Między Konstantynopolem a Moskwą: korzenie sporu wokół ukraińskiej autokefalii
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEMiędzy Konstantynopolem a Moskwą: korzenie sporu wokół ukraińskiej autokefalii
Data publikacji: 27.06.2019
Sympozjum, 2019 - Tom XXIII, nr 1 (36), s. 185-203
https://doi.org/10.4467/25443283SYM.19.011.10640Autorzy
Między Konstantynopolem a Moskwą: korzenie sporu wokół ukraińskiej autokefalii
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie korzeni sporu między Konstantynopolem a Moskwą wokół autokefalii ukraińskiego prawosławia. Temat ten został ukazany w potrójnej perspektywie: historycznej, teologiczno-prawnej i politycznej. Przede wszystkim spór między Konstantynopolem a Moskwą wynika z różnej interpretacji historii metropolii kijowskiej i wynikających stąd rozbieżności w ocenie pozostawania tego obszaru w jurysdykcji jednego lub drugiego Patriarchatu. Z teologiczno-prawnego punktu widzenia problem polega na braku w dzisiejszym prawosławiu wspólnego stanowiska w sprawie procedury ustanawiania autokefalii. Wreszcie w kontrowersjach wokół ukraińskiej autokefalii dochodzi mocno do głosu czynnik polityczny, a mianowicie ścisłe powiązanie spraw kościelnych z interesami politycznymi Kremla oraz elit politycznych Ukrainy.
Blaza M. Katolicy i prawosławni na Ukrainie, „Przegląd Powszechny” 3 (2009), s. 24-34.
Bogolepov A., Conditions of Autocephaly, „St. vladimir’s Theological Quarterly” 5 (1961), nr 3, s. 11-37.
Borkowski A., Materiały greckie do autokefalii Kościoła prawosławnego w Polsce, cz. I, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 6 (2009), s. 359-391.
Cheda R., Kres trzeciego Rzymu: https://wydarzenia/swiat/item/1555-kres-trzeciego-rzymu (odczyt z dn. 22.12.2018 r.).
Curanović A., Czynnik religijny w polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2010.
Цыпин В., Курс церковного права, Клин 2002.
чапнин С., Автокефалия православной церкви на Украиние. Что теряет Россия?, http://chapnin.ru/articles/avtokefaliya_tserkvi_ukraina_301/ (odczyt z dn. 14.12.2018 r.).
ченцова В. Г., Синодальное решение 1686 г. о Киевской митрополии, „Древняя Русь. Вопросы медиевистики” 2(68) (2017), s. 98-110: on-line http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_2/part_9.pdf (odczyt z dn. 14.12.2018 r.).
Дамаскин, Доклад по вопросу „Автокефалия и способ ее провозглашения” (Шамбези, 11 ноября 1993), w: Межправославная Подготовительная Комиссия Святого и Великого Собора Православной Церкви, Шамбези, 7-13 ноября 1993 г. [Protokoły i teksty], Шамбези (Женева)1994, maszynopis, s. 164-174.
Getcha J., The Reasons to Proclaim or to Restore Autocephaly in the 21st centuries, https://risu.org.ua/en/index/monitoring/society_digest/71039/ (odczyt z dn. 22.11.2018 r.).
Гетча и., Украина всегда была канонической территорией Вселенского Патриархата: https://glavcom.ua/ru/interview/arhiepiskop-telmiss-kiyiov-gecha-ukraina-vsegda-byla-kanonicheskoy-trritorey-vselenskogo-patriarhata-528608.html (odczyt z dn. 14.12.2018 r.).
[Holy and Sacred Synod of the Ecumenical Patriarchate], Announcement [11th October 2018], https://www.patriarchate.org/-/communiq-1 (odczyt z dn. 14.12.2018 r.).
Hovorun C., Autocephaly as a Diachronic Phenomenon and Its Ukrainian Case, w: v. Padiak, P. Krafcik (red.), A Jubilee Collection: Essays in Honor of Professor Paul Robert Magocsi, Uzhorod–Prešov–New York 2015, s. 273-280.
Hovorun C., Scaffolds of the Church: Towards Poststructural Ecclesiology, Cascade (USA) 2017.
Jarzyńska K., Ukraińska gra patriarchy Cyryla, „Komentarz OSW”, 14.08.2014 (nr 144), s. 6 (pełny tekst, s. 1-10): https://www.osw.waw.pl/sites/default/fites/komentarze_144.pdf (odczyt z dn. 17.12.2018 r.).
Kałużny T., Nowy Sobór Ogólnoprawosławny: natura, historia przygotowań, tematyka, Kraków 2008.
Kałużny T., Spór o pierwszeństwo w prawosławiu. Kontrowersyjny dokument Patriarchatu Moskiewskiego w sprawie prymatu w Kościele, „Studia Oecumenica” 16 (2016), s. 97-111.
Kramar R., Percepcja idei „russkovo mira” na Ukrainie, w: Z. Chyra-Rolicz, T. Rokosz (red.), Panslawizm: wczoraj, dziś, jutro, Siedlce 2016, s. 249-264.
Кырлежев а., Мировое православие: типология автокефальных церквей, „Государство, религия, церковь в России и за рубежом” 1 (2016), s. 74-101.
Mironowicz A., Prawosławie i unia za panowania Jana Kazimierza, Białystok 1997.
Olszański T., „Niepodległe państwo potrzebuje niepodległego Kościoła”. Walka o samodzielność kanoniczną ukraińskiego prawosławia, „Komentarze OSW”, 11.06.2018 (nr 272), s. 3-4: https://www.osw.waw.pl/sites/default/fites/komentarze_272.pdf (odczyt z dn. 17.12.2018 r.).
Plank B., Orthodoxe Aussagen zur Autokephalie in westlichen Veröffentlichengen seit 1961, „Ostkirchliche Studien” 30 (1981), nr 3-4, s. 288-302.
Порошенко назвал автокефалию вопросом не столько религии, сколько нацбезопасности, https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/5919407 (odczyt z dn. 22.12.2018 r.).
Релiгiя i влада в Украïнi: проблеми взаємовiдносин. Iнформацiйнi матерiали до Круглого столы на тему: „Державно-конфесiйнi вiдносини в Украïнi станом на 2013 рiк: рух до партнерства держави i Церкви чи до кризи взаємин?”, Киïв 2013.
Schaffenburg K. C., „Russkiy” and „Rossiiskiy”: Russian National Identity After Putin, „Orbis” 51 (2007), nr 4, s. 725-737.
Smyk-Kojło A., Sytuacja Cerkwi prawosławnej na Rusi Moskiewskiej od 1581-1653, „Elpis” 5 (2003), nr 7-8, s. 237-274.
Strutyński M., Stosunki między państwem a związkami wyznaniowymi w niepodległej Ukrainie (1991-2013), „Studia Prawa Wyznaniowego” 17 (2014), s. 255-273.
Sykulski L., Rosyjska myśl geopolityczna po upadku komunizmu, „Przegląd Geopolityczny” 21 (2017), s. 88-100.
Святейший Патриарх Кирилл в преддверии праздника Святой Пасхи совершил молитву об Украине, 19 апреля 2014 г.: http://www.patriarchia.ru/db/text/36302283.html (odczyt z dn. 18.12.2018 r.).
Szumiło M., „Pomarańczowa rewolucja” na Ukrainie w kontekście historyczno-kulturowym, „Konteksty Społeczne” 1 (2013), nr 1, s. 36-50.
Томос об автокефалии вручен главе новой украинской церкви: http://www.rosbalt.ru/db/world/2019/01/06/1756557.html (odczyt z dn. 16.01.2019 r.).
Urban K., Kościół prawosławny w Polsce 1945-1970. Rys historyczny, Kraków 1996.
Wasiuta O., „Russki mir” jako narzędzie imperialnej polityki Kremla, „Przegląd Geopolityczny” 21 (2017), s. 67-87.
Wawrzonek M., Prawosławie jako element kultury politycznej na współczesnej Ukrainie, „Studia Politologica Ucraino-Polona” 5 (2015), s. 208-219.
Ветошников К., Ответ на аргументы представителей РПЦ о „полной передаче” Москве юрисдикции над Киевской митрополией в 1686 г.: https://credo.press/221236/ (odczyt z dn. 11.12.2018 r.).
Выступление Святейшего Патриарха Кирилла на открытии IV Ассам- блеи Русского мира, 3 ноября 2010 г.: http://www.patriarchia.ru/db/text/1310952.html (odczyt z dn. 18.12.2018 r.).
Заявление Священного Синода Русской Православной Церкви в связи с незаконным вторжением Константинопольского Патриархата на каноническую территорию Русской Православной Церкви, 14 сентября 2018 г.: http://www.patriarchia.ru/db/text/5268282.html (odczyt z dn. 14.12.2018 r.).
Заявление Священного Синода Русской Православной Церкви в связи с посягательством Константинопольского Патриархата на каноническую территорию Русской Церкви, 15 октября 2018 г.: http://www.patriarchia.ru/db/text/5283708.html (odczyt z dn. 14.12.2018 r.).
Znosko A., Prawosławne prawo kościelne, t. 2, Warszawa 1975.
Желтов М., Историко-канонические основания единства Русской Церкви, „Церковь и время” 3(84) (2018), s. 29-95.
Informacje: Sympozjum, 2019 - Tom XXIII, nr 1 (36), s. 185-203
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Między Konstantynopolem a Moskwą: korzenie sporu wokół ukraińskiej autokefalii
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Kanonicza 9, 31-002 Kraków
Publikacja: 27.06.2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1332
Liczba pobrań: 798