Roman Nitsch (1873–1943), doktor medycyny, serolog i bakteriolog

Bernadeta Wilk

Roman Nitsch (1873–1943), doktor medycyny, serolog i bakteriolog

Publication date: 2021

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2020, XXVI, pp. 43 - 71

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.20.002.13550

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Roman Nitsch (1873–1943), doktor medycyny, serolog i bakteriolog

Abstract

Artykuł ma za zadanie przybliżyć postać Romana Nitscha i jego działalność na polu serologii i bakteriologii. R. Nitsch studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1893–1898. Przez dziesięć lat był asystentem w Katedrze Higieny i Bakteriologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W okresie asystentury wziął udział w ekspedycji naukowej Josepha Lindleya badającej ujęcie rzeki Kury na Zakaukaziu, od której miano budować wodociąg dla miasta Baku. Prowadził intensywne badania naukowe dotyczące wścieklizny i na tej podstawie habilitował się w 1907 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym samym roku zwrócił się do Zarządu Akademii Umiejętności o udzielenie mu subwencji z Funduszu Wiktora Osławskiego. Otrzymał 620 koron zapomogi oraz 5 000 koron stypendium, dzięki czemu przez rok, od listopada 1909 r. do października 1910 r., pracował naukowo w Paryżu, Bernie, Zurychu, Monachium, Brukseli i Berlinie, zajmując się teoretycznymi zagadnieniami budowy nowoczesnych miast i domów robotniczych z punktu widzenia higieny społecznej.

The article aims to bring us closer to the figure of Roman Nitsch and his activities in the fields of serology and bacteriology. R. Nitsch studied medicine at Jagiellonian University during the years 1893–1898. For ten years, he was an assistant in the Department of Hygiene and Bacteriology at Jagiellonian University. During that time, he participated in the scientific expedition of Joseph Lindley to research the water intake of the Kura River in the Caucasus region, from which a water pipe to the city of Baku was to be built. He carried out intensive scientific research on rabies and completed his habilitation based on this subject in 1907 at Jagiellonian University. In the same year, he applied to the Executive Board of the Academy of Arts and Sciences for a grant from the Wiktor Osławski Fund. He received 620 krone as financial aid as well as 5,000 krone as a scholarship, thanks to which he conducted scientific work from November 1909 until November 1910 in Paris, Berne, Zurich, Munich, Brussels and Berlin, dealing with the theoretical considerations of constructing modern towns and workers’ houses from the perspective of social hygiene.

Keywords

Roman Nitsch, Wiktor Osławski, serolog, bakteriolog, stypendium

Roman Nitsch, Wiktor Osławski, serologist, bacteriologist, scholarship

References

Download references

Źródła rękopiśmienne

Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie, Polska Akademia Umiejętności, sygn. Akta członków (Roman Nitsch); sygn. Korespondencja Sekretarza Generalnego 517/1907; sygn. Korespondencja Sekretarza Generalnego 49/1908; sygn. Korespondencja Sekretarza Generalnego 254/1910; sygn. Korespondencja Sekretarza Generalnego 342/1910; sygn. PAU I-9; PAU W IV-4.

Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie, Spuścizna Kazimierza Nitscha (1874–1958), sygn. K III-51, j.a. 253, 261.

Druki urzędowe

Zarządzenie o nadaniu Wielkiej Wstęgi Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski (M.P. z 1938 r., nr 258, poz. 592).

Opracowania

Bilek Maciej: Profesor Roman Nitsch z Podchybia. „Kurier Lanckoroński” 2006, nr 50, s. 10–12.

Błońska Diana: Fundacja stypendialna im. Józefa Kasparka i jej stypendyści. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2011, z. 138, s. 125–141.

Corpus Studiosorum Univeristatis Iagiellonicae 1850/51–1917/18 M–N. Red. Krzysztof Stopka. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2011.

Dąbrowska Agnieszka: Ludwika Nitschowa – warszawska rzeźbiarka. Na marginesie wystawy z cyklu „Poczet Warszawiaków” w Muzeum Woli (październik–grudzień 2005). „Kronika Warszawy” 2005, 4, s. 38–43.

Fundacja edukacyjna śp. Wiktora Osławskiego. Zamknięcie rachunków za rok 1910. „Rocznik Akademii Umiejętności” 1910/1911, tabl. XIV.

Holewiński Mirosław: Dwór w Podchybiu. Jaka będzie przyszłość obiektu zabytkowego. „Wiadomości Konserwatorskie” 2010, nr 27, s. 162–170.

Nagrody i Konkursy. „Rocznik Akademii Umiejętności” 1909/1910, s. 140–149.

Nitsch Kazimierz: Rodzina bliższa i rodzina matki. W: Kazimierz Nitsch (1874–1958). Materiały z posiedzenia naukowego w dniu20 czerwca 2008 r., W Służbie Nauki... nr 18. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2011, s. 91–99.

Nitsch Roman: Doświadczenia z jadem laboratoryjnym (Virus Fixe) wścieklizny, cz. 1–5. Kraków: Akademia Umiejętności, 1904–1906.

Ostrowska Teresa: Roman Nitsch (1873–1943). W: PSB, t. 23. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1978, s. 151–152.

Poczet członków Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1872– 2000. Red. Rita Majkowska. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2006.

Powiązania rodowe twórców polskich szkół naukowo-medycznych. Red. Andrzej Śródka. Kraków: Wydawnictwo Attyka, 2012.

Radło Zbigniew: Prof. Ludwika Kamilla Kraskowska-Nitsch (1889–1989). Prof. ASP w Warszawie, rzeźbiarka. „Radło. Kwartalnik Informacyjny Ziemi Radłowskiej” 2007, R. 1, nr 2, s. 39–40.

Siegler d’Eberswald Juliusz (nekrolog). „Sylwan. Organ Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego” 1905, R. 23, nr 11, s. 393–396.

Sprawozdanie Sekretarza Generalnego z czynności Akademii od kwietnia 1904 do kwietnia 1905. „Rocznik Akademii Umiejętności” 1904/1905, s. 96–100.

Świątek Tadeusz Władysław, Chwiszczuk Rafał: Od Sawy do Kamy, czyli kobiecy ruch społecznikowski. Warszawa: Fundacja Cultus, 2011.

Uchwały II Kongresu Drogowego w Brukseli w r. 1910. „Czasopismo Techniczne” z 10 września 1910, R. 28, nr 17, s. 249–252.

Urbańczyk Stanisław: Kazimierz Ignacy Nitsch (1874–1958). W: PSB, t. 23. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1978,s. 145–150.

Wilk Bernadeta: Krakowska rodzina Nitschów. „Rocznik Krakowski” 2015, R. 81, s. 155–174.

Wrzosek Adam: Wspomnienie o Romanie Nitschu. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 1948, t. 19, s. 249–260.

Wydawnictwa elektroniczne

Archiwum Historii Mówionej – Jan Bogdan Gliński, https://www.1944.pl/archiwumhistorii-mowionej/jan-bogdan-glinski,778.html (odczyt: 19.03.2019).

Biografia dźwiękowa Ludwiki Nitschowej autorstwa Lidii Nowickiej z wypowiedziami artystki, http://www.polskieradio.pl/39/248/Artykul/1309943,Ludwika-Nitschowapodarowala-stolicy-Syrenke (odczyt:19.03.2019).

Majewski Jerzy S., Bezcenny gram radu. W czasie wojny szukali go Niemcy, http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,54420,13003472, (odczyt: 19.03.2019).

Znani z Gminy Radłów. Ludwika Kamilla z Kraskowskich Nitschowa, https://www.gminaradlow.pl/dla-turysty/o-gminie/znani-z-gminy-radlow (odczyt: 19.03.2019).

Information

Information: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2020, XXVI, pp. 43 - 71

DOI: https://doi.org/10.4467/12332135KRA.20.002.13550

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Roman Nitsch (1873–1943), doktor medycyny, serolog i bakteriolog

English:

Roman Nitsch (1873–1943), doctor of medicine, serologist and bacteriologist

Authors

Bernadeta Wilk

https://orcid.org/0000-0003-2518-3897

Archive of Science of Polish Academy of Sciences (PAN), Poland

Published at: 2021

Article status: Open

Licence: CC BY

Percentage share of authors:

Bernadeta Wilk (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 632

Number of downloads: 993

<p> Roman Nitsch (1873–1943), doctor of medicine, serologist and bacteriologist</p>

Download xml