FAQ

Huascarán – mitologia i fatum najwyższej góry Peru

Publication date: 04.03.2017

Ethnographies, 2016, Volume 44, Issue 4, pp. 379 - 397

https://doi.org/10.4467/22999558.PE.16.018.6643

Authors

,
Elżbieta Jodłowska
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
All publications →
Mirosław Mąka
Instytut Kultury Latynoamerykańskiej w Krakowie
All publications →

Titles

Huascarán – mitologia i fatum najwyższej góry Peru

Abstract

Huascarán – Mythology and Fatality of Peru’s Highest Mountain

Huascarán (6768 m. a.s.l.) – Peru’s highest mountain peak, located in Cordillera Blanca range, standing over fertile and populated since thousands of years Rio Santa valley in the Ancash department. It’s rich mythology, still rarely found among Quechua natives, was shaped in relation with geographical factor of being dominated by a huge seismic activity. Since the ancient times the inhabitants of this region have lived in the shadow of a constant threat, dying in large numbers as a result of earthquakes, enormous avalanches and floods. This study focuses on the mythological narratives and Indian perception of natural disasters, perceived upon broader view of archaic Andean outlook, while at the same time shaped heavily by the cultural trauma. The constant tension between tremendum a fascinans within the perception of Huascarán made impact on the folk theodicy, both core, as well as syncretic folk religiousness. The authors also focus on some of the contemporary forms of mythicization of Huascarán, trying to outline the most important aspects to functioning of this mountain within the culture of the Ancash region.
 

References

Alba Herrera C.A., Huaras. Historia de un pueblo en transformacion, Caraz, 1996

Alba Herrera C.A., , Proceso de inserción del cristianismo en Áncash, Huaráz, 2016

Alvarez-Brun F., Ancash. Una historia regional peruana, Lima, 1970

Bogowie i ludzie z Huarochiri, 1985 tłum., wstępem i objaśnieniami opatrzył J. Szemiński, Kraków.

Caillois R., Żywiołiład, tłum. A. Tatarkiewicz, Warszawa, 1973

Carranza Romero F., Diccionario Quechua Ancashino – Castellano, Madrid-Frankfurt am Main, 2003

Człowiek w sytuacji zagrożenia. Kryzysy, katastrofy, kataklizmy, red. K. Popiołek, Poznań, 2001

Ericksen G.E., Plafkerg G., Nevados Huascarán avalanches, w: Rockslides and Avalanches, Amsterdam, 1978, s. 277–314.

Furmanik H., W peruwiańskich Kordylierach, Katowice, 1975

Gadea Sánchez A., Cual Bandada de Palomas... Testimonio de una generación, Caraz, 2010

Gómez Bohórquez A., Cordillera Blanca. Escaladas. Parte norte, Murcia, 2003

Gonzales F., Huarás. Vision integral, Huaráz, 1992

Hałas E., Pamięć podzielana i pamięć podzielona: symbolizacja i neutralizacja traumy, w: Antropologiczne inspiracje. Księga jubileuszowa dla Profesor Ewy Nowickiej, Warszawa, 2013, s. 323–331.

Inkowie o Inkach. Antologia, tłum., przypisami i komentarzami opatrzył J. Szemiński, Warszawa, 2015

Julca Guerrero F., Julca Guerrero C., Quechua. Riqueza léxica y expresiva, Huaráz, 2016

Justo F., Antología de la tradicíon y la leyenda Ancashinas, Huaráz, 1946

Kaniasty K., Klęska żywiołowa czy katastrofa społeczna?, Gdańsk, 2003

Kogan G., Leininger N., Białe Kordyliery. Wyprawa francusko-belgijska w Andy (1951), tłum. K. Żuławska, Warszawa, 1961

Larminat É. de, Bullock-Workman F., Détermination de l’altitude du Mont Huascarán (Andes du Pérou) exécutée en 1909 sur le demande de madame F. Bullock-Workman, Paris, 1911

Leach E., Kultura i komunikowanie,tłum. M. Buchowski, Warszawa, 2010

Lliboutry L., Morales B., Pautre A., Schneider B., Glaciological problems set by the control of dangerous lakes in the Cordillera Blanca, Peru. „Journal of Glaciology”, t. 18, 1977, nr 78–80, s. 239–254.

Marzal M.M., La transformacion religiosa Peruana, Lima, 1983

Mazurkiewicz M., Kamień człekokształtny czyli życie ukarane, „Polska Sztuka Ludowa”, 1987, t. 41, nr 1–4, s. 74–77.

Morales B., The Huascarán avalanche in the Santa Valley, in Peru, Davos, 1965

Pajuelo Prieto R., Caraz: leyenda, tradicion y esueño, Caraz, 2013.

Pajuelo Prieto R., Huaylas mágico. Antología de mitos, leyendas, tradiciones y cuentos de la provincia de Huaylas, Caraz, 2014

Parker G., Chavez A., Diccionario quechua: Ancash – Huailas, Lima, 1976

Paryski W.H., Góry Ameryki Łacińskiej. Historia eksploracji i bibliografia, Zakopane, 2016

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu 1965, w przekł. z języków oryginalnych, Poznań.

Posern-Zieliński A., Ruchy społeczne i religijne Indian hiszpańskiej Ameryki Południowej (XVI–XX w.), Wrocław, 197

„Revista Peruana de Andinismo y Glaciologia 1969–1970”, Edición Extraordinaria Conmemorando el Primer Año del Sismo del 31 Mayo de 1970, Huaráz, 1971

Ricoeur P., Symbolika zła, tłum. S. Cichowicz, M. Ochab, Warszawa, 1986

Rostworowski M., Pachacamac y el Señor de lod Milagros, Lima, 2015

Salas Carreño G., Jóvenes, animales y monstruos en las punas sanmarquinas. Algunos motivos de la tradición oral de Conchucos, „Anthropologica”, 2002 , t. 20, s. 333–350.

Savoy G., Antisuyu, tłum. R. Krzanowska, Kraków, 1990

Stala M., Od czarnego słońca do ciemnego zwierciadła, „Teksty” nr 6 (54), 1980, s. 105–121.

Sullivan L.E., Człowiek i społeczeństwo jako kompozycje muzyczne, w: Estetyka Indian Ameryki Południowej. Antologia, red. K. Zajda, Kraków, 2007, s. 117–127.

Szemiński J., Ziółkowski M., Mity, rytuały i polityka Inków, Warszawa, 2014

Thompson D., Koniec czasu. Wiara i lęk w cieniu millenium, tłum. B. Nawrot, Warszawa, 1999

Todorov T., Podbój Ameryki. Problem innego, tłum. J. Wojcieszak, Warszawa, 1996

M., El Señor de la Soledad de Huarás. Discursos de la abundancia y carencia, Huaráz, 2013

Yauri Montero , Leyendas ancashinas, Lima, 2014

Wasilewski J.S., Tabu, Warszawa, 2010

Wegner S.A., Lo que el aqua se llevó. Consecuencias y lecciones del aluvión de Huaraz de 1941, Huaráz, 2014.

Information

Information: Ethnographies, 2016, Volume 44, Issue 4, pp. 379 - 397

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Huascarán – mitologia i fatum najwyższej góry Peru

English:

Huascarán – mythology and fatality of Peru’s highest mountain

Authors

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Instytut Kultury Latynoamerykańskiej w Krakowie

Published at: 04.03.2017

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Elżbieta Jodłowska (Author) - 50%
Mirosław Mąka (Author) - 50%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish