Jan Kanty Rzesiński – Scholar of 19th Century Cracovian Roman Law and Legal History (Part I)
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEJan Kanty Rzesiński – dziewiętnastowieczny krakowski romanista i historyk prawa (część I)
Publication date: 31.03.2023
Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 16 (2023), Volume 16, Issue 1, pp. 49 - 65
https://doi.org/10.4467/20844131KS.23.003.17303Authors
Jan Kanty Rzesiński – dziewiętnastowieczny krakowski romanista i historyk prawa (część I)
Jan Kanty Rzesiński – Scholar of 19th Century Cracovian Roman Law and Legal History (Part I)
Jan Kanty Rzesiński was an active member of the Cracovian intellectual elite of the first half of the 19th century. However, his research activities, as well as his literary works, are mostly forgotten today. It is primarily a consequence of the fact that although Rzesiński many times sought employment at Jagiellonian University, he was finally hired as a professor there only in the last years of his life. Rzesiński’s academic career at first covered Roman law studies, but in its later stages he focused on the problems of Polish legal history, as well as the philosophy of law. In terms of the views presented, he can be labeled as one of the first Polish propagators of the Historical School of Jurisprudence. He was not, however, an uncritical apologist of the school, rather he was engaged in the discussion of its goals and methods of legal research. The article is divided into two parts. The first one covers Rzesiński’s academic curriculum vitae, as well as an analysis of his works related to Roman law: his doctoral the- sis regarding the calculation of interest in Roman law, his translation into Polish of Edward Gibbon’s Chapter 44 presenting the history of Roman law, as well as the translation of Eduard Gans’ work about Gaius’ Institutions. The second part of the article that will be published in the next issue of Cracow Studies of Constitutional and Legal History (2023) concerns Rzesiński’s remaining literary activity, which was related to both law (the translation of Processus iuris civilis Cracoviensis, articles on the law of quartering in lieu of securing the creditors rights in the old Polish law, articles on language and jurisprudence, and articles on the relations between legal history and philosophy of law) and his views against the contemporary society and the Cracovian academic milieu.
Źródła archiwalne
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego [AUJ]
sygn. S I 392, S I 585, S II 803, WF I 21, WF I 87, WP I 40
Parafia Rzymskokatolicka Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Oświęcimiu
Rajsko-Harmęże Nat. 1785–1836, t. 1
Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie [AN PAN/PAU]
Towarzystwo Naukowe Krakowskie 5 [TNK 5]
Opracowania
Aperçus historiques sur le droit romain, par Gibbon, et sur l’origne du droit français, par Fleury. Paris: Chez Mlle Leloir, Libraire, 1821.
Bach, Johann August. Historia jurisprudentiae Romanae quatuor libris comprehensa. Lipsiae: Sumtibus Haeredvm Lankisianorvm, 1754.
Bartel, Wojciech Maria. „Rzesiński, Jan Kanty”. W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950., t. 9, 355–6. Vienna: VÖAW, 1988.
Bartel, Wojciech Maria. „Rzesiński, Jan Kanty Hieronim Stefan”. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 34, 43–5. Warszawa: Polska Akademia Nauk, 1992–1993.
Barycz, Henryk. „A.Z. Helcel i początki Katedry Historii Prawa Polskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim”. W: Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby. T. 1, 13–35. Kraków: Komitet Drukarnia UJ, 1938.
Barycz, Henryk. „Opis Uniwersytetu Krakowskiego z roku 1833”. Kwartalnik Historii, Nauki i Techniki 9, z. 2 (1964): 263–91.
Baumann, Mortiz. Commentatio ad legem XIII. D. de usuris. Leipzig: Literis C.P. Melzer, 1827.
Böcking, Eduardus i Klenze, Clemens August Carl. Gaii et Iustiniani Institutiones iuris Romani. Berolini: G. Reimer, 1829.
Brunnemannus, Johannes. Commentarius in duodecim libros Codicis Justinianaei. Lugduni: Apud Johannem Thenet, 1715.
Cairns, John W. „Influence of the German Historical School in Early Nineteenth Century Edinburgh”. Syracuse Journal of International Law and Commerce 20 (1994): 191–204.
Castiau, Adolphe. Specimen inaugurale juridicum de foenore approbando. Gandae: Vandekerckhove, 1825.
Chrostowski, Waldemar. „«Nad rzekami Babilonu» (Ps. 137,1). Polskie reminiscencje pieśni żydowskich wygnańców w początkach «zamordowanego Królestwa» (1795–1831)”. W: Biblia kodem kulturowym Europy, red. Stefan Szymik, 113–35. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
Cujacius, Jacques. Observationum et emendationum librii XXIIII. Colonia Agrippina: Apud viduam Ioannis Gymnici, 1592.
Czas 146, 1 lipca 1855.
Diesselhorst, Malte. „Gustaw Hugo (1764–1844) oder: Was bedeutet es, wenn ein Jurist Philosoph wird?”. W: Rechtswissenschaft in Göttingen. Göttinger Juristen aus 250 Jahren, red. Fritz Loos, 146–65. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1987.
Donellus, Hugo. Commentarii ad Codicis Justiniani partes. Lugduni Batavorum: Office Plantiniana,, 1587.
Dunin-Borkowski, Jerzy. Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich. Lwów–Warszawa: nakładem Księgarni H. Altenberga, E. Wende i Ska, 1908.
Estreicher, Karol. Bibliografia polska XIX stólecia [Lata 1800–1881]. T. 4: (R–U). Kraków: Akademia Umiejętności, 1878.
Fassò, Guido. Histoire de la philosophie du droit XIXe et XXe siècles. Przeł. Catherine Rouffet. Paris: Libraire générale de droit et de jurisprudence, 1977.
Gajl, Tadeusz. Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. Gdańsk: L&L, 2007.
Gans, Eduard, Scholien zum Gaius. Berlin: Bei Ferdinand Dümmler, 1821.
Gardiner, William. A Survey of the Roman, or Civil Law: An Extract from Gibbon’s History of the Decline and Fall of the Roman Empire. With Notes by Professor Hugo, of Goettingen, Translated from the German. Edinburgh: Printed for the editor by W. Aitchison, 1823.
Gibbon, Edward. The History of the Decline and Fall of the Roman Empire. London: Printed W. Strahan, and T. Cadell, in the Strand, 1776–1789.
Gibbon, Edward. Rys historyczny prawa rzymskiego. Przełożył z angielskiego i uwagami Gustawa Hugona powiększył I.H.S. Rzesiński. Kraków: Drukiem i nakładem Józefa Czecha, 1830.
Glück, Christian Friedrich. Ausführliche Erläuterung der Pandekten. Erlangen: Verlag von Palm & Ente, 1790–1830.
Godofredus, Iacobus. Codex Theodosianus cum perpetuis commentariis, red. Johannes Daniel Ritter. T. 1. Lipsiae: Sumtibus Maur. Georgii Weidmanni, 1736.
Górzyński, Sławomir. Arystokracja polska w Galicji. Studium heraldyczno-genealogiczne. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2009.
Göschen, Johann Friedrich Ludwig. Gaii Institutionum commentarii quattuor. Berolini: G. Reimer, 1820.
Gronovius, Johannes Fredericus. De centesimis usuris et foenere unicario. Lugduni Batavorum: Typis Wilhelmi de Groot, 1664.
Hechel, Fryderyk. Człowiek nauki taki jakim był. Wyd. Władysław Szumowski. T. 2: W Wolnym Mieście Krakowie. Kraków: Drukarnia „Powściągliwość i Praca”, 1939.
Heffter, August Wilhelm. Gaii Institutionum commentarii quattuor. Bonnae: Impesnis Adolphi Marcus, 1830.
Heineccius, Johannes Gottlieb. Antiquitatum romanorum jurisprudentiam illustrantium syntagma, red. Christian Gottlieb Haubold. Francofurti ad Moeneum: H.L. Broenneri, 1822.
Hoeflich, Michael H. „Edward Gibbon, Roman Lawyer”. American Journal of Comparative Law 39 (1991): 803–19.
Hufeland, Gottlieb. Lehrbuch des in den deutschen Ländern geltenden gemeinen oder subsidiarischen Civilrechts. Giesen, 1808–1814.
Hugo, Gustav. Historische Übersicht des Römischen Rechts oder des 44ste Capitel der Geschichte des Verfalls des Römischen Reichs, Göttingen: Dieterich, 1789.
Hugo, Gustav. Jus civile antejustinianeum. Berlin: Impensis Augusti Mylii, 1815.
Jakubowski, Ireneusz. „Kodyfikacja prawa polskiego w wieku oświecenia i spór o rolę prawa rzymskiego na początku XIX stulecia”. Studia Prawno-Ekonomiczne 80 (2009): 103–13.
Jan z Oświęcimia [Rzesiński, Jan Kanty Hieronim Stefan]. Odpowiedź na zarzuty Feliksa Żóchowskiego w dziele Części mowy odmieniające się przez przypadki przeciw niektórym zasadom gramatyki Józefa Muczkowskiego. Kraków: W Drukarni Stanisława Gieszkowskiego, 1838.
Jędrejek, Grzegorz. „Wpływ Fryderyka C. von Savigny’ego na prawo rzymskie w Polsce w XIX wieku”. Czasopismo Prawno-Historyczne 52, z. 1–2 (2000): 259–75.
Jutrzenka 106, 5 sierpnia 1848.
Jutrzenka 119, 22 sierpnia 1848.
Jutrzenka, 128, 30 sierpnia 1848.
Kelley, Donald R. Historians and the Law in Postrevolutionary France. Princeton: Princeton University Press, 1984.
Kodrębski, Jan. Prawo rzymskie w Polsce w XIX w. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1990.
Korporowicz, Łukasz Jan. „Jan Kanty Rzesiński, Edward Gibbon i prawo rzymskie”. W: Ad laudem magistri nostri. Mistrzowie. Dzieła polskiej romanistyki, red. Ewa Gajda, 97–111. Toruń: TNOiK, 2018.
Korporowicz, Łukasz Jan. „Gaius a działalność naukowa Jana Kantego Rzesińskiego”. Łódzkie Studia Teologiczne 27, z. 2 (2018): 62–71.
Korta, Karol. Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Wspomnienia ucznia z lat 1888–1896. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 1938.
Kostkiewiczowa, Teresa. Oświecenie. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2007.
Kozub-Ciembroniewicz, Wiesław. Austria a Polska w konserwatyzmie Antoniego Z. Helcla 1846–1865. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986.
Leyser, Augustin. Meditationes ad Pandectas. Lipsiae: Apud G. Greytagium, 1717.
Lipoński, Wojciech. Dzieje kultury brytyjskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
Marini, Giuliano. Friedrich Karl von Savigny. Napoli: Guida, 1978.
McKitterick, Rosamond. „Edward Gibbon and the early Middle Ages in eighteenth-century Europe”. W: Edward Gibbon and Empire, red. Rosamond McKitterick, Roland Quinault, 162–89. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
Mercier, Jean. Promptuarium iuris civilis. Geneva: Le Preux, 1587.
Misiowa, Alina. „Z dziejów krakowskiego czasopiśmiennictwa literackiego w latach 1832–1846”. W: Książki, czasopisma, biblioteki Krakowa i Lwowa XIX i XX wieku, red. Jerzy Jarowiecki, 75–93. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, 1993.
Müller, Julius. Ratio et historia odii quo foenus habitum est. Gottingae: Typis Henrici Dieterich, 1821.
Niebuhr, Barthold Georg. Römische Geschichte. T. 2. Berlin: Realschulbuchhandlung, 1812.
Niesiecki, Kasper. Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J. Powiększony dodatkami z późniejszych autorów rękopisów, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza. T. 6. Lipsk: Nakładem i drukiem Breitkopfa i Haertela, 1841.
Nippel, Wilfried. „Gibbon and German Historiography”. W: British and German Historiography 1750–1950. Traditions, Perceptions, and Transfers, red. Benedikt Stuchtey i Peter Wende, 67–81. Oxford: Oxford University Press, 2000.
Noodt, Gerardi. De foenore et usuris libri tres. Lugduni Batavorum: Apud Fredericum Haaring, 1698.
Nowiny 81, 10 lipca 1855.
Patkaniowski, Michał. Dzieje Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego od reformy kołłątajowskiej do końca XIX stulecia. Kraków: Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1964.
Pol, Wincenty. Pamiętniki, oprac. Karol Lewicki. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1960.
Rissershusius, Conradus. Jus Justinianeum. [Strasbourg]: Lazari Zetzneri, 1615.
Roberts, Charlotte. Edward Gibbon & the Shape of History. Oxford: Oxford University Press, 2014.
Romankówna, Mieczysława. „Pszczółka Krakowska” (1819–1822). Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 1939.
Rzesiński, Jan Kanty Hieronim Stefan. De usuris secundum jus romanum. Commentatio inauguralis. Cracoviae: Typis Universitatis Jagiellonicae, 1828.
Rzesiński, Jan Kanty Hieronim Stefan. Scholie do Gaja. Kraków: Nakład i druk Józefa Czecha, 1838.
Salmasius, Claudius. De usuris. Lugduni Batavorum: Ex Officina Elzeviriana, 1630.
Schulz, Fritz. Geschichte der Roemischen Rechts Wissenschaft. Weimar: H. Böhlaus, 1961.
Schweppe, Albrecht. Das Römische Privatrecht. Altona: Johann Friedrich Hammerich 1822.
Słotwiński, Felix. Prawo natury prywatne połączone z uwagami nad prawem rzymskiem, kodexem galicyjskim i francuzkim dotąd obowiązującym. Kraków: W Drukarni u Stanisława Gieszkowskiego, 1825.
Sokołowska, Magdalena. „Stanowisko Józefa Kremera w sprawie katedry bibliografii na Uniwersytecie Jagiellońskim”. W: Józef Kremer (1806–1875). Studia i materiały, red. Urszula Bęczkowska, Ryszard Kasperowicz i Jacek Maj, 77–86. Kraków: Instytut Historii Sztuki UJ, 2016.
Sondel, Janusz. „Boduszyński, Augustyn”. W: Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. Janusz Sondel, 160–1. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2012.
Sondel, Janusz. „Krzyżanowski Adam Szymon”. W: Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. Janusz Sondel, 725. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2012.
Sondel, Janusz. „Rzesiński Jan Kanty Hieronim Stefan”. W: Słownik historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. Janusz Sondel, 1147. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2012.
Sondel, Janusz. „Z dziejów Katedry Prawa Rzymskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Prace Komisji Historii Nauki PAU 12 (2013): 81–116.
Stein, Peter. Roman Law in European History. Cambridge: Cambridge University Press, 1999.
Sudolski, Zbigniew. Listy z ziemi naszej. Korespondencja Wincentego Pola z lat 1826–1872. Warszawa: Wydawnictwo Ancher, 2004.
Thibaut, Anton Friedrich Justus. System des Pandektenrechts. Jena: Friedrich Mauke, 1803.
Tkaczyński, Jan Wiktor, red. Pro memoria. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na Cmentarzu Rakowickim 1803–2013. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
Tuori, Kaius. Ancient Roman Lawyers and Modern Legal Ideals. Studies on the Impact of Contemporary Concerns in the Interpretation of Ancient Roman Legal History. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann, 2007.
Unterholzner, Karl August Dominik. Coniecturae de supplendis lacunis quae in Gaii Institutionum commentario quarto occurrunt. Wratislaviae: Apud Josephum Max et Socium, 1823.
Voet, Johannis. Commentarius ad Pandectas. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud Johannem Verbessel, 1698.
Vossius, Gerardus Joannis. Etymologicon linguae latinae. Amsterdam: Apud L. & D. Elzevirios, 1662.
Warnköning, Leopold August i Guizot, M. (François). Précis de l’histoire du droit Romain, par E. Gibbon. Formant le 44e Chaptire de l’ouvrage de cet auteur, intitulé: Histoire de la décadance et de la chute de l’Empire romain. Liége: P.J. Collardin, Imprimeur de l’Université, 1821.
Whitman, James Q. The Legacy of Roman Law in the German Romantic Era: Historical Vision and Legal Change. Princeton: Princeton University Press, 1990.
Zdanowicz, Aleksander. „Jan Kanty Rzesiński”. W: Rys dziejów literatury polskiej podług not Aleksandra Zdanowicza oraz innych źródeł, t. 5, oprac. Leonard Sowiński, 171–2. Wilno: Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, 1878.
Ziolkowski, Theodore. The Mirror of Justice. Princeton: Princeton University Press, 1997.
Żóchowski, Feliks. Części mowy odmieniające się przez przypadki. Warszawa: Nakładem Biura Informacyjnego, 1838.
Żukowski, Przemysław Maria. „Krzyżanowski Adam Szymon Jan, herbu Świnka”. W: Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. Dorota Malec, 262–3. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
Żukowski, Przemysław Maria. „Rzesiński Jan Kanty Hieronim Stefan, herbu Jastrzębiec”. W: Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780–2012, red. Dorota Malec, 447–8. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
Information: Cracow Studies of Constitutional and Legal History, Volume 16 (2023), Volume 16, Issue 1, pp. 49 - 65
Article type: Original article
Titles:
Jan Kanty Rzesiński – dziewiętnastowieczny krakowski romanista i historyk prawa (część I)
University of Lodz, Poland, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź
Published at: 31.03.2023
Article status: Open
Licence: CC BY
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 587
Number of downloads: 360
Suggested citations: Chicago