FAQ

Stowarzyszenie Biskupia Górka – geneza i kierunki działalności w latach 2016–2021

Publication date: 2022

Yearbook of Gdańsk, 2021, LXXXI (81), pp. 281 - 299

Authors

Krystyna Ejsmont
prezeska zarządu Stowarzyszenia Biskupia Górka
All publications →

Titles

Stowarzyszenie Biskupia Górka – geneza i kierunki działalności w latach 2016–2021

Abstract

Biskupia Górka to część Gdańska położona w historycznym centrum miasta. Na przełomie XIX i XX w. teren ten został gęsto zabudowany kamienicami, które niemal nienaruszone przetrwały walki prowadzone w 1945 r. W czasach PRL-u zabytkowe budynki w większości powoli niszczały, a sama dzielnica zyskała złą sławę, która utrzymywała się jeszcze do lat 90. XX w. Na przełomie XX i XXI w. na Biskupiej Górce zaczęły zachodzić zmiany na lepsze. Zaczynem dla nich były spontaniczne działania wspólnot kościelnych i szkół funkcjonujących na tym terenie, a następnie – metodyczna już – praca, stopniowo powstających tutaj organizacji pozarządowych. Jednym z najważniejszych dziś kontynuatorów tej działalności jest założone 10 października 2016 r. Stowarzyszenie Biskupia Górka. W ciągu 5 lat zgromadziło ono m.in. kilka tysięcy różnych artefaktów, fotografii, dokumentów i wspomnień związanych z dzielnicą, zorganizowało dziesiątki spotkań, kilkanaście wystaw, a także poszukiwania zabytków na terenie Biskupiej Górki.


The Biskupia Górka Association (Stowarzyszenie Biskupia Górka): The genesis and directions of activity in 2016–2021

Biskupia Górka (Bishop’s Hill) is a part of Gdańsk located in the historic city centre. In the late nineteenth and early twentieth centuries, the area was densely built up with tenement houses, which survived the battles of 1945 almost intact. During the communist era, most of the historic buildings slowly deteriorated, and the district itself gained a bad reputation, which lasted until the 1990s. At the turn of the twenty-first century, Biskupia Górka began to undergo changes for the better. They were initiated by the spontaneous activities of church communities and schools in the area, and later by the methodical work of the non-governmental organisations gradually emerging there. One of the most important continuators of this activity today is the Biskupia Górka Association, founded on 10 October 2016. Over the course of five years it has collected, among other things, several thousand different artefacts, photographs, documents and memories associated with the district, organised dozens of meetings, several exhibitions and searches for monuments in the Biskupia Górka area.

Keywords: localism, revitalisation, civic participation, association, history, Gdańsk

References

Download references
Źródła prawa
Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku z dnia 11.10.1947 r. nr 8 (obecnie pod nr 15 – nowy numer rejestru zabytków).
Gminny Program Rewitalizacji Miasta Gdańska na lata 2017–2023.
Program Rewitalizacji Obszarów Zdegradowanych w Gdańsku. Lokalny Program Rewitalizacji, Gdańsk 2004.
Program Rewitalizacji Obszarów Zdegradowanych w Gdańsku. Lokalny Program Rewitalizacji, Gdańsk 2009.
Statut Stowarzyszenia Biskupia Gorka, https://biskupiagorka.pl/?page_id=6056 [dostęp: 7.06.2022]
Uchwała nr XXIII/689/04 Rady Miasta Gdańska z dnia 29 kwietnia 2004 r.
Uchwała nr XLVII/1308/10 Rady Miasta Gdańska z dnia 25 marca 2010.
Uchwała nr XXII/607/16 Rady Miasta Gdańska z dnia 28 kwietnia 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji w mieście Gdańsku.
Uchwała nr XXXVIII/1012/17 Rady Miasta Gdańska z dnia 25 kwietnia 2017 r.
Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 1994 r. (M.P. Nr 50, poz. 423).
Źródła archiwalne
Archiwum Społeczne Biskupiej Gorki, e-mail z Biura Prasowego Urzędu Miasta Gdańska, 2021 r.
Archiwum Społeczne Biskupiej Gorki, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdańsku, pismo nr PS.F.V.ZPS1.4100–58/11 z dn. 26.05.2011 r.
Archiwum Społeczne Biskupiej Gorki, pismo nr BMKZ.4120.6.2017.IZ z dn. 15.03.2017 r. Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków.
Archiwum Społeczne Biskupiej Gorki, pismo prezydenta Miasta Gdańska nr WPR-V.111. 4238.2011.AWB, 2011 r.
Archiwum Społeczne Biskupiej Gorki, wywiad z dyrektor Szkoły Podstawowej nr 21, Lidią Lisińską, przeprowadzony przez autorkę 22.10.2021 r.
Archiwum Społeczne Biskupiej Gorki, Zezwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków ZA.5163.29.2018.RP.2, 2018 r.
Literatura
Ciesielski Zenon, Teatr polski w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939, Gdańsk 1969.
Diagnoza potrzeb mieszkańców wraz ze wskazaniem zadań do realizacji istotnych dla społeczności lokalnej danego obszaru rewitalizacji. Raport końcowy z warsztatów zrealizowanych w ramach projektu Przygotowanie Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Gdańska, Gdańsk 2016.
Konsultacje projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji w mieście Gdańsku. Informacja podsumowująca. Wnioski i uwagi, Gdańsk 2016.
Kopittke Ryszard, Biskupia Góra – architektura i urbanistyka, Wydział Historyczny Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2016, praca magisterska, kpis.
Zwarra Brunon, Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków-Gdańszczan, Gdańsk 1984, Gdańsk 2002, Gdańsk 2021.
Zwarra Brunon, Gdańszczanie, t. 1–4: Gdańsk 1976, Gdańsk 1999–2000, Gdańsk 2022.
Zwarra Brunon, W gdańskiej twierdzy, Gdańsk 1987, Gdańsk 2003, Gdańsk 2020.
Zwarra Brunon, Wspomnienia Gdańskiego bowki, t. 1: Gdańsk 1984, t. 2: Gdańsk 1985, t. 3: Gdańsk 1986, t. 4: Gdańsk 1996, t. 5: Gdańsk 1977.
Prasa
„Dzień Bydgoski” 1933.
„Gazeta Gdańska”: 1928; 1930–1934; 1936; 1938.
Małczyński Piotr, Nataniel Mateusz Wolf: Zapomniany badacz doby oświecenia, „Odkrywca” 2022, nr 12.
„Polska Zgoda Pracujących. Wszechstanowe czasopismo zawodowe i gospodarcze. Organ Polskiego Zrzeszenia Pracy w Wolnem Mieście Gdańsku” 1936.
„Słowo Pomorskie” 1934.
„Straż Gdańska Organ Centralnego Komitetu Wyborczego na W M Gdańsk” 1934.
Publikacje internetowe
Bakowska Marzena, Poszukiwania trwały długo, ale w końcu się udało. Wiadomo, gdzie pochowano gdańskiego astronoma, 3.12.2019, https://radiogdansk.pl/wiadomosci/2019/12/03/poszukiwania-trwaly-dlugo-ale-w-koncu-sie-udalo-wiadomo-gdzie-pochowano-gdanskiego-astronoma/ [dostęp: 27.06.2022].
Baniecka Ewa, Powstanie Partnerstwa dla Biskupiej Gorki, 18.10.2011, https://stowarzyszeniewaga.pl/18-pazdziernika-2011-r/ [dostęp: 7.06.2022].
Biskupia Gorka, https://biskupiagorka.pl/.
Dawne Przymorze, fanpage na Facebooku, https://www.facebook.com/dawneprzymorze [dostęp: 28.10.2021].
Ejsmont Krystyna, Nataniela Wolfa dziwne przypadki, 4.11.2020, https://biskupiagorka.pl/?p=11785 [dostęp: 7.06.2022].
Ejsmont Krystyna, Relacja ze spotkania 11 kwietnia 2018, 17.04.2018, https://biskupiagorka.pl/?p=8577 [dostęp: 7.06.2022].
Fundacja Latebra, http://latebra.org/ [dostęp: 7.06.2022]
Fundacja Życie i Pasja, http://zycieipasja.org/.
Gdańsk.pl, Odkryto grób Nataniela Mateusza Wolfa, 3.12.2019, zapis konferencji prasowej, https://vimeo.com/377055505 [dostęp: 7.06.2022].
Gondek Bartosz, Na Biskupiej Gorce znaleziono grobowiec Nataniela Mateusza Wolfa, 3.12.2019, http://strefahistorii.pl/article/6629-na-biskupiej-gorce-znaleziono-grobowiec-nataniela-mateusza-wolfa [dostęp: 7.06.2022].
Januszajtis Andrzej, Śliwiński Błażej, Biskupia Gorka, Gedanopedia, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=BISKUPIA_G%C3%93RKA [dostęp: 27.11.2021].
Karaś Dorota, Odnaleźli grób słynnego astronoma. Teraz chcą szukać jego obserwatorium, 15.12.2019, https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,25510532,odnalezli-grob-slynnego-astronoma-teraz-chca-szukac-jego-obserwatorium.html [dostęp: 7.06.2022].
Kawiński Artur, Schronisko Młodzieżowe im. Paula Benekego, Gedanopedia, https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=SCHRONISKO_M%C5%81ODZIE%C5%BBOWE_IM._PAULA_BENEKEGO [dostęp: 27.11.2021].
Kisicka Anna, Społecznicy szukają śladów gdańskiej Polonii i grobu wybitnego astronoma, 11.08.2019, https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/spolecznicy-szukaja-sladow-gdanskiej-polonii-i-grobu-wybitnego-astronoma [dostęp: 7.06.2022].
Kościelak Sławomir, Kościół Chrystusa Króla, Gedanopedia, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=KO%C5%9ACI%C3%93%C5%81_CHRYSTUSA_KR%C3%93LA [dostęp: 27.11.2021].
Kowalski Krzysztof, Klątwa faraonow czyha na Biskupiej Gorce, 16.01.2020, https://www.rp.pl/historia/art934811-klatwa-faraonow-czyha-na-biskupiej-gorce [dostęp: 7.06.2022].
Ługin Andrzej, Odnaleziono grob gdańskiego naukowca – Nathanaela Matthaeusa von Wolfa, 3.12.2019, https://www.gdanskstrefa.com/odnaleziono-grob-gdanskiego-naukowca-nataniela-mateusza-wolfa/ [dostęp: 7.06.2022].
Machińska Anna, Odnaleziono grób lekarza, astronoma Mateusza Nataniela Wolfa, 3.12.2019, https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/odnaleziono-grob-lekarza-astronoma-mateusza-nataniela-wolfa [dostęp: 7.06.2022]; ten artykuł Polskiej Agencji Prasowej powieliły m.in. Histmag.org, Nauka w Polsce, Wprost, Niezależna i Portal Samorządowy.
Moritz Katarzyna, Firmy reklamowe kpią z uchwały o ochronie krajobrazu w Gdańsku, 6.07.2018, https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Firmy-reklamowe-kpia-z-przepisow-o-ochronie-krajobrazu-n125348.html [dostęp: 7.06.2022].
Mrowicki Rafał, Stowarzyszenie Biskupia Gorka odnalazło grob XVIII‒wiecznego gdańskiego naukowca Nataniela Wolfa, 3.12.2019, https://dziennikbaltycki.pl/stowarzyszenie-biskupia-gorka-odnalazlo-grob-xviiiwiecznego-gdanskiego-naukowca-nataniela‑wolfa-zdjecia/ar/c1–14628387 [dostęp: 7.06.2022].
Na Stoku 3 – śmierć kamienicy, 2019, https://www.youtube.com/watch?v=1YFEJtyG3ss [dostęp: 7.06.2022].
Nasze małe muzeum, realiz. Grzegorz Karbowski, Wojciech Ostrowski, Video Studio Gdańsk, 2020, https://www.youtube.com/watch?v=PK6b0lDaOok [dostęp: 8.06.2022].
Niezgoda Aneta, Biskupia Gorka stworzyła koalicję mieszkańców, 24.04.2009, https://gdansk.naszemiasto.pl/biskupia-gorka-stworzyla-koalicje-mieszkancow/ar/c4–3002380 [dostęp: 7.06.2022].
Nowa organizacja pozarządowa na Biskupiej Gorce, 11.05.2013, https://biskupiagorka.pl/?p=1394 [dostęp: 7.06.2022].
Oleksy Ewelina, Odnaleziono grób astronoma Nataniela Wolfa na Biskupiej Gorce, 3.12.2019, https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Odnaleziono-grob-Nataniela-Wolfa-na-Biskupiej-Gorce-n140252.html [dostęp: 7.06.2022].
Olesińska Dagmara, Biskupia Gorka: Zabytkowa dzielnica od lat nieremontowana. Zaczną pracę od rewitalizacji społecznej, 5.10.2011, https://gdansk.naszemiasto.pl/biskupiagorka-zabytkowa-dzielnica-od-lat-nieremontowana/ar/c4–1108637 [dostęp: 7.06.2022].
Paluchowski Piotr, Przystanek kolejowy Gdańsk Biskupia Gorka, Gedanopedia, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=PRZYSTANEK_KOLEJOWY_GDA%C5%83SK_BISKUPIA_G%C3%93RKA [dostęp: 27.11.2021].
Paluchowski Piotr, Wolf Nathanael Matthaeus, Gedanopedia, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/title=WOLF_NATHANAEL_MATTHAEUS, [dostęp: 27.11.2021].
Pomaska Agnieszka, Klub BISKUPIA 29, 10.12.2007, http://www.pomaska.pl/204/klub-biskupia-29.html [dostęp: 7.06.2022].
Stowarzyszenie WAGA, https://stowarzyszeniewaga.pl/.
Stoj Bartłomiej, Poszukiwacze odnaleźli grob lekarza, astronoma Mateusza Nataniela Wolfa, 4.12.2019, https://www.zwiadowcahistorii.pl/poszukiwacze-odnalezli-grob-lekarza-astronoma-mateusza-nataniela-wolfa-film/ [dostęp: 7.06.2022].
Święto Wolności i Solidarności/1–11 czerwca 2019, https://www.ecs.gda.pl/2019gdansk.
Wałuszko Marek, Stowarzyszenie Biskupia Gorka poinformowało o odnalezieniu grobu Nataniela Wolfa, 3.12.2019, https://www.gdansk.pl/wiadomosci/nataniel-wolf-odkrycie-grobu-gdansk-biskupia-gorka,159932 [dostęp: 7.06.2022].

Information

Information: Yearbook of Gdańsk, 2021, LXXXI (81), pp. 281 - 299

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Stowarzyszenie Biskupia Górka – geneza i kierunki działalności w latach 2016–2021

English:

The Biskupia Górka Association (Stowarzyszenie Biskupia Górka): The genesis and directions of activity in 2016–2021

Authors

prezeska zarządu Stowarzyszenia Biskupia Górka

Published at: 2022

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Krystyna Ejsmont (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 255

Number of downloads: 191