Discrimination against the Child in Access to Education Based on Ethnic Origin as Examplified by the Roma Minority in Selected Countries
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEDyskryminacja dziecka w dostępie do edukacji ze względu na pochodzenie etniczne na przykładzie mniejszości romskiej w wybranych państwach
Publication date: 16.12.2020
Public Administration Yearbook, 2020, 2020 (6), pp. 76-94
https://doi.org/10.4467/24497800RAP.20.004.12898Authors
Dyskryminacja dziecka w dostępie do edukacji ze względu na pochodzenie etniczne na przykładzie mniejszości romskiej w wybranych państwach
Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na powszechny problem dyskryminacji dziecka w dostępie do edukacji z powodu jego pochodzenia etnicznego. Problem ten dotyka zwłaszcza dzieci mniejszości romskiej, wobec których stosowane są praktyki zakazane przez prawo antydyskryminacyjne, w szczególności segregacja szkolna i klasowa oraz praktyka nieprawidłowego umieszczania Romów w szkołach specjalnych. Artykuł przedstawia analizę sytuacji dzieci romskich w trzech wybranych państwach: Polska, Czechy, Słowacja na podstawie danych źródłowych, w szczególności badań na temat dyskryminacji i mniejszości, prowadzonych przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz innych zebranych danych. W opracowaniu zostały przedstawione również metody i próby podejmowane przez państwa w celu zwalczenia praktyk powodujących dyskryminację dzieci pochodzenia romskiego.
Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty z dnia 14 grudnia 1960 r., (Dz. U. z 1964 r. Nr 40, poz. 268).
Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej z 21 grudnia 1965 r. (Dz. U. z 1969 r. Nr 25, poz. 187).
Konwencja o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1989 r. Nr 120, poz. 526).
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 1 grudnia 2009 r. (Dz. Urz. 2012 C 326/2).
Dyrektywa Rady UE 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. U. L 180 z 19.7.2000).
Zalecenie Rady z dnia 09.12.2013 r. w sprawie skutecznych środków integracji Romów w państwach członkowskich, Dz. U. C 378 z 24.12.2013.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 1327 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz.U.2016.1219).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r., poz. 1578 w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2017 r., poz. 1627 w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym.
Uchwała Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2003 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na rzecz społeczności romskiej. Program na rzecz społeczności romskiej, uchwała nr 209/2003, RM -111-203-03.
Uchwała Rady Ministrów z dnia 7 października 2014 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Program integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014–2020”, uchwała nr 202/2014, RM-111-172-14.
European Roma Rights Center, Granice solidarności. Romowie w Polsce po roku 1989, Budapeszt 2002.
Kwadrans Ł., Edukacja Romów. Studium porównawcze na przykładzie Czech, Polski i Słowacji, Wrocław-Wałbrzych 2008.
Michalska A., Prawa człowieka w systemie norm międzynarodowych, Warszawa 1982.
Popiołek B., Wpływ edukacji przedszkolnej na ucznia romskiego w nauczaniu zintegrowanym – przykład miasta Płocka, w: Teraźniejszość i przyszłość edukacji społeczności romskiej, J. Horyń (red.), Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom 2010.
Kováčiková D., Wychowanie wielokulturowe a tożsamość romska, w: Oświata etniczna w Europie Środkowej, Z. Jasiński, T. Lewowicki (red.), Opole 2001.
Szczurek-Boruta A., Dziecko romskie w szkole – między wykluczeniem a integracją, w: Pedagogika międzykulturowa wobec wykluczenia społecznego i edukacyjnego, T. Lewowicki, A. Szczurek-Boruta i J. Suchodolska (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie D.H. i inni przeciwko Republice Czeskiej (skarga nr 57325/00). Netografia
Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, EU-MIDIS Badanie Unii Europejskiej na temat mniejszości i dyskryminacji, Sprawozdanie „Kluczowe dane”, część 1: Romowie, 2009 r., https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/413-EU-MIDIS_ROMA_PL.pdf (11.05.2020).
Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej, EU-MIDIS II Drugie Badanie Unii Europejskiej na temat mniejszości i dyskryminacji, Romowie – wybrane wyniki, 2017 r., https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2016-eu-minorities-survey-roma-selected-findings_pl.pdf (12.05.2020).
Amnesty International, Czechy: Systemowa dyskryminacja dzieci romskich w szkołach, raport z 2015 r., https://amnesty.org.pl/czechy-systemowa-dyskryminacja-dzieci-romskich-w-szko%C5%82ach/ (11.05.2020).
Amnesty International, Europejskie Centrum Praw Romów, Lekcja dyskryminacji: segregacja dzieci romskich w szkołach podstawowych na Słowacji, raport z 2017 r., https://amnesty.org.pl/wp-content/uploads/2017/03/S%C5%82owacja_Romowie_raport2017.pdf (12.05.2020).
Burek W., Klaus W., Definiowanie dyskryminacji w prawie polskim w świetle prawa unii europejskiej oraz prawa międzynarodowego, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego Europejskiego i Porównawczego, vol. XI, A.D. MMXIII, http://www.europeistyka.uj.edu.pl/documents/3458728/85399a2c--5e88-482a-8756-dc36bc715546 (09.05.2020).
Spurek S., Trzy wyzwania dotyczące realizacji praw Romów i Romek w Polsce, 2018 r., https://natemat.pl/blogi/sylwiaspurek/253225,trzy-wyzwania-dotyczace-realizacji-praw-romow-i-romek-w-polsce# (12.05.2020).
European Union Agency for Fundamental Rights, Education: the situation of Roma in 11 EU Member States Roma survey – Data in Focus, 2016, https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2014-roma-survey-dif-education-1_en.pdf (13.08.2020).
Jonczy-Adamska M., Dyskryminacja w szkole – obecność nieusprawiedliwiona, w: Dyskryminacja i edukacja antydyskryminacyjna w społecznościach szkolnych na podstawie wywiadów indywidualnych z nauczycielkami i nauczycielami z dużych miast, Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej, Warszawa 2015, https://tea.org.pl/userfiles/raport_TEA_dyskryminacja_w_szkole.pdf (11.05.2020).
Komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Sprawozdania z wdrażania krajowych strategii integracji Romów z dnia 05.09.2019 r., COM(2019) 406 final, https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2019:0406:FIN:PL:PDF (12.05.2020).
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, https://www.gov.pl/web/nauka/unesco-organizacja-narodow-zjednoczonych-do-spraw-oswiaty-nauki-i-kultury (09.05.2020).
Program integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014–2020, załącznik do uchwały nr 202/2014 Rady Ministrów z dnia 7 października 2014 r., Warszawa 2014, https://www.malopolska.uw.gov.pl/doc/Uchwala_RM_Program_romski.pdf (13.08.2020).
Rzecznik Praw Obywatelskich, Informacja o działaniach podejmowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich na rzecz ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych w latach 2018–2019, Warszawa 2020, https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Informacja%20o%20dzia%C5%82aniach%20RPO%20na%20rzecz%20ochrony%20praw%20mniejszo%C5%9Bci%20narodowych%20i%20etnicznych%20w%20latach%202018-2019.pdf (11.05.2020).
Siekiera A. (red.), Równość i różnorodność – analitycznie. Raport z przeglądu badań i statystyk dotyczących tematów z obszaru nierówności, dyskryminacji i jej przeciwdziałania, Warszawa 2014, https://rownosc.info/media/uploads/raport_final_final.pdf (11.05.2020).
Trociuk S. (red.), Przeciw dyskryminacji – Poradnik Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2013, https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/BIULETYN_RPO_Materialy_nr_78.pdf (11.05.2020).
Information: Public Administration Yearbook, 2020, 2020 (6), pp. 76-94
Article type: Original article
Titles:
Dyskryminacja dziecka w dostępie do edukacji ze względu na pochodzenie etniczne na przykładzie mniejszości romskiej w wybranych państwach
Discrimination against the Child in Access to Education Based on Ethnic Origin as Examplified by the Roma Minority in Selected Countries
University of the National Education Commission, Krakow
ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Poland
Published at: 16.12.2020
Article status: Open
Licence: CC BY-NC-ND
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 1666
Number of downloads: 2312