FAQ

Pierwszy historyk pierwszej Solidarności: Jerzy Holzer (1930–2015)

Data publikacji: 2022

Wolność i Solidarność, 2021-2022, nr 13-14, s. 151 - 164

https://doi.org/10.4467/25434942WS.22.009.17551

Autorzy

Tomasz Siewierski
Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0002-0059-3462 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Pierwszy historyk pierwszej Solidarności: Jerzy Holzer (1930–2015)

Abstrakt

Przedstawienie drogi zawodowej Jerzego Holzera, historyka i działacza Solidarności, autora pierwszego opracowania monograficznego tego ruchu. Książka Solidarność 1980–1981. Geneza i historia została opublikowana na łamach podziemnego wydawnictwa Krąg już w 1983 roku. Następnie kilkakrotnie ją wznawiano, wydano także jej niemiecki przekład. Przez lata stanowiła główne kompendium wiedzy na temat dziejów Solidarności. W artykule skoncentrowano się na wątkach biografii intelektualnej, poczynając od udziału Holzera w ruchu komunistycznym, aż po zaangażowanie w środowiska związane z działalnością opozycji demokratycznej, oraz na poszczególnych etapach jego kariery naukowej.


The first historian of the first Solidarity: Jerzy Holzer (1930–2015)

A presentation of the career of Jerzy Holzer, historian and Solidarity activist, author of the first monographic study of the Solidarity movement. The book Solidarność 1980–1981. Geneza i historia [Solidarity 1980–1981. Origin and History] was published by the Krąg underground publishing house already in 1983. Subsequently, it was reprinted several times, with a German translation published as well. For years, it was the primary compendium of knowledge about the history of Solidarity. The article focuses on the themes of Holzer’s intellectual biography, ranging from his participation in the communist movement to his engagement in democratic opposition circles, and on the various stages of his research career.

Keywords: Jerzy Holzer, polish historiography, Solidarność

Bibliografia

Fotografie

Wykorzystane zdjęcia pochodzą z archiwum domowego prof. Barbary Stępniewskiej-Holzer.

Źródła archiwalne

Archiwum Akt Nowych w Warszawie (dalej: AAN), Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kadr, Akta Jerzego Holzera, 1502, 13057, 16605.

AAN, Archiwum Szkół Partyjnych, 97/75.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, 00170/801.

Archiwum rodzinne Jerzego Holzera.

Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, Akta osobowe Jerzego Holzera, K-19574.

Relacje i korespondencja

Relacja Barbary Stępniewskiej-Holzer

Korespondencja mailowa z Andrzejem Friszke (21.08.2020), Łukaszem Kamińskim (31.08.2020), Tomaszem Kozłowskim (30.08.2020).

Literatura

Bartoszewski W., Dziennik z internowania. Jaworze 15.12.1981 – 19.04.1982, przedmowa A. Friszke, Warszawa 2006.

Bińko B., Skąd przychodzili, dokąd zmierzali… aspiranci pierwszego rocznika Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych przy KC PZPR, [w:] Komunizm. Ideologia, system, ludzie, pod red. T. Szaroty, Warszawa 2001.

Brzeziński S., Fudalej K., Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1930–2010. Słownik biograficzny, Warszawa 2012.

Holzer J., Dwa stulecia Polski i Europy. Teksty pisane w rożnych porach wieku, Poznań 2004.

Holzer J., Europa wojen 1914–1945, Warszawa 2008. Holzer J., Europa zimnej wojny, Kraków 2012.

Holzer J., Fenomen „Solidarności”, [w:] Obecność. Leszkowi Kołakowskiemu w 60 rocznicę urodzin, Londyn 1987.

Holzer J., Historyk w trybach historii. Wspomnienia, Kraków 2013.

Holzer J., Komunizm w Europie. Dzieje ruchu i systemu władzy, Warszawa 2000.

Holzer J., Komunizm XX wieku, Poznań 2001.

Holzer J., Kryzys polityczny w Niemczech 1928–1930. Partie i masy, Warszawa 1970.

Holzer J., Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1974.

Holzer J., O próbach, błędach, intelektualistach i pokorze, „Aneks” 1985, nr 37.

Holzer J., Od Wilhelma do Hitlera, Warszawa 1963.

Holzer J., Ostrzej czy mądrzej?, [w:] Tadeusz Mazowiecki – polityk trudnych czasów. Tadeuszowi Mazowieckiemu na siedemdziesiąte urodziny współpracownicy i przyjaciele, red. W. Kuczyński, Z. Psota, Warszawa 1997.

Holzer J., Parteien und Massen. Die politische Krise in Deutschland 19281930, Wiesenbaden 1975.

Holzer J., Polska i Europa. „W Polsce czyli nigdzie?”, Warszawa 2008.

Holzer J., Polska Partia Socjalistyczna w latach 1917–1919, Warszawa 1962.

Holzer J., PPS. Szkic dziejów, Warszawa 1977.

Holzer J., Solidaritat. Die Geschichte einer freien Gewerkschaft in Polen, Munchen 1984.

Holzer J., „Solidarność” i radzieccy dysydenci, [w:] Wokół historii i polityki. Studia z dziejów XIX i XX wieku dedykowane Profesorowi Wojciechowi Wrzesińskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod. red. S. Ciesielskiego, T. Kulak, K. Ruchniewicz, J. Tyszkiewicz, Wrocław 2004.

Holzer J., Solidarność z długiego dystansu, „Wolność i Solidarność” 2015, nr 8.

Holzer J., „Solidarność” 1980–1981. Geneza i historia, Warszawa 1983.

Holzer J., „Solidarność” 1980–1981. Geneza i historia, Paryż 1984.

Holzer J., Leski K., Solidarność w podziemiu, Łódź 1990.

Holzer J., Molenda J., Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1963.

Jankowska J., Portrety niedokończone. Rozmowy z twórcami „Solidarności” 1980–1981, wstęp, kalendarium i przypisy oprac. A. Friszke, Warszawa 2003.

Kancewicz J., Żanna Kormanowa 1900–1988, „Z Pola Walki” 1989, z. 2–3.

Kasprzakowa J., Ideologia i polityka PPS Lewicy 1907–1914, Warszawa 1965.

Leinwand A., Polska Partia Socjalistyczna wobec wojny polsko-radzieckiej 1919–1920, Warszawa 1964.

Leskiewiczowa J., Trudne lata Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego (1945–1952), [w:] Tradycje i współczesność. Księga pamiątkowa Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1930–2005, red. G. Raj, I. Komorowska, Warszawa 2005.

Nie przeżyłem rewizjonizmu. Rozmowa z profesorem Jerzym Holzerem, [w:] M. Bajer, Blizny po ukąszeniu, Warszawa 2005.

Osęka P., Rewolucja chłodnym okiem, msp.

Pleskot P., Gory i teczki. Opowieść człowieka umiarkowanego. Biografia mówiona Andrzeja Paczkowskiego, Warszawa 2019.

Skórzyński J., Jerzy Holzer (24 VIII 1930 – 14 I 2015), „Kwartalnik Historyczny” 2016, z. 1.

Sowiński P., Jerzy Holzer, [w:] Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89, t. 1, red. J. Skórzyński, P. Sowiński, M. Strasz, Warszawa 2000.

Stobiecki R., Żanna Kormanowa. Szkic do portretu, [w:] idem, Historiografia PRL. Ani dobra, ani mądra, ani piękna… ale skomplikowana. Studia i szkice, Warszawa 2007.

Tych F., Kormanowa Żanna, [w:] Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 3, red. nacz. F. Tych, Warszawa 1992.

Tych F., PPS-Lewica w latach wojny 1914–1918, Warszawa 1960. Wacław Pański [Jerzy Holzer], Z dziejów PPS 1944–1948, „Krytyka” 1979, nr 4.

Wacław Pański [Jerzy Holzer], Z dziejów PPS 1944–1948, [Warszawa 1981].

Wituch T., Stolarczyk B., Studenci Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1945–2000, Kraków 2010.

Żarnowska A., Geneza rozłamu w Polskiej Partii Socjalistycznej 1904–1906, Warszawa 1965.

Żarnowski J., Polska Partia Socjalistyczna w latach 1935–1939, Warszawa 1965.

Informacje

Informacje: Wolność i Solidarność, 2021-2022, nr 13-14, s. 151 - 164

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Pierwszy historyk pierwszej Solidarności: Jerzy Holzer (1930–2015)
Angielski:

The first historian of the first Solidarity: Jerzy Holzer (1930–2015)

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-0059-3462

Tomasz Siewierski
Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0002-0059-3462 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Polska

Publikacja: 2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-SA  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Tomasz Siewierski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski