FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Audycje w języku jidysz w Polskim Radiu po II wojnie światowej 

Data publikacji: 2019

Studia Judaica, 2018, Nr 2 (42), s. 373 - 404

https://doi.org/10.4467/24500100STJ.18.016.10267

Autorzy

Anna Rozenfeld
Selma Stern Zentrum für Jüdische Studien Berlin-Brandenburg, Berlin
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org//0000-0002-6289-9838 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Audycje w języku jidysz w Polskim Radiu po II wojnie światowej 

Abstrakt

YIDDISH BROADCASTING ON THE POLISH RADIO AFTER WORLD WAR II

The initiator of the establishment of Yiddish broadcasts in postwar Poland was Jonas Turkow. The first program in Yiddish was broadcasted by the Polish Radio (Polskie Radio) from the city of Lublin on January 6, 1945. For the first time in Poland’s history Yiddish could be heard on the airwaves. It was also the first attempt to revive Yiddish and, most importantly, it came from a state institution before any Jewish organizations and institutions came to existence after World War II. After Jonas Turkow had left Poland, this activity was taken over by the Department of Culture and Propaganda in the Central Committee of Jews in Poland (CKŻP) in Warsaw. Between 1950 and 1958 the broadcasts were aired by the Jewish Section of the Polish Radio External Service and they could be heard only abroad. In January 1958, the Jewish Section of the Polish Radio was closed down by the decision of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. 

Bibliografia

Bibliografia

1. Źródła archiwalne

Archiwum TSKŻ w Warszawie, Protokół nr 46 posiedzenia Prezydium z dnia 
19 czerwca 1954 r., brak sygn.

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego

Spuścizna Jonasa Turkowa, sygn. S/364/1a, S/364/4a.

Wydział Kultury i Propagandy, sygn. 303/XIII/68, 303/XIII/69, 303/XIII/70, 303/XIII/71, 303/XIII/72, 303/XIII/73, 303/XIII/74, 303/XIII/75, 303/XIII/76, 303/XIII/79, 303/XIII/89, 303/XIII/96, 303/XIII/98, 303/XIII/106, 303/XIII/112, 303/XIII/129.

Ghetto Fighters’ House Archives

Anszel Reiss Collection, sygn. 28131.

Jonas Turkow Collection, sygn. 21414.

YIVO ArchivesTerritorial CollectionPoland IIIsygnRG116-Poland 3, folder 6; 
RG116-Poland 3, folder 18; RG116-Poland 3, folder 186.

Dokumenty w zbiorach własnych autorki:

List do Biura Prasowego KC PZPR na ręce tow. Starewicza z 10 stycznia 1958 r., podpisany przez G[rzegorza] Smolara i D[awida] Sfarda.

List Icchoka Ludena do Dyrekcji Polskiego Radia z 16 grudnia 2011 r.

List słuchacza z Kopenhagi, Salomona Asinoffskiego, z 18 lutego 1958 r.

List z redakcji żydowskiej do wiceprezesa Komitetu dsRadiofonii „Polskie Radio” z 7 września 1953 r.podpisany przez redaktora odpowiedzialnego Józefa Karpinowicza i sekretarz redakcji Dorotę Żelazo.

Listy słuchaczy do redakcji żydowskiej z lat 19501958.

Nagranie sygnału i zapowiedzi audycji w języku jidysz z lat pięćdziesiątych.

Notatka z wychodzącej w Paryżu gazety żydowskiej „Unzer Wort” z 7 lutego 1958.

Podział pracy w dostarczaniu materiałów dla audycji żydowskich ustalony na konferencji TSKŻ z redaktorem Józefem Karpinowiczem 3 stycznia 1951 r.

Przekład artykułu wydrukowanego w „Wochenblat” (28 grudnia 1950).

Wykaz pracowników redakcji żydowskiejb.d. (prawdopodobnie 1952).

Wypowiedź Artura Starewicza, spisana przez Dorotę Żelazo w styczniu 1958 r.

2. Źródła opublikowane

„Biuletyn Informacji Publicznej IPN”, Katalog kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/40687 [dostęp: 1 stycznia 2017].

Biuletyn Wydziału Młodzieżowego Centralnego Komitetu Żydów Polskich” (1947), nr 45.

„Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej” (13 listopada 1944), nr 1.

Blumental NachmanLublin noch der cwejter welt-milchome, [w:] Dos Buch fun LublinParis 1952.

Dzieje Żydów w Polsce19441968Teksty źródłoweopracAlina CałaHelena Datner-ŚpiewakWarszawa 1997.

Ehrenreich Chaim, Di ejncike cwej aktjorn wos hobn zich geratewet fun der warszewer geto„Forwerts” 54 (12 listopada 1950).

Garber Henri, Di jidisze sztime ojf di eter-chwaljes, „Naje Prese” (6 grudnia 1950).

Jewish Telegraphic Agency, http://www.jta.org/1944/12/10/archive/jews-flee-from-nazi-held-poland-to-liberated-area-communal-life-in-lublin-revives [dostęp: 1 stycznia 2017].

Kiernik Władysław (18791971)https://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000000642&find_code=SYS&local_base=ARS10 [dostęp1 stycznia 2017].

Manifest PKWN, Dziennik Ustaw z 1944 r., nr 1.

Nie nad rzekami BabilonuAntologia poezji jidysz w powojennej Polscetłum., redoraz słowo wstępne Magdalena RutaKraków 2012.

Powojenne Polskie Radio i jego szef, wywiad z Wilhelmem Billigem z 8 lipca 1979 r. w audycji radiowej, http://www.polskieradio.pl/9/310/Artykul/276241,Powojenne-Polskie-Radio-i-jego-szef [dostęp: 1 stycznia 2017].

Trotz alledem lebe ich”. Jüdisches Leben in den DP-Lager 19451956http://www.yadvashem.org/yv/de/exhibitions/dp_camps/index.asp [dostęp1 stycznia 2017].

Turkow JonasIn kamf farn lebnBuenos Aires 1949.

Turkow JonasNoch der bafrajungzichrojnesBuenos Aires 1959.

Uzdański Edward, Notatka wszagranicznych audycji Polskiego Radia, maszynopis (23 strony), Warszawa, 14 czerwca 1955 r., Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona; dokument pochodzący z Archiwum Dokumentacji Mechanicznej, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/40687 [dostęp: 1 stycznia 2017].

Yoysef Okrutni (Iosef Okrutny)http://yleksikon.blogspot.de/2014/09/yoysef-okrutni-iosef-okrutny.html [dostęp1 stycznia 2017].

Zarys działalności Centralnego Komitetu Żydów w Polsce za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 1946Warszawa 1947 / Tetikajts-baricht fun Central-komitet fun di Jidn in Pojln fun 1 januar 1946 biz dem 30 juni 1946Warsze 1946.

3. Opracowania

Aleksiun Natalia, Żydowska Agencja Telegraficzna (ŻAT), [w:] Polski słownik judaistyczny, http://www.jhi.pl/psj/Zydowska_Agencja_Telegraficzna_(ZAT) [dostęp: 1 stycznia 2017].

Berendt Grzegorz, Życie żydowskie w Polsce w latach 19501956Z dziejów Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, Gdańsk 2008.

Cała Alina, Mniejszość żydowska, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, red. Piotr Madajczyk, Warszawa 1998.

Cała AlinaWęgrzynek HannaZalewska GabrielaHistoria i kultura Żydów polskichSłownikWarszawa 2000.

Chmielewska Lucyna, Wincenty Rzymowski (18831950). Publicysta i polityk, „Dzieje Najnowsze” 36 (2004), nr 2.

Cohen Nathan, The Renewed Association of Yiddish Writers and Journalists in Poland194548, [w:Yiddish after the HolocaustredJoseph ShermanOxford 2004.

Czyżniewski Marcin, Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce 19441956, Toruń 2005.

Fornal StanisławAnteny nad BystrzycąLublin 1997.

Głowiński Michał, Nowomowa po polsku, Warszawa 1991.

Grabski August, Centralny Komitet Żydów w Polsce (19441950)Historia polityczna, Warszawa 2015.

Grabski AugustBerendt GrzegorzMiędzy emigracją a trwaniemSyjoniści i komuniści żydowscy w Polsce po HolocauścieWarszawa 2003.

Hass Ludwik, Rzymowski Wincenty, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 34/2, 
z. 141, Wrocław 1992.

Kalicki Wojciech, Aparat propagandowy PPR (19441948), „Z Pola Walki” (1987), nr 1.

Myśliński Jerzy, Kadra kierownicza Polskiego Radia w latach 19441960, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 30 (1991), nr 1.

Myśliński JerzyMikrofon i politykaZ dziejów radiofonii polskiej 19441960Warszawa 1990.

Myśliński Jerzy, Radiofonia polska w latach 19441949, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 28 (1989), nr 3.

Nalewajko-Kulikov Joanna, Obywatel JidyszlanduRzecz o żydowskich komunistach w Polsce, Warszawa 2009.

Następstwa zagłady ŻydówPolska 19442010, red. Feliks Tych, Monika Adamczyk-Garbowska, Lublin 2011.

Rudnicki Szymon, Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004.

Ruta Magdalena, Bez ŻydówLiteratura jidysz w powojennej PRL o ZagładziePolsce i komunizmie, Kraków 2012.

Sobór-Świderska Anna, Jakub BermanBiografia komunisty, Warszawa 2009.

Tłomacki AndrzejPowrót do Polski w latach 19451948 północnych rejonów SpiszuPrzyczynek do dziejów sporów granicznych między PolakamiCzechami i SłowakamiBezpieczeństwoTeoria i Praktyka” (2011), nr 1.

Zalewska Małgorzata, Język polskiej propagandy prasowej lat pięćdziesiątych, „Acta Univesitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 20 (1990).

Informacje

Informacje: Studia Judaica, 2018, Nr 2 (42), s. 373 - 404

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Audycje w języku jidysz w Polskim Radiu po II wojnie światowej 
Angielski:

Yiddish broadcasting on the Polish Radio after World War II

Autorzy

https://orcid.org//0000-0002-6289-9838

Anna Rozenfeld
Selma Stern Zentrum für Jüdische Studien Berlin-Brandenburg, Berlin
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org//0000-0002-6289-9838 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Selma Stern Zentrum für Jüdische Studien Berlin-Brandenburg, Berlin

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Anna Rozenfeld (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski