Über die perspektivierende Funktion der Artikelwörter im Deutschen – eine kognitive Studie

Magdalena Filar

Tytuły

Abstrakt

The paper examines the perspecitivity potential of German articles within the framework of cognitive linguistics. According to Langacker’s cognitive grammar, one of meaning components resulting from subjective scene construal is perspective. Perspective is understood as the viewing arrangement of a conceptualized scene. Its main components are subjecitivity/objectivity, that describe the relation between the subject and the object of conceptualization and the vantage point/the point of view defined as the mental position from which the scene is viewed. The analysis focuses on the use of definite and indefinite articles, on the choice of nouns and pronouns and on the function of tenses as grammatical correlates of different perspectivation strategies in narrative and humorous texts.

Słowa kluczowe

scene construal, perspective, subjectivity/objectivity, point of view, definite and indefinite articles

Bibliografia

Bartmiński, Jerzy / Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława (2004): „Dynamika kategorii punktu widzenia w języku, tekście i w dyskursie.“ In: Jerzy Bartmiński / Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska / Ryszard Nycz (Hrsg.): Punkt widzenia w języku i w kulturze. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 321–358.

Bartmiński, Jerzy (2007): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Bisle-Mueller, Hans-Jörg (1991): Artikelwörter im Deutschen. Semantische und pragmatische Aspekte ihrer Verwendung. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.

Epstein, Richard (2002): „Grounding, subjectivity and definite descriptions.“ In: Frank Brisard (Hrsg.): Grounding. The Epistemic Footing of Deixis and Reference. Berlin: Mouton de Gruyter, 41–82.

Hawkins, John (1978): Definiteness and Indefiniteness. A Study in Reference and Grammaticality Prediction. London: Croom Helm.

Langacker, Ronald (1995): Wykłady z gramatyki kognitywnej. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Langacker, Ronald (2005a): Wykłady z gramatyki kognitywnej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Langacker, Ronald (2005b): Obserwacje i rozważania na temat zjawiska subiektyfikacji. Kraków: Universitas.

Langacker, Ronald (2009): Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie. Kraków: Universitas.

Oomen, Ingelore (1977): Determination bei generischen, definiten und indefiniten Beschreibungen im Deutschen. Tübingen: Niemeyer.

Searle, John R. (1971): Sprechakte. Frankfurt am Main: Suhrkamp.

Strawson, Peter F. (1950): „On Reffering.“ In: Mind 59, 320–344. Wieder in: Janos S. Petöfi/Dorothea Franck (Hrsg.): Präsuppositionen in Philosophie und Linguistik. Frankfurt am Main: Athenäum, 1973, 193–220.

Tabakowska Elżbieta (1993): „Articles in Translation: An Exercise in Cognitive Linguistic.“ In: Richard A. Geiger / Brygida Rudzka-Ostyn (Hrsg.): Conceptualization and Mental Processing in Language. Berlin, 785–800.

Tabakowska, Elżbieta (2001a): Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu [Cognitive Linguistics and Poetics of Translation (1993)]. Tübingen: Gunter Narr Verlag., übers. v. A. Pokojska. Kraków: Universitas.

Tabakowska Elżbieta (2004): „O językowych wyznacznikach punktu widzenia.“ In: Jerzy Bartmiński / Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska/Ryszard Nycz (Hrsg.): Punkt widzenia w języku i kulturze. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 47–64.

Taylor, John. R (2007): Gramatyka kognitywna, übers. v. M. Buchta, Ł. Wiraszka, Kraków: Universitas.

Weinrich, Harald (1993): Textgrammatik der deutschen Sprache unter Mitarbeit von Maria Thurmair, Eva Breindl, Eva-Maria Willkop. Mannheim/Leipzig/Wien/Zürich: Dudenverlag.

Vater, Heinz (1979): Das System der Artikelformen im gegenwärtigen Deutsch. 2. verbesserte Auflage. Tübingen: Niemeyer (Linguistische Arbeiten 78).

Vater, Heinz (2001): Einführung in die Textlinguistik. Struktur und Verstehen von Texten. München: Wilhelm Fink Verlag.

Vater, Heinz (2005): Referenz-Linguistik. München: W. Fink (UTB 2685).

Quellen

Duden Wörterbuch Das Stilwörterbuch. Bd. 2. Mannheim: Bibliographisches Institut.

Duden Wörterbuch, http://www.duden.de [08.05.2013].

Grimm, Hans-J. / Kempter, Fritz (1994): Kleine deutsche Artikellehre. Ein Übungsbuch. Leipzig: Langenscheidt-Verlag Enzyklopädie.

Hoffmann, E.T.A. (1969): Das Fräulein von Scuderi, http://gutenberg.spiegel.de [11.08.2013].

Hoffmann, E.T.A. (1981): Der goldene Topf. Erste Vigilie, http://gutenberg.spiegel.de [11.08.2013].

Pörings, Ralf / Schmitz, Ulrich (1999): Sprache und Sprachwissenschaft. Eine kognitiv orientierte Einführung. Tübingen: Gunter Narr Verlag.

Reuter, Birgit (2006): „Eine Sonne, um die alle kreisen.“ In: Hamburger Abendblatt. http://www.abendblatt.de, [16.10.2006].

Informacje

Informacje: Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten, 2014, Zeszyt 2 (2014), s. 117-130

DOI: https://doi.org/10.4467/23534893ZG.14.006.2928

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Über die perspektivierende Funktion der Artikelwörter im Deutschen – eine kognitive Studie

Angielski:

Über die perspektivierende Funktion der Artikelwörter im Deutschen – eine kognitive Studie

Autorzy

Magdalena Filar

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Polska

Publikacja: 27.06.2014

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Magdalena Filar (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Niemiecki

Liczba wyświetleń: 2104

Liczba pobrań: 1595

<p> Über die perspektivierende Funktion der Artikelwörter im Deutschen – eine kognitive Studie</p>

Czasopismo Stowarzyszenia Germanistów Polskich