Zakopane – from the Fisian architecture of the 1960s to modern times
Choose format
RIS BIB ENDNOTEOd architektury fisowskiej lat 60. XX w. po czasy współczesne
Publication date: 18.05.2020
Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 2020, Volume 1/2020, pp. 123-138
https://doi.org/10.4467/00000000PUA.20.009.12076Authors
Od architektury fisowskiej lat 60. XX w. po czasy współczesne
Zakopane – from the Fisian architecture of the 1960s to modern times
After the administrative reform of the country (1975), Zakopane found itself within the province of Nowy Sącz. Architecture from this period mainly presents late modernism and socmodernism. In the 1980s, the third concept of Zakopane regulation was developed. For the first time, it included monument protection. At the end of the 1980s and the beginning of the 1990s, postmodern architecture appeared in Zakopane along with political changes. In 1994, the local general spatial development plan for the city was adopted. In 1998, a study on the conditions and directions of the spatial development of the city of Zakopane was adopted. Twenty-first century Zakopane architecture was dominated by large buildings, hotels and apartment buildings.
Keywords: Zakopane, socmodernism, Podhale regional architecture, late modernism, postmodernism
Streszczenie
Po reformie administracyjnej kraju (1975 r.) Zakopane znalazło się w obrębie województwa nowosądeckiego. ArchitekPo reformie administracyjnej kraju (1975 r.) Zakopane znalazło się w obrębie województwa nowosądeckiego. Architektura z tego okresu prezentuje głównie późny modernizm i socmodernizm. W latach 80. opracowano trzecią koncepcję regulacji Zakopanego. Po raz pierwszy uwzględniono sprawy ochrony zabytków. Z końcem lat 80. i na początku 90. wraz ze zmianami polityczno-ustrojowymi pojawiła się w Zakopanem architektura postmodernistyczna. W 1994 r. uchwalono miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego. W 1998 r. uchwalono Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Zakopanego. Architekturę zakopiańską XXI w. zdominowały obiekty wielkokubaturowe, hotele i tzw. apartamentowce.
Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982.
Chwistek L., Zagadnienia współczesnej architektury, „Nowa Sztuka”, 1/1921, s. 13.
Dajewski J., Współczesne problemy architektury Zakopanego, „Architektura”, 4–5/1971, s. 157 i nast.
Górska A., Schroniska tatrzańskie, „Architektura”, 4–5/1971, s. 150–156.
Górska A., Różyska K., Przegląd współczesnej architektury Podhala, „Architektura”, 2/1955, s. 34–43.
Kadłuczka A., Regionalizm jako forma ochrony narodowych wartości środowiska kulturowego, [w:] Aktualne problemy planistyczne i architektoniczne w zespołach architektury regionalnej i ich sąsiedztwie. Materiały z III Ogólnopolskiego Sympozjum Architektury Regionalnej, pod red. Z. Radziewanowskiego, J. Zielińskiego, Kraków–Zakopane 1982, s. 39–45.
Kosiński W., Regionalizm i postmodernizm – rekonesans, [w:] Aktualne problemy planistyczne i architektoniczne w zespołach architektury regionalnej i ich sąsiedztwie. Materiały z III Ogólnopolskiego Sympozjum Architektury Regionalnej, pod red. Z. Radziewanowskiego
i J. Zielińskiego. Kraków–Zakopane 1982, s. 87–105.
Moździerz Z., Architektura budowli turystycznych w Tatrach Polskich i Zakopanem (1918–1975), „Wierchy”, 74/2008 [wyd. 2010], s. 65–104.
Moździerz Z., Architektura i rozwój przestrzenny Zakopanego 1600–2013, Wydawnictwa TMT, Zakopane 2013.
Moździerz Z., Od szałasu do apartamentowca, „Góry – Literatura – Kultura”, 9/2015, s. 93–117.
Moździerz Z., Rozważania na temat architektury per formatywnej, [w:] Teatr. Teatralizacja. Performatywność, pod red. T. Pękali, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016, s. 297–322.
Olszewski A.K., Poszukiwanie stylu narodowego w architekturze polskiej ostatniego stulecia, „Architektura”, 3–4/1977, s. 55–66.
Pawlicki B.M., Percepcja wartości regionalnego budownictwa zabytkowego, [w:] Aktualne problemy planistyczne i architektoniczne w zespołach architektury regionalnej i ich sąsiedztwie. Materiały z III Ogólnopolskiego Sympozjum Architektury Regionalnej, pod red. Z. Radziewanowskiego, J. Zielińskiego, Kraków–Zakopane 1982, s. 46–49.
Pinkwart M., Długołęcka-Pinkwart L., Zakopane. Przewodnik historyczny, Bielsko-Biała 2003.
Radziewanowski Z., Kryterium logiki w architekturze regionalnej, [w:] Kierunki i metody współczesnego regionalizmu w architekturze, red. Z. Radziewanowski, J. Zieliński, Kraków–Zakopane 1984.
Radziewanowski Z., O niektórych problemach regionalizmu i ekologii w architekturze i urbanistyce, Kraków 2005.
Tołłoczko Z., Jeszcze o „stylu zakopiańskim” i jego wpływie na architekturę modernistyczną. Przyczynek do kwestii zaniku ludowej inspiracji w architekturze końca XX wieku, „Czasopismo Techniczne”, 1–A /2000, s. 16–25.
Trojanowski J., Przyczyny degradacji zespołu przestrzennego centrum Zakopanego, [w:] Aktualne problemy planistyczne i architektoniczne w zespołach architektury regionalnej i ich sąsiedztwie. Materiały z III Ogólnopolskiego Sympozjum Architektury Regionalnej, pod
red. Z. Radziewanowskiego i J. Zielińskiego, Kraków–Zakopane 1982, s. 79–86.
Zieliński J., Wpływ stylu zakopiańskiego na rozwój regionalizmu w architekturze polskiej – próba retrospekcji, [w:] Aktualne problemy planistyczne i architektoniczne w zespołach architektury regionalnej i ich sąsiedztwie. Materiały z III Ogólnopolskiego Sympozjum
Architektury Regionalnej, pod red. Z. Radziewanowskiego, J. Zielińskiego, Kraków–Zakopane 1982, s. 183–213.
Zin W., Rola architektury regionalnej w dobie budownictwa masowego, [w:] Aktualne problemy planistyczne i architektoniczne w zespołach architektury regionalnej i ich sąsiedztwie. Materiały z III Ogólnopolskiego Sympozjum Architektury Regionalnej, pod red. Z. Radziewanowskiego, J. Zielińskiego, Kraków–Zakopane 1982, s. 37–38.
Żychoń S., Rozwój przestrzenny i budownictwo, [w:] Zakopane. Czterysta lat dziejów, t. 1, Kraków 1991, s. 419–482.
Information: Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 2020, Volume 1/2020, pp. 123-138
Article type: Original article
Titles:
Od architektury fisowskiej lat 60. XX w. po czasy współczesne
Zakopane – from the Fisian architecture of the 1960s to modern times
Wydział Architektury, Państwowa Podhalańska Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu
Published at: 18.05.2020
Article status: Open
Licence: CC BY
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 1298
Number of downloads: 1935