiński, Z. Budzyński, S. Bartmiński, Spór o przemyski Karmel. Relacje świadków historii, „Rocznik Przemyski” 2015, t. 51, z. 2, s. 124–214.
S. Bartmiński, Krasiczyn. Dzieje parafii i społeczności naszkicowane przez starego proboszcza, t. 1–2, Krasiczyn–Przemyśl 2010.
S. Bartmiński, Oaza Żywego Kościoła w Krasiczynie, [b.m.] 2016.
S. Bartmiński, Okruchy z dziejów Krasiczyna wydobyte z archiwum przez starego proboszcza, Krasiczyn–Przemyśl 2020.
S. Bartmiński, Pracowite lata. Obrazki z działalności Komitetów Kościelnych i Społecznych, Krasiczyn 1997.
S. Bartmiński, Wspominam z wdzięcznościąludzi, których spotkałem, Przemyśl–Krasiczyn 2019.
Encysol.pl, Duszpasterstwo Rolników Krasiczyn – Haczów – Sonina, https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/13336,Duszpasterstwo-Rolnikow-Krasiczyn-Haczow-Sonina.html?search=97122808 [dostęp: 21 VII 2021].
Encysol.pl, http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=IX_Ludzie [dostęp: 14 VIII 2021].
M. Łaszkiewicz, „Bo Żydy to teżludzie”. Relacje o Żydach z Biłgoraja i Krasiczyna, „Rocznik Przemyski” 2011, t. 47, z. 2, s. 179–213.
F. Mantel, Wachlarz wspomnień, Paryż1980.
J. Matusz, Nie tylko kropidło, „Rzeczpospolita”, 13 stycznia 2004.
M. Misiak, Obrazy z łemkowskiej pamięci, „Rocznik Przemyski” 2013, t. 49, z. 2, s. 145–182.
Polska – Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa. Studia z dziejów chrześcijaństwa na pograniczu etnicznym, red. S. Stępień, t. 1, Przemyśl 1990.
W. Przepadło, Młodzieżowe rekolekcje oazowe diecezji przemyskiej w latach 1970–1983 w świetle wypowiedzi uczestników, Lublin 1984 (Biblioteka KUL, mps).
K. Sawicki, Notatki z Krasiczyna, „Więź”1983, nr 5, s. 151–153.
T. Sopel, Niezależny ruch chłopski „Solidarność”w Polsce południowo-wschodniej w latach 1980–1989. Dokumenty, wspomnienia, refleksje, Przemyśl 2000.
S. Stępień, Wspomnienie o Feliksie Mantlu, „Życie Przemyskie” 1990, nr 38, s. 6.
Strych Kulturalny. Pismo literacko-artystyczne. Jesień1988 – zima 1996/1997, Przemyśl 2019.
Wikipedia.org, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ob%C3%B3z_NKWD_w_Trzebusce [dostęp: 14 VIII 2021].

Information

Information: Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2021, 2 (25) 2021, pp. 83 - 164

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Parafia w Krasiczynie jako ośrodek wsparcia dla opozycji demokratycznej i niezależnego ruchu chłopskiego oraz centrum pomocy społecznej w okresie stanu wojennego i po nim

English:

The Parish in Krasiczyn as a centre of support of democratic opposition and independent peasant movement and a centre of social assistance during martial law in Poland and thereafter

Authors

https://orcid.org/0000-0002-2821-4188

Stanisław Stępień
State Academy of Applied Sciences in Przemyśl
https://orcid.org/0000-0002-2821-4188 Orcid
All publications →

State Academy of Applied Sciences in Przemyśl

Published at: 12.2021

Article status: Open

Licence: CC-BY-NC-SA  licence icon

Percentage share of authors:

Jerzy Bartmiński (Author) - 50%
Stanisław Stępień (Author) - 50%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish