Dominik Dziedzic

This article presents the research project “Searching for a New National Identity: The Construction of Swedish Cultural Memory in Carl Snoilsky’s Poems Svenska bilder”, and functions as an introduction to the four subsequent articles in this issue of Studia Litteraria, which are the result of the project. The principal aim of the project was a comprehensive analysis of the construction of cultural memory in Carl Snoilsky’s cycle of poems Svenska bilder (Swedish Pictures) for many decades being part of the core canon of Swedish literature, but which remains largely forgotten today. In part one, the article outlines the complex process of the creation and publication of Svenska bilder. It also reviews the state of research on Snoilsky’s cycle, justifying the need for new theoretical perspectives. In part two, the article analyses ways in which national memory is portrayed in Svenska bilder at different intra- and extranarrative levels, arguing that cultural memory and its preservation are among the central themes of the cycle. In part three, the article illuminates the construction of cultural memory in Svenska bilder as an example of nineteenth-century European cultural memory. The article considers three features, typical of nineteenth-century collective memory culture, to be particularly important for Snoilsky’s poems: subjectivisation, historicisation, and nationalisation. In part four, the article discusses Svenska bilder as an attempt to democratise the model of Swedish national memory created by the Romantics. The article argues that the cultural memory in Svenska bilder in many ways reflects the liberal ideas of the second half of the nineteenth century advocated by Snoilsky. In part five, the article examines the place of Polishness in the construction of Swedish cultural memory in Svenska bilder. Although Snoilsky considered himself a friend of Poland and an advocate for the Polish independence movements, in his cycle he assigns Polishness the role of the negative Other that serves to consolidate a positively characterised Swedish national identity. The article concludes with a short presentation of the four articles that are the fruits of the presented project.

The paper compares two modes of sexuality in the works of August Strindberg and Viktor Rydberg, taking into account the relationship between homoerotic desire and nature. In Strindberg’s work this very model was defined as naturalistic and based on a positivist way of understanding nature, where homoerotic desire is perceived as an abnormal towards the order of nature. Contrary, Rydberg’s mode could be classified as an idealistic, drawing on the monistic view of the world, seeing homoerotic desire as a positive component of nature. These two modes are discussed in the context of producing modern regimes of sexuality, where homosexuality was crucial to develop the norm within pathologizing psychiatric perspective. By proposing pervert’s emancipation through perversion, Strindberg seems to share the conservative assumptions of the Oscarian morality against which he argues. Contrary, Rydberg’s idealistic model by rejecting the dominant trend of modernization of sexuality, is interpreted not as a manifesto of conservative anti-modernism, but as an alternative modernism.

The paper presents an analysis of the construction of military masculinity in Carl Snoilsky’s Svenska bilder (Swedish Pictures). The construction of military masculinity is discussed as an important element of the cultural memory formulated in this Swedish canonical cycle of historical poetry. Taking Jan and Aleida Assman’s theory of cultural memory as a theoretical starting point, the article juxtaposes it with literary studies of masculinity to reflect on the meaning of military masculinity. War poetry and military poetry is identified as the dominant type of the poetic form of the cycle, and gendered patterns of cultural memory are discussed as reproducing the patriarchal principles of the nineteenth-century historiography. The dominant model of masculinity in Svenska bilder is presented as marked by militaristic values combined with the ethos of bourgeois masculinity. As the cycle assigns different military roles to the different stages of a man’s life, the dynamics of the meanings of masculinity is shown through the category of age. Chivalrous boyhood is presented as a stage preceding youth subordinated to the norm of homosocial military socialisation. The image of the adult man fighting at war is discussed as an amalgam of heroising and deheroising strategies. The presence of war veterans and the concept of the citizen-soldier in Svenska bilder is seen in the article as the confirmation of the hegemonic military model in the cycle.

Sociological analysis reveals an increasing role of the body in both private and political spheres of contemporary Western society, hereinafter, the somatic society. The phenomenon called ‘skräckellitteratur’ is a result and reaction towards the somatic society. Skräckellitteratur was a characteristic trend in the Swedish literature of the 90’s, where elements of fear and disgust presented the body as a basic medium of violence. In this paper the phenomenon of skräckellitteratur is discussed on the basis of the analysis of the protagonist’s hysterical behavior in Carina Rydberg’s novel, Nattens amnesti (1994). According to Elaine Showalter’s theory, hysterization of a person is the result of cultural violence which degrades the person to the body level and enables relieving the violence only in the somatic manner. This paper reconstructs the hysteria process, its source and the way a hysterical woman endeavors to suppress progressive somatization. The analysis of historical discourse in the novel Nattens amnesti emphasizes its significant relations with the feminist reinterpretation of the hysteria theory. This relation is noticed among others in the source of the hysteria which comes as a result of sexual abuse in early childhood and progressive sexual activity in adulthood. The hysterical woman with her non-culturally formed body becomes a rebellious patriarchal daughter who jeopardizes not only herself but also the whole system which degraded her to the body level. The hysterical symptoms presented in Rydberg’s prose confirm Hélène Cixous’ and Elaine Showalter’s views, who, contrary to psychiatry and psychoanalyses of the death of hysteria, claim hysteria to be a still existing, though modified, phenomenon.
 

W artykule omówiony został wpływ idealizmu platońskiego oraz doktryny idealistycznej świętego Pawła na twórczość szwedzkiego postromantyka Viktora Rydberga (1828–1895), ze szczególnym uwzględnieniem jego ostatniej powieści pod tytułem Vapensmeden (Płatnerz, 1891). Ponieważ wcześniejsze badania poświęcone związkom twórczości Rydberga z filozofią idealistyczną kładły akcent na pozytywnie nacechowane, to jest związane ze sferą duchową/idealną, pojęcia dualizmu metafizycznego, w artykule zwrócono uwagę na sferę materialną wspomnianego dualizmu, pojęcia zmienne i niestabilne, przede wszystkim cielesność oraz pożądanie erotyczne. Pełniąc rolę czynnika destabilizującego, pożądanie seksualne stanowi zagrożenie dla idealistycznych aksjomatów dzieła. Aby pozostać jak najbliżej wartości porządku idealnego (odeseksualnionego), wprowadzona zostaje w obrębie powieści hierarchia seksualna, na szczycie której umieszczona zostaje figura niewinnego dziecka (Gunnar), pozostająca poprzez swoją naturę poza sferą znaczeń seksualnych, oraz sublimacyjny model seksualności postaci dorosłych (Gudmund). Uprzywilejowanie dziecięcości w warstwie ideowej dzieła prowadzi do sytuacji, w której ciało dziecka nienaznaczone oznakami dojrzewania płciowego uczynione zostaje istotnym obiektem estetycznym – to na dziecku koncentruje się estetyczne/zmysłowe spojrzenie narratora oraz części bohaterów powieści. Jako bliska ideału przedstawiona zostaje także postać tytułowego płatnerza, którego rozbudzona z racji wieku seksualność ma charakter wyłącznie sublimacyjny – zgodnie z regułą platońskiego erosa treści popędowe transponowane zostają w sferę wartości nieseksualnych, w tym wypadku w twórczość artystyczną o charakterze sakralnym. Sublimacyjna twórczość zachowuje jednocześnie wyraźny komponent cielesny zarówno na poziomie inspiracji (obserwacja kąpiących się nago chłopców), jak i realizacji (obraz przedstawiający figurę świętego Franciszka jako młodzieńca zdzierającego z siebie szaty). Kontekstem legitymizującym obecność pożądania seksualnego w pozostałych przypadkach są reguły dyskursu miłosnego (poziom emotywny) oraz instytucja monogamicznego małżeń-
stwa (poziom instytucjonalny). Analiza powieści pokazuje, że to nie ciało jako element świata empirycznego, ale pożądanie seksualne stanowi czynnik zagrażający światopoglądowi idea-
listycznemu w Vapensmeden, wpływając tym samym na warstwę etyczną oraz estetyczną dzieła. Interpretacja Vapensmeden bazuje na podstawowych dla tradycji idealistycznej tekstach, ich interpretacji autorstwa Rydberga oraz ze względu na główny przedmiot badań na wybranych założeniach teorii queer oraz gender.