FAQ

Czy to już koniec krytyki? Wstęp do metakrytyki Mieczysława Porębskiego

Publication date: 03.2022

Arts & Cultural Studies Review, 2022, Issue 1 (51) „Kulturowe praktyki współczesności”, pp. 160 - 175

https://doi.org/10.4467/20843860PK.22.011.15756

Authors

Judyta Dąbrowska
https://orcid.org/: 0000-0002-4320-8894 Orcid
All publications →

Titles

Czy to już koniec krytyki? Wstęp do metakrytyki Mieczysława Porębskiego

Abstract

The article discusses the key text of Mieczysław Porębski(1921-2012), an outstanding Polish art historian and art critic, which is vital for understanding his proposed idea of ​​creating a metacritical language that would allow description of the contemporary art world − Introduction to Metacriticism (first edition around 1966, second 1983). All Porębski's publications on this subject are mentioned in the article to obtain a full picture of this concept in the researcher's writings. The importance of creating it for critical-artistic methods is emphasized. The sources of inspiration for the idea of ​​metacriticism (including bibliographic ones) and the implementation of its assumptions in the text itself are shown, taking into account the approximate mid-twentieth century historical context of methodologies developed on the basis of structuralist reflection, especially the influence of information theory and game theory. The ways in which Porębskicame to formulate the assumptions of metacriticism are presented, also through analysis of the language itself.

The idea of ​​metacriticism is placed in the wider context of the researcher's scientific work too, linking it with his proposal to divide the history of art criticism into the so-called criticism of poets and criticism of experts, as well as the idea of ​​the iconosphere postulated by him, which proves to be a pioneering one for contemporary research on visual culture. Finally, the paper suggests that the idea of ​​metacriticism can be the beginning of the present-day style of writing about art.

References

Download references
Caillois R., Gry i ludzie, przeł. A. Tatarkiewicz, M. Żurowska, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1997.
Czarnowski S., Powstanie i społeczne funkcje historii [w:] idem, Dzieła, t. V, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1956.
Czerni K., Mieczysław Porębski (1921– 2012), „Biuletyn Historii Sztuki” 2013, nr 75, nr 3.
Czerni K., Nie tylko o sztuce. Rozmowy z profesorem Mieczysławem Porębskim, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1992.
Dorfles G., Communication and Symbol in the Work of Art, „The Journal of Aesthetics and Art Criticism”1957, t. 15, nr 3.
Gryglewicz T., Pożegnanie z Porębskim, „Alma Mater” 2012–2013, nr 152–153.
Juszkiewicz P., Od rozkoszy historiozofii do „gry w nic”. Polska krytyka artystyczna czasu odwilży, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005.
Kuratowski K., Wstęp do teorii mnogości i topologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962 (wyd. II zmienione).
Lévi-Strauss C., Struktura mitów [w:] idem, Antropologia strukturalna, przeł. K. Pomian, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.
Markowska A., Definiowanie sztuki – objaśnianie świata. O pojmowaniu sztuki w PRL-u, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
McLuhan H.M., Galaktyka Gutenberga, przeł. A. Wojtasik, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017.
Parnicki T., Nowa baśń, t. I–IV, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964– 1968.
Porębski M., Biennale-Sexy, „Współczesność” 1964, nr 15.
Porębski M., Czy plastyce grozi profesjonalizacja?, „Współczesność” 1962, nr 13.
Porębski M., Ikonosfera, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1972.
Porębski M., Krytycy i metoda [w:] Badania nad krytyką literacką. Seria druga, red. M. Głowiński, K. Dybciak, Ossolineum, Wrocław 1984.
Porębski M., Krytycy i metoda [w:] idem, Krytycy i sztuka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004.
Porębski M., Krytyka jako gra [w:] idem, Pożegnanie z krytyką, Wydawnictwo Literackie, Kraków–Wrocław 1983.
Porębski M., Lublana 1963, „Współczesność” 1963, nr 14.
Porębski M., Maria Jarema, „Współczesność” 1962, nr 23.
Porębski M., Metakrytyka [w:] Krytycy przy okrągłym stole, przedm. J. Waldorff, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1966.
Porębski M., Od autora [w:] idem, Pożegnanie z krytyką, Kraków−Wrocław 1983.
Porębski M., Tadeusz Kantor, „Współczesność”1963, nr 8.
Porębski M., Teoria informacji a badania nad sztuką [w:] Estetyka, t. III, red. W. Tatarkiewicz, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1962.
Porębski M., Wspomnienia z Biennale, „Współczesność” 1962, nr 15.
Porębski M., Wstęp do metakrytyki (1), „Współczesność” 1964, nr 18.
Porębski M., Wstęp do metakrytyki (2), „Współczesność” 1964, nr 19.
Porębski M., Wstęp do metakrytyki (3), „Współczesność” 1964, nr 20.
Porębski M., Wstęp do metakrytyki (4), „Współczesność” 1964, nr 21.
Porębski M., Wstęp do metakrytyki [w:] idem, Pożegnanie z krytyką, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1966.
Porębski M., Wstęp do metakrytyki [w:] idem, Pożegnanie z krytyką, Wydawnictwo Literackie, Kraków−Wrocław 1983.
Porębski M., Z. po-wieść, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989. Shannon C.E., The Mathematical Theory of Communication, „Bell System Technical Journal”1948, nr 7/10.
Tarski A., Pojęcie prawdy w językach nauk dedukcyjnych, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa 1933.
Wallis A., Artyści − plastycy. Zawód i środowisko, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964.
Wiener N., Cybernetyka a społeczeństwo, przeł. O. Wojtasiewicz, Książka i Wiedza, Warszawa 1961.
Woodward P.M., Wstęp do teorii informacji z zastosowaniem do radaru, przeł. P. Szeptycki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1959.
Z człowieka robi się klasyk. O Mieczysławie Porębskim rozmawiają: Anna Baranowa, Tomasz Gryglewicz, Maria Hussakowska i Marta Wyka, „Nowa Dekada Krakowska” 2013, nr 3.
Znaniecki F., Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, Książnica-Atlas, Lwów−Warszawa 1935.

Information

Information: Arts & Cultural Studies Review, 2022, Issue 1 (51) „Kulturowe praktyki współczesności”, pp. 160 - 175

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Czy to już koniec krytyki? Wstęp do metakrytyki Mieczysława Porębskiego

English:

Czy to już koniec krytyki? Wstęp do metakrytyki Mieczysława Porębskiego

Published at: 03.2022

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Judyta Dąbrowska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish