FAQ

Wolność i Solidarność

Władze Komitetu Krakowskiego PZPR wobec redakcji „Gazety Krakowskiej” od września 1980 do grudnia 1981 roku

Data publikacji: 2022

Wolność i Solidarność, 2021-2022, nr 13-14, s. 35 - 51

https://doi.org/10.4467/25434942WS.22.003.17545

Autorzy

Piotr Juchowski
Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego
https://orcid.org/0000-0002-1622-3407 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Władze Komitetu Krakowskiego PZPR wobec redakcji „Gazety Krakowskiej” od września 1980 do grudnia 1981 roku

Abstrakt

W czasie tzw. „rewolucji Solidarności” (wrzesień 1980 – grudzień 1981) niektóre z czasopism Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej stawały się bardziej autonomiczne względem sprawujących nad nimi kontrolę instancji partyjnych. Jeden z przykładów to redakcja „Gazety Krakowskiej”, która w tym okresie prezentowała często poglądy niezależne od instrukcji partii i jej lokalnego komitetu. W artykule autor dokonał analizy stosunku władz Komitetu Krakowskiego PZPR wobec przekazu „Gazety Krakowskiej”. Zwrócono uwagę na specyfikę tych relacji oraz wpływ, jaki w ówczesnym okresie władze KK wywierały na redakcję „GK”, a także ich rezonans wśród dziennikarzy. Tekst odnosi się także do ewolucji tych relacji i przyczyn ich zmiany w drugiej połowie 1981 roku. Autor zwrócił szczególną uwagę na stosunek władz KK PZPR do swoistej autonomii redakcyjnej „Gazety Krakowskiej”.


The authorities of the Krakow Committee of the Polish United Workers’ Party towards the editorial office of “Gazeta Krakowska” from September 1980 to December 1981

During the “Revolution of Solidarity” (September 1980 – December 1981), some of the magazines of the Polish United Workers’ Party (PUWP) became an independent way of local structures PUWP, which had controlled them. One of the example is the editorial office “Gazeta Krakowska” (GK), which during this period, presented often autonomous views towards to PUWP. In this article, the author analyzes the attitude of the authorities of the Krakow Committee PUWP (KC) towards to the content of GK. The attention was paid to the specificity of the reports and the impact of authorities KC on the editorial office of GK, as well as their resonance among journalists. The text also refers to the evolution of these relations and the reasons for their change in the second half of 1981. The author pays particular attention to the view authorities KC towards to specific autonomy of GK. In the article, the author presented in which spheres were allowed for freedom and in which party discipline was demanded. The text also refers to the “common interests” that could have been linked by the liberal-minded authorities of the KC and the editorial staff of GK for example in striving for internal party reforms or fighting the conservative part of PUWP.

Keywords: “Gazeta Krakowska”, Polish United Workers’ Party, press, Independent and Self-Governing Trade Union “Solidarity”

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Narodowe w Krakowie, Zespół Komitetu Krakowskiego PZPR, 29/2382/40-42, 29/2382/136-142, 29/2382/7-8, 29/2382/283-289.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie – oddział w Wieliczce, 079/104, cz. 1–2.

Źródła drukowane

IV Plenum KC PZPR, 16–18 października 1981 r., „Nowe Drogi” 1981, nr 11.

XI Plenum KC PZPR, 9–10 czerwca 1981 r., „Nowe Drogi” 1981, nr 7.

PZPR a „Solidarność” 1980–1981. Tajne dokumenty Biura Politycznego, wstęp T. Kozłowski, Warszawa 2013.

Relacje

Relacja Zbigniewa Reguckiego, czerwiec 2018.

Relacja Jerzego Sadeckiego, czerwiec 2018.

Prasa

„Gazeta Południowa” / „Gazeta Krakowska” 1980–1981.

Dzienniki, pamiętniki, wspomnienia

13 miesięcy i 13 dni „Gazety Krakowskiej” 1980–1981. Szkic do portretu gazety codziennej napisany przez zespół dziennikarzy posierpniowej „Krakowskiej”, Londyn 1985.

Broniek J., Gra bez asów (zapiski z lat 1950–1990), Kraków 2002.

Maciejewski S. Wojna polsko-polska. Dziennik 1980–1983, Kraków 2007.

Rakowski M. F., Dzienniki polityczne 1981–1983, Warszawa 2004.

Tabkowski S., „Gazeta Krakowska” w antrakcie. Wspomnienia redaktora, Katowice 2014.

Opracowania

Drabik S., „Gazeta Krakowska” – czy tylko organ prasowy KW PZPR?, [w:] Oficjalna prasa w PRL, t. 1, pod red. S. Ligarskiego i R. Łatki, Szczecin–Warszawa 2020.

Friszke A., Rewolucja Solidarności 1980–1981, Kraków 2014.

Gasztold-Seń P., Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980–1990, Warszawa 2019.

Juchowski P., „Gazeta Krakowska” wobec NSZZ „Solidarność”: wrzesień 1980 – grudzień 1981, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2019, nr 1.

Jóźwik A., Krakowska Kuźnica. Historia, ludzie, idee, Kraków 2005.

Kazimierski P., Katowickie Forum Partyjne, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 2.

Kwaśniewski M., Fenomen „Gazety Krakowskiej”, [w:] Między sierpniem a grudniem. „Solidarność” w Krakowie i Małopolsce w latach 1980–1981, pod red. T. Gąsowskiego, B. Klich-Kluczewskiej i J. Mierzwy, Kraków 2006.

Ligarski S., Majchrzak G., Czystki w środowisku dziennikarskim, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 1981, nr 11–12.

Majchrzak G., Niebezpieczny dokument. Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej, „Wolność i Solidarność” 2011, nr 2.

Sowa A. L., Historia polityczna Polski 1944–1991, Kraków 2011.

Wicenty D., Załamanie na froncie ideologicznym. Stowarzyszenie 101. J. Broniek, Gra bez asów…, s. 146.

Dziennikarzy Polskich od Sierpnia ’80 do stanu wojennego, Gdańsk 2012.

Wojsław J., Stefan Olszowski głównym nadzorcą partyjnej propagandy w latach 1980–1982, [w:] Społeczne i historyczne konteksty funkcjonowania mediów, pod red. M. Kaczmarczyka, D. Rotta, M. Boczkowskiej, M. Koszembar-Wiklik, Sosnowiec 2015.

Informacje

Informacje: Wolność i Solidarność, 2021-2022, s. 35 - 51

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Władze Komitetu Krakowskiego PZPR wobec redakcji „Gazety Krakowskiej” od września 1980 do grudnia 1981 roku

Angielski:

The authorities of the Krakow Committee of the Polish United Workers’ Party towards the editorial office of “Gazeta Krakowska” from September 1980 to December 1981

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-1622-3407

Piotr Juchowski
Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego
https://orcid.org/0000-0002-1622-3407 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego

Publikacja: 2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-SA  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Piotr Juchowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 167

Liczba pobrań: 425