Religia czysto instrumentalna? Spór o muzykę Jana Sebastiana Bacha
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 2024
Studia Religiologica, 2022, Tom 55, Numer 3, s. 1 - 17
https://doi.org/10.4467/20844077SR.22.012.19991Autorzy
Religia czysto instrumentalna? Spór o muzykę Jana Sebastiana Bacha
It did not take Martin Luther long to accept instrumental music in the liturgy of the Church. Since then, many masterpieces of sacred and religious music were created in Protestantism in Germany, in particular by Johann Sebastian Bach. Over the last few decades, scholars have been putting forward religious and theological interpretations of Bach’s works, not only the religious but also the purely instrumental ones – even those which were long considered lay. Such interpretations have encountered sharp criticism. The dispute in this matter continues for good. The author of the article comes up with an analytical-synthetic presentation of the dispute.
A Companion to Renaissance and Baroque Art, B. Bohn, J.M. Saslow (red.), Oxford 2013.
Andreas Werckmeister’s „Musicalische Paradoxal-Discourse”: A Well-Tempered Universe, przeł. D. Bartel, Lanham–Boulder–London 2018.
Anttila M.E., Lutherʼs Theology of Music. Spiritual Beauty and Pleasure, Berlin–Boston 2013.
Apel W., Harvard Dictionary of Music, Cambridge 1974.
Bach unter den Theologen: Themen, Thesen, Temperamente, I. Bredenbach, V. Leppin, C. Schwöbel (red.),Tübingen 2022.
Bartel D., Musica Poetica: Musical-Rhetorical Figures in German Baroque Music, Lincoln–London 1997.
Benjamin W., Źródło dramatu żałobnego w Niemczech, przeł. A. Kopacki, posłowie A. Lipszyc, Warszawa 2013.
Biblia gdańska, 1632, http://bibliepolskie.pl/zzteksty_ch.php?wid=8&book=14&chapter=5&e= [dostęp: 5.11.2023].
Blume F., Outlines of a New Picture of Bach, przeł. S. Godma, „Music and Letters” 1963, nr 3, s. 214–227.
Bossert C., Muzyczna systematyka a eschatologia Das Wohltemperierte Klavier cz. II Bacha jako paradygmat, [w:] Z zagadnień twórczości Jana Sebastiana Bacha. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej w 250. rocznicę śmierci kompozytora, D. Sławiec-Domagała (red.), przeł. M. Olech, Kielce 2001, s. 13–59.
Boyd M., Bach, Oxford–New York 2000
Brainard P., Bach as Theologian?, [w:] Reflections on the Sacred: A Musicological Perspective, idem (red.), New Haven 1994, s. 1–7.
Bukofzer M., Allegory in Baroque Music, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” 1939–1940, nr 1–2, s. 1–21.
Buszin W.E., Luther on Music, „The Musical Quarterly” 1946, nr 1, s. 80–97.
Butt J., Bach’s Metaphysics of Music, [w:] The Cambridge Companion to Bach, J. Butt (red.), Cambridge 2010, s. 46–59.
Chafe E., Allegorical Music: The „Symbolism” of Tonal Language in the Bach Canons, „The Journal of Musicology” 1984, nr 4, s. 340–362.
Chiazm, Encyklopedia PWN, http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/chiazm;3885174.html [dostęp: 7.11.2023].
Chafe E., Tonal Allegory in the Vocal Music of J.S. Bach, Berkeley–Los Angeles 1991.
Dadelsen G. von, Beiträge zur Chronologie der Werke Johann Sebastian Bachs, Trossingen 1958.
Dürr A., Zum Wandel des Bach-Bildes: zu Friedrich Blumes Mainzer Vortrag, „Musik und Kirche“ 1962, nr 32, s. 145–152.
Dürr A., Zur Chronologie der Leipziger Vokalwerke J.S. Bachs, „Bach-Jahrbuch” 1957, nr 44, s. 5–162.
Eco U., Sztuka i piękno w średniowieczu, przeł. M. Olszewski, M. Zabłocka, Kraków 1997.
Eggebrecht H.H., Bachs Kunst der Fuge: Erscheinung und Deutung, München 1984.
Felbick L., Lorenz Christoph Mizler de Kolof: Schüler Bachs und pythagoreischer »Apostel der Wolffischen Philosophie«, Hildesheim–Zürich–New York 2012.
Gadamer H.G., Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Baran, Kraków 2004.
Georgiades T., Greek Music, Verse and Dance, przeł. E. Benedikt, M.L. Martinez, New York 1956.
Glazerson M., Muzyka i kabała, przeł. U. Krawczyk, M. Krawczyk, Kraków 2011.
Górny T., Związki retoryki i muzyki – kantata „Christ lag in Todesbanden” Jana Sebastiana Bacha, „Ruch Literacki” 2012, nr 6, s. 731–743.16
Heinemann M., 1733, [w:] Johann Sebastian Bach’s Personal Copy of Abraham Calov’s Bible Commentary: History – Significance – Perspectives = Johann Sebastian Bachs persönliches Exemplar des Bibelkommentars von Abraham Calov: Geschichte – Bedeutung – Perspektiven, A. Clement (red.), Amersfoort 2023, s. 203–233.
Irwin J.L., Neither Voice nor Heart Alone: German Lutheran Theology of Music in the Age of the Baroque, New York 1993.
Irwin J.L., The Orthodox Lutheranism of Mattheson and Bach, „Bach” 2011, nr 1, s. 70–83.
Jasiński T., Polska barokowa retoryka muzyczna, Lublin 2009.
Johann Sebastian Bach’s Personal Copy of Abraham Calov’s Bible Commentary: History – Significance – Perspectives = Johann Sebastian Bachs persönliches Exemplar des Bibelkommentars von Abraham Calov: Geschichte – Bedeutung – Perspektiven, A. Clement (red.), Amersfoort 2023.
Kivy P., Antithetical Arts: On the Ancient Quarrel Between Literature and Music, Oxford University Press, New York 2009.
Kivy P., Muzyka absolutna i nowa muzykologia, [w:] Peter Kivy i jego filozofia muzyki, A. Chęćka--Gotkowicz, M. Jabłoński (red.), przeł. J. Barska, Poznań 2015, s. 331–344.
Kivy P., Philosophies of Arts. An Essay in Differences, New York 1997.
Korpanty K., Jan Sebastian Bach i retoryka. Analiza muzyczno-retoryczna kantaty „Sehet, wir gehn hinauf gen Jerusalem BWV 159”, „Młoda Muzykologia” 2008, s. 36–61.
Korpanty K., Niemiecka nauka kompozycji w XVII i na początku wieku XVIII, Warszawa 2019.
Korpanty K., Znaczenie ładu liczbowego oraz muzyka jako dar Boży w świetle traktatów Andreasa Werckmeistera, „Muzyka” 2016, nr 3, s. 97–114.
Kubies G., Nazwy instrumentów muzycznych w polskich przekładach Starego Testamentu, „Studia Bobolanum” 2004, nr 1, s. 109–138.
Leahy A., Bachʼs Prelude, Fugue and Allegro for Lute (BWV 998): A Trinitarian Statement of Faith?, „Journal of the Society for Musicology in Ireland” 2005–2006, nr 1, s. 33–51.
Leaver R.A., „Concio et cantio”. Kontrapunkt teologii i muzyki w tradycji luterańskiej od Praetoriusa do Bacha, przeł. S. Zabieglińska, W. Bońkowski, „Muzyka” 2007, nr 4, s. 5–24.
Leaver R.A., Bach und die Lutherschriften seiner Bibliothek, „Bach Jahrbuch” 1975, nr 61, s. 124–132.
Leaver R.A., Bachs theologische Bibliothek: eine kritische Bibliografie: mit einen Beitrag von Christoph Trautmann = Bachʼs Theological Library: A Critical Bibliography: With an Essay by Christoph Trautmann, Stuttgart 1983.
Leaver R.A., Johann Sebastian Bach: Theological Musician and Musical Theologian, „Bach” 2000, nr 1, s. 17–33.
Lloyd R., Bach: Luther’s Musical Prophet?, „Current Musicology” 2007, t. 83, s. 5–32.
Loewe A., Firth K., Luther and the Arts: Music, Images, and Drama to Promote the Reformation, Leiden–Boston 2023.
Lutherʼs Table Talk, extracts selected by Dr. [James] Macaulay, [London 1883], s. 106–107.
Majewski J., „Calov-Bibel” Jana Sebastiana Bacha, „Gdański Rocznik Ewangelicki” 2021, nr 15, s. 225–240.
Majewski J., Kanony śmierci. Słowo o chrystologii „Wariacji Goldbergowskich” Jana Sebastiana Bacha, Gdańsk 2019.
Majewski J., Krzyż Jezusa i ślepy Amor. Słowo o religijnym przesłaniu instrumentalnych dzieła Jana Sebastiana Bacha, Gdańsk 2022.
Marissen M., Bach against Modernity, [w:] Rethinking Bach, B. Varwig (red.), Oxford 2021, s. 315–335.
Marissen M., Bach and God, New York 2016.
Martin J.R., Baroque, New York 1977.17
Mądry A., An Introduction to European Theoretical Thought in Music. From Antiquity to the End of the Eighteenth Century, [w:] Between Chopin and Tellefsen. European Music Treatises Universality and National Identity, Warszawa 2022, https://musictreatises.nifc.pl/en/artykuly-wprowadzajace/10-an-introduction-to-european-theoretical-thought-in-music-from-antiquity-to-the-end-of-the-eighteenthcenturybrbrbrhttpsdoiorg1056693mt20220101br [dostęp: 4.11.2023].
Mądry A., Styl galant – schyłek czy przełom w muzyce?, [w:] Styl późny w muzyce, literaturze i kulturze, t. 2, E. Borkowska, E. Knapik (red.), Katowice 2006, s. 64–75.
Melamed D.R., Rethinking Bach Codes, [w:] Rethinking Bach, Varwig (red.), New York 2021, s. 227–250.
Michels U., Atlas muzyki, t. 1, przeł. P. Maculewicz, Warszawa 2002.
Miłka A. (Милка А.), „Искусство фуги” И.С. Баха: к реконструкции и интерпретации, Санкт-Петербург 2009.
Miłka A. (Милка А.), О христианской символике в двойномканоне И.С. Баха BWV 1077 / O symbolice chrześcijańskiej w podwójnym kanonie J.S. Bacha BWV 1077, przeł. T. Cudowski, „Universitas Gedanensis” 2020, t. 58, s. 123–152.
Miłka A., The Title Page of J.S. Bach’s „The Art of Fugue” and the Question of Authorship, „Min-Ad: Israel Studies in Musicology Online” 2014, nr 14.
Oxford Composer Companions: J.S. Bach, M. Boyd (red.), Oxford 1999.
Paczkowski S., Nauka o afektach w myśli muzycznej I połowy XVII wieku, Lublin 1998.
Pelc J., Obraz. Słowo. Znak. Studium o emblematyce w literaturze staropolskiej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973.
Pelikan J., Jan Sebastian Bach wśród teologów, przeł. E. Sojka, Katowice 2017.
Presseisen F., Próba przybliżenia zagadnienia symboliki liczb w muzyce Johanna Sebastiana Bacha w kontekście historycznym oraz badań Christopha Bosserta i grupy Bach-Societät, „Pro Musica Sacra” 2015, nr 13, s. 123–140.
S.A. Crist, Bach, Theology, and Harmony: A New Look at the Arias Source, „Bach” 1996, nr 1, s. 1–30.
Schering A., Das Symbol in der Musik. Mit einem Nachwort von Wilibald Gurlitt, Leipzig 1941.
Schulenberg D., „Musical Allegory” Reconsidered: Representation and Imagination in the Baroque, „Journal of Musicology” 1995, nr 12, s. 203–239.
Swain J.P., Historical Dictionary of Baroque Music, Lanham–Toronto–Plymouth 2013.
Swain J.P., Historical Dictionary of Sacred Music, Lanham–Oxford 2006.
The Routledge Research Companion to Johann Sebastian Bach, R.A. Leaver (red.), London–New York 2017.
The Routledge Research Companion to Johann Sebastian Bach, R.A. Leaver (red.), London–NewYork 2017.
Williams P., Bach: A Musical Biography, Cambridge 2016.
Williams P., Some Fashionable Uses to Which Bach Is Put: Sui Generis, „The Musical Times” 2000, nr 1871, s. 8, 10, 12–15.
Wolff Ch., Johann Sebastian Bach. Muzyk i uczony, przeł. B. Świderska, Warszawa 2011,
Współcześni muzycy o Bachu, [w:] Jan Sebastian Bach, Z. Lissa (red.), Warszawa 1951.
Zwolski E., Choreia. Muza i bóstwo w religii greckiej, Warszawa 1978.
Informacje: Studia Religiologica, 2022, Tom 55, Numer 3, s. 1 - 17
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański
Publikacja: 2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 101
Liczba pobrań: 51