FAQ
National Archives in Krakow logo

Działalność Bronisława Piłsudskiego na rzecz ludności Spisza i Orawy. Na marginesie listu do Bolesława Wysłoucha

Publication date: 12.2021

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2021, XXVII, pp. 107 - 133

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.21.003.14682

Authors

Karolina Zięba
The National Archives in Krakow
ul. Rakowicka 22E, 31-510 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-9569-0002 Orcid
All publications →

Titles

Działalność Bronisława Piłsudskiego na rzecz ludności Spisza i Orawy. Na marginesie listu do Bolesława Wysłoucha

Abstract

Bronisław Piłsudski (1866–1918) jest znany na świecie przede wszystkim jako badacz ludów Dalekiego Wschodu – informacje o jego aktywności w Galicji oraz na Spiszu i Orawie są mniej powszechne. Odnaleziony w aktach Związku Przyjaciół Polskiego Ludu Tatrzańskiego, napisany w 1912 r. list do Bolesława Wysłoucha (1855–1937), stanowi jeszcze jedno świadectwo wszechstronności jego działań również na gruncie polskim. Po powrocie z zesłania B. Piłsudski zaangażował się w działalność muzealniczą i społeczną w Galicji. Utrzymywał kontakty z polską inteligencją pracującą na rzecz zachowania tożsamości narodowej pod zaborami. Do tej grupy należał również B. Wysłouch – redaktor „Kuriera Lwowskiego”. Prezentowany artykuł naświetla kontekst akcji uświadomienia narodowego ludności tzw. „Zapomnianych Kresów”.

References

Download references
Źródła rękopiśmienne

Archiwum Narodowe w Krakowie, Związek Przyjaciół Polskiego Ludu Tatrzańskiego, sygn. 29/575/4.

Muzeum Tatrzańskie, Akta Sekcji Ludoznawczej Towarzystwa Tatrzańskiego, sygn. AR/164.

Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Korespondencja Bolesława Wysłoucha z lat 1890–1937. Listy od różnych osób, sygn. 7181/II.

Źródła drukowane

Dear Father! a collection of B. Piłsudskis letters, et alii. Wyd. Koichi Inoue. Sapporo: Slavic Research Center Hokkaido University, 1999.

Kochany Wujaszku... Listy Bronisława Piłsudskiego do Stanisława Witkiewicza. Oprac. naukowe Antoni Kuczyński. Zakopane: Muzeum Tatrzańskie im. dr. Tytusa Chałubińskiego, 2016.

Pierwszy marca 1887 roku. Wspomnienia Józefa Łukaszewicza. Wyd. Stefan Bergman. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.

Statut Sekcyi Ludoznawczej Towarzystwa Tatrzańskiego. W: Kochany Wujaszku... Listy Bronisława Piłsudskiego do Stanisława Witkiewicza. Zakopane: Muzeum Tatrzańskie im. dr. Tytusa Chałubińskiego, 2016, s. 147–154.

Prasa

„Gazeta Podhalańska” 1913, nr 34.

„Gazeta Zakopiańska” 1921, nr 8.

„Kalendarz Podhalański na rok 1914”.

„Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” 1913, t. 34.

Opracowania

[Bednarski Jan]: Mowa posła p. Bednarskiego przy uroczystem otwarciu gimnazyum dnia 10/9 1904. W: Krótki rys zabiegów i usiłowań około utworzenia gimnazyum w Nowym Targu. [Nowy Targ]: nakładem Dyrekcyi C.K. Gimnazyum w Nowym Targu, 1907, s. 37–39.

Błaszczyk-Żurowska Hanna: Działalność kolekcjonerska Bronisława Piłsudskiego w Zakopanem. „Literatura Ludowa” s. 137–145.

Brock Peter: Bolesław Wysłouch (18551937). „Rocznik Dziejów Ruchu Ludowego” 1963, nr 5, s. 401–419.

Brzega Wojciech: Opowiadanie Jaśka Wirhowego o Ziemi świętej. „Kalendarz Podhalański na rok 1914” 1913, R. 1, s. 58–63.

Corpus Studiosorum Universitatis Iagiellonicae 18501918. AD. Red. Jerzy Michalewicz. Kraków: cop. Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1999.

Dall Lesław: Józef Piłsudski w Zakopanem w latach 19011922. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2019.

Dobrowolski Kazimierz: Powstanie świadomości narodowej u ludu polskiego na Spiszu i Orawie. ,,Przegląd Współczesny’’ 1922, R. 1, t. 3, s. 51–62.

Florkowska-Frančić Halina: Ostatnie lata Bronisława Piłsudskiego 19151918 (Szwajcaria– Paryż). W: Bronisław Piłsudski (18661918). Człowiek  uczony  patriota. Red. Mieczysław Rokosz [et al.]. Zakopane: Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego, 2003, s. 185–210.

Gałęzowski Marek: Senator z Podhala. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2010, nr 1–2, s. 120–126.

Jagła Marcin: Źródła zainteresowania polskiej opinii publicznej losami mieszkańców Spisza i Orawy przed pierwszą wojną światową. „Almanach Nowotarski” 1999, R. 1998, nr 3, s. 47–52.

Jostowa Wanda: Muzeum Tatrzańskie. W: Zakopane. Czterysta lat dziejów, t. 2. Red. Renata Dutkowa. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1991, s. 431–459.

Kołodziejczyk Edmund: O słowaczeniu i madiaryzacyi. „Świat Słowiański” 1913, R. 9, t. 2, nr 104–105, s. 464–474.

Kosiek Zdzisław: Majerski Stanisław. W: PSB, t. 19. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1974, s. 171–172.

Kowalski Robert, Podolak Łukasz: Dzieje Bursy Gimnazjalnej w dokumencie i fotografii utrwalone. Część pierwsza 19041945. Nowy Targ: Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej im. dr. Jana Bednarskiego w Nowym Targu, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Targu, 2011.

Kozak Anna: Zakopiańska kolekcja Bronisława Piłsudskiego. W: Ajnowie, górale i Bronisław Piłsudski. Red. Anna Król. Kraków: Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, 2018, s. 175–183.

Kuczyński Antoni: Bronisław Piłsudski (18661918) zesłaniec i badacz kultury ludów Dalekiego Wschodu. „Niepodległość i Pamięć” 2005, 22/2 (50), s. 7–93.

Kuczyński Antoni: „Kochany Ojcze ! Raz jeszcze pozwolono mi napisać do Ciebie.... Listy Bronisława Piłsudskiego. „Literatura Ludowa” 1999, R. 43, nr 4–5, s. 89–101.

Lasocki Zygmunt: Bednarski Jan. W: PSB, t. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1935, s. 396–397.

Machay Ferdynand: Moja droga do Polski (pamiętnik). Kraków: Drukarnia Przemysłowa w Krakowie, 1938.

Machay Ferdynand: Nad mogiłą ś.p. Dra Jana Bednarskiego. „Gazeta Podhalańska” 1926, nr 16, s. 1–2.

Myśliński Jerzy: Wysłouchowie  twórcy prasy ludowej. „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1991, R. 30, nr 3–4, s. 145–152.

Nitsch Kazimierz: Ze wspomnień językoznawcy. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960.

Piłsudski Bronisław: Materials for the Study of the Ainu Language and Folklore. Cracow: Imperial Academy of Sciences, 1912.

Piłsudski Bronisław: W sprawie Muzeum Tatrzańskiego (O urządzeniu działu ludoznawczego). „Rocznik Podhalański” 1914–1921, t. 1, s. 147–188.

Radwańska-Paryska Zofia, Paryski Witold Henryk: Encyklopedia tatrzańska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1973.

Robotycki Czesław: Archiwalne materiały ludoznawcze z teki redakcyjnej Juliusza Zborowskiego. „Rocznik Podhalański” 1979, t. 2, s. 171–177.

Roszkowski Jerzy M.: Doktor Jan Bednarski  honorowy obywatel Nowego Targu. „Almanach Nowotarski” 1997, R. 1996, nr 1, s. 71–79.

Roszkowski Jerzy M.: Relacja Eugeniusza Sterculi o pobycie Bronisława Piłsudskiego na Orawie. „Literatura Ludowa” 1999, R. 43, nr 4–5, s. 129–134.

Roszkowski Jerzy M.: ,,Zapomniane Kresy’’. Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 18951925. Nowy Targ: Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu, 2018.

Semkowicz Władysław: Walka o polskie kresy południowe. „Orli Lot” 1924, R. 5, nr 2–3, s. 18–23.

Sieroszewski Wacław: Bronisław Piłsudski urodził się w roku 1866 w Zułowie w pow. Święciańskim, zmarł w roku 1918 w Paryżu. „Rocznik Podhalański” 1914–1921, nr 1, s. V–XXX.

Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego (makieta). Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1989.

Staszel Jan: Bronisław Piłsudski i jego związki z Akademią Umiejętności w Krakowie. „Rocznik Biblioteki PAU i PAN w Krakowie” 2001, R. 46, s. 7–104.

Staszel Jan: Listy Bronisława Piłsudskiego do Juliana Talko-Hryncewicza z lat 19091914. „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie” 2005, R. 50, s. 187–250.

Szapiro Bernard: Tadeusz Rechniewski (18621916). Warszawa: Książka i Wiedza, 1957.

Špiesz Anton: Dzieje Słowacji na drodze do uświadomienia narodowego. Bratislava: Vydavatels` tvo Perfekt, 1992.

Trebunia-Staszel Stanisława: Muzeum Tatrzańskie jako laboratorium dziedzictwa. Część I. “Journal of Urban Ethnology” 2018, nr 16, s. 217–231.

Urbańczyk Stanisław: Nitsch Kazimierz Ignacy. W: PSB, t. 23. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1978, s. 145–150.

Urbańczyk Stanisław: Rozwadowski Jan Michał. W: PSB, t. 32. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1989–1991, s. 406–409.

Wawrzykowska-Wierciochowa Dioniza: Wysłouchowa. Opowieść biograficzna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1975.

Wójcik Zbigniew: O Borysie Wigilewie (komentarz do listu do Mieczysława Limanowskiego). „Rocznik Podhalański” 1997, t. 7, s. 269–280.

Wójcik Zbigniew: Z nieznanej korespondencji zesłańczej Bronisława Piłsudskiego. „Niepodległość i Pamięć” 1996, nr 3/2 (6), s. 153–160.

Zborowski Juliusz: Wspomnienia I. „Ziemia. Ilustrowany miesięcznik krajoznawczy” 1934, nr 1–2, s. 5–9.

Zborowski Juliusz: Z dziejów ludoznawstwa i muzealnictwa na Podhalu: Sekcja Ludoznawcza Towarzystwa Tatrzańskiego (19111919). ,,Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie” 1976, t. 6, s. 35–115.

Information

Information: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2021, XXVII, pp. 107 - 133

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Działalność Bronisława Piłsudskiego na rzecz ludności Spisza i Orawy. Na marginesie listu do Bolesława Wysłoucha

English:

The activity of Bronisław Piłsudski for the people of Spisz and Orawa. Based on a letter to Bolesław Wysłouch

Authors

https://orcid.org/0000-0002-9569-0002

Karolina Zięba
The National Archives in Krakow
ul. Rakowicka 22E, 31-510 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-9569-0002 Orcid
All publications →

The National Archives in Krakow
ul. Rakowicka 22E, 31-510 Kraków, Poland

Published at: 12.2021

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Karolina Zięba (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish