Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej w perspektywie Karty Praw Podstawowych UE

Marcin  Woźniak

Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej w perspektywie Karty Praw Podstawowych UE

Publication date: 22.12.2021

Public Administration Yearbook, 2021, 2021 (7), pp. 51-72

https://doi.org/10.4467/24497800RAP.21.003.14819

Authors

Download full text

PDF

Titles

Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej w perspektywie Karty Praw Podstawowych UE

Abstract

Unia Europejska wraz z Radą Europy i Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, tworzy regionalny, europejski system ochrony praw człowieka. Po wielu latach postępującej integracji europejskiej w roku 2000 została proklamowana Karta Praw Podstawowych.

Ten nowoczesny dokument skupiający przepisy prawa międzynarodowego jest obecnie podstawowym dokumentem regulującym ochronę praw człowieka w ramach UE. Choć pierwotnie akt był tylko deklaracją o charakterze politycznym, to jego rola zmieniła się w 2009 r., kiedy to stał się prawem wiążącym o statusie prawa pierwotnego UE. Zakres stosowania Karty został ograniczony do organów i instytucji Unii Europejskiej, a w stosunku do poszczególnych państw członkowskich obowiązuje jedynie w zakresie, w jakim wykonują one prawo unijne.

Mimo obaw politycznych złożonych przez niektóre kraje, na czele z Wielką Brytanią, Czechami i Polską KPP, prawa podstawowe i ich ochrona stanowią ważny element unijnego systemu prawnego i są impulsem w procesie kontynuacji europejskiej integracji.

The European Union, together with the Council of Europe and the Organization for Security and Co-operation in Europe, creates a regional, European system of human rights protection. After many years of progressing European integration, the Charter of Fundamental Rights was proclaimed in 2000.

This modern document gathering the provisions of international law is now the basic document regulating the protection of human rights within the EU. Although originally the act was only a declaration of a political nature, its role increased in 2009, when it became a binding law with the status of primary EU law. The scope of application of the Charter has been limited to the bodies and institutions of the European Union, and in relation to individual Member States only to the extent that they implement EU law.

Despite the political concerns expressed by some countries, including Great Britain, the Czech Republic and the Polish, CFR, fundamental rights and their protection constitute an important element of the EU legal system and are an impulse for European integration.

Keywords

prawa człowieka, Unia Europejska, prawa podstawowe, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, ochrona prawna jednostki

human rights, European Union, fundamental rights, Charter of Fundamental Rights of the European Union, legal protection of an individual

References

Download references

Literatura

Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej: komentarz, Warszawa 2012.

Białas-Zielińska K., Polscy przeciwnicy Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Wrocław 2010.

Bodnar A., Rzeczywisty wymiar praw i wolności politycznych obywateli Unii Europejskiej [w:] Ochrona praw obywatelek i obywateli Unii Europejskiej. 20 lat – osiągnięcia i wyzwania na przyszłość, G. Baranowska, A. Bodnar, A. Gliszczyńska-Grabias (red.), Warszawa 2015.

Gołosz K., Prawa człowieka w Unii Europejskiej [w:] Unia Europejska i Polska wobec dylematów integracyjnych na początku XXI w., M. Stolarczyk (red.), Toruń 2006.

Jasiński F., Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Warszawa 2003.

Kamiński I.C., Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej Komentarz, Wydanie 2 pod red. A. Wróbla, Warszawa 2020.

Karowiec R., Prawa społeczno-ekonomiczne w świetle Karty Praw Podstawowych UE na tle porównawczym z innymi dokumentami międzynarodowymi [w:] J. Jaskiernia (red.), Europejski system ochrony praw człowieka: aksjologia, instytucje, efektywność, Toruń 2015.

Kowalik-Bańczyk K., Stosowanie KPP przez polskie sądy oraz przez organa władzy publicznej – przegląd orzecznictwa TK, SN, sądów powszechnych i administracyjnych [w:] Stosowanie Karty Praw Podstawowych UE przez sądy polskie. Konferencja zorganizowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 25 września 2015 r., Warszawa 2016.

Mazur R., Karta Praw Podstawowych UE [w:] Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej wybrane zagadnienia, A. Florczak (red.), Warszawa 2009.

Miąsik D., Ziulczyk-Nierubca I., Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej Komentarz, 2. Wydanie pod red. A. Wróbla, Warszawa 2020.

Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 2000.

Półtorak N., Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej Komentarz, Wydanie 2 pod red. A. Wróbla, Warszawa 2020.

Taborowski M., Jak usprawnić stosowanie Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej przez sądy polskie? [w:] Stosowanie Karty Praw Podstawowych UE przez sądy polskie. Konferencja zorganizowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 25 września 2015 r., Warszawa 2016.

Wieruszewski R., Postanowienia Karty Praw Podstawowych w świetle wiążących Polskę umów międzynarodowych i postanowień Konstytucji RP z 1997 r. [w:] Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej, J. Barcz (red.), Warszawa 2008.

Wróbel A., Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej Komentarz, 2. Wydanie pod red. A. Wróbla, Warszawa 2020.

Wyrozumska A., Inkorporacja Karty Praw Podstawowych do prawa UE: status Karty w prawie UE, zakres obowiązywania i stosowania, główne problemy interpretacyjne z uwzględnieniem stanowiska polskiego [w:] Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej, J. Barcz (red.), Warszawa 2008.

Sprawozdanie z wyborów do Parlamentu Europejskiego przeprowadzonych w dniu 26 maja 2019 r., Państwowa Komisja Wyborcza, Warszawa 2019.

Akty prawne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej Dz. Urz. WE C 303/1 z 14 grudnia 2007 r.

Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską Dz. Urz. WE C 306 z 17 grudnia 2007 r.

Traktat o Unii Europejskiej Dz. Urz. UE C 202 z 7 czerwca 2016 r.

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. kodeks wyborczy, tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 1319.

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym, tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 741.

Wyjaśnienia dotyczące Karty Praw Podstawowych (2007/C 303/02), Dz. Urz. WE C 303/17.

Orzecznictwo

Wyrok ETS z dnia 14.05.1974 r. w sprawie 4/73 J. Nold, Kohlen- und Baustoffgroßhandlung p. Komisji Wspólnot Europejskich.

Wyrok ETS z dnia 13.11.1984 r. w sprawie 283/83 Firma A. Racke p. Hauptzollamt Maisz.

Wyrok ETS z dnia 18.10.1989 r. w sprawie 374/87 Orkem p. Komisji Wspólnot Europejskich.

Wyrok ETS z dnia 21.11.1991 r. w sprawie C-269/90 Technische Univesität München p. Hauptzollamt München-Mitte.

Wyrok ETS z dnia 5.10.1999 r. w sprawie C-240/97 Królestwo Hiszpanii p. Komisji Wspólnot Europejskich.

Wyrok TSUE z dnia 26.02.2013 r. w sprawie C-617/10, Åklagaren p. Hans Åkerberg Fransson.

Wyrok TSUE z dnia 6.03.2014 r. w sprawie C-206/13, Cruciano Siragusa p. Regione Sicilia – Soprintendenza Beni Culturali e Ambientali di Palermo.

Wyrok ETPC z dnia 17.12.1996 r. Ahmed p. Austrii.

Wyrok ETPC z dnia 9.01.2003 r. w sprawach: S. L. p. Austrii, skarga Nr 45330/99.

Wyrok ETPC z dnia 10.02.2004 r. B. B. p. Wielkiej Brytanii, skarga Nr 53760/00.

Wyrok ETPC z dnia 26.05.2005 r. Wolfmeyer p. Austrii, skarga Nr 5263/03.

Wyrok ETPC z dnia 9.02.2007 r. Imakayeva p. Rosji.

Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 4.04.2018 r., sygn. akt III SA /Gl 1043/17.

Wyrok WSA w Krakowie z dnia 27.12.2018 r., sygn. akt III SAB/Kr 133/18.

Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 8.10.2019 r., sygn. akt I SA/Wr 467/19.

Information

Information: Public Administration Yearbook, 2021, 2021 (7), pp. 51-72

DOI: https://doi.org/10.4467/24497800RAP.21.003.14819

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej w perspektywie Karty Praw Podstawowych UE

English:

Protection of Fundamental Rights in the European Union in View of the Charter of Fundamental Rights of the European Union

Authors

Marcin Woźniak

Published at: 22.12.2021

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND

Percentage share of authors:

Marcin Woźniak (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 1716

Number of downloads: 3068

<p> Protection of Fundamental Rights in the European Union in View of the Charter of Fundamental Rights of the European Union</p>

Download xml