Na afrykańskich i amerykańskich szlakach – vie romancée Aleksandra Marka Jawornickiego

Henryka  Karolewska

Na afrykańskich i amerykańskich szlakach – vie romancée Aleksandra Marka Jawornickiego

Data publikacji: 2024

Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2023, Nr 23, s. 118 - 129

https://doi.org/10.4467/26578646ZKNT.23.008.18890

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Na afrykańskich i amerykańskich szlakach – vie romancée Aleksandra Marka Jawornickiego

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie w oparciu o nieliczne materiały z prasy krajowej i polonijnej amerykańskiej z końca XIX w. postaci zapomnianego dziś prawnika, dziennikarza i podróżnika. Aleksander Marek Jawornicki, urodzony w 1847 r. Radomiu, ukończył studia prawnicze, ale krótko pracował w zawodzie. Od 1874 r. współpracował m.in. z dziennikiem „Kaliszanin”, publikując nowele, obrazki, humoreski, recenzje. W 1887 r. wziął udział w podróży badawczej do Afryki zachodniej, kierowanej przez Leopolda Janikowskiego. Po powrocie publikował w prasie polskiej listy, szkice, nowele i powieści oparte na wrażeniach z wyprawy, był też w 1892 r. redaktorem „Kaliszanina”. W 1896 r. wyjechał do Ameryki i osiedlił się w Chicago. Był redaktorem dziennika polonijnego „Katolik”, później prowadził aptekę w Milwaukee, był lekarzem w stanie Michigan oraz księdzem Kościoła Polskokatolickiego w Chicago. Zmarł tam w 1900 r.

The aim of the article is to present, based on a few materials from the Polish and Polish American press from the end of the 19th century, the figure of a lawyer, journalist and traveler who is now forgotten. Aleksander Marek Jawornicki, born in 1847 in Radom, graduated from law studies, but worked in the profession for a short time. From 1874, he collaborated with, among others, with the “Kaliszanin” daily, publishing novels, pictures, humorous sketches, and reviews. In 1887, he took part in a research trip to West Africa, led by Leopold Janikowski. After his return, he published letters, sketches, short stories and novels based on his impressions from the expedition in the Polish press, and in 1892 he was also the editor of “Kaliszanin”. In 1896 he left for America and settled in Chicago. He was the editor of the Polish diaspora “Katolik”, later ran a pharmacy in Milwaukee, was a doctor in Michigan and a priest of the Polish Catholic Church in Chicago. He died there in 1900.

Słowa kluczowe

Aleksander Marek Jawornicki, biografia, dziennikarz, podróżnik, emigracja

Aleksander Marek Jawornicki, biography, journalist, traveler, emigration

Bibliografia

Pobierz bibliografię

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Archiwum Państwowe w Lublinie, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Hadynowie, akt zgonu, 35/1879.

Archiwum Państwowe w Radomiu, Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej św. Jana w Radomiu. Duplikat parafij Katolickiej Radom, akt urodzenia, 215/1847

Archiwum Państwowe w Siedlcach ,Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Łosicach, akt ślubu, 19/1876

ŹRÓDŁA DRUKOWANE

Rocznik Sądowy na rok 1871, Warszawa 1871

Rocznik Sądowy na rok 1872. Warszawa 1872

PRASA

Ameryka (Toledo, Ohio), 1900.

Biesiada Literacka, 1888, 1890.

Dziennik Chicagoski, 1897, 1900.

Gazeta Kaliska, 1897, 1903.

Głos, 1888.

Kaliszanin, 1875, 1876, 1888.

Kurjer Codzienny, 1888.

Kurjer Warszawski, 1874.

Niwa, 1895, 1896.

Telegraf (Chicago), 1898.

Toledo (Ohio), 1900.

Tydzień, 1888.

Tygodnik Ilustrowany, 1875, 1876.

Wiarus (Winona Minnesota), 1898.

Zgoda (Chicago), 1896, 1897.

OPRACOWANIA

Bartoszek-Szłapak, Grażyna. 2003. 185 lat Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego w Kaliszu. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Muzyczne.

Kuczyński, Antoni. 1990. Wśród buszu i czarowników. Antologia polskich relacji o ludach Afryki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Polanowski Edward. 1987. Życie literackie Kalisza 1870-1907. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Polanowski, Edward. „Aleksander Marek Jawornicki. (Z cyklu: portrety kaliskie)”, Południowa Wielkopolska 11 (1980): 6.

Polanowski, Edward. 1979. W dawnym Kaliszu. Szkice z życia miasta 1850-1914. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Tomaszewicz, Andrzej. „Kaliskie Towarzystwo Dobroczynności (1879-1914), Przegląd Nauk Historycznych 2 (2006).

Zieliński, Stanisław. 1933. Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich. Podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni. Warszawa: Wydawnictwo Ligi Morskiej i Kolonialnej.

NETOGRAFIA

Polinow.pl [online], [dostęp 4.01.2023]. Dostępny w World Wide Web: http://www.polinow.pl/folwark-historia

Informacje

Informacje: Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2023, Nr 23, s. 118 - 129

DOI: https://doi.org/10.4467/26578646ZKNT.23.008.18890

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Na afrykańskich i amerykańskich szlakach – vie romancée Aleksandra Marka Jawornickiego

Angielski:

On African and American Routes – Vie Romancée of Aleksander Marek Jawornicki

Autorzy

Henryka Karolewska

Publikacja: 2024

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Henryka Karolewska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 150

Liczba pobrań: 107

<div id="cke_pastebin"> Na afrykańskich i amerykańskich szlakach – vie romancée Aleksandra Marka Jawornickiego</div>

Pobierz xml