cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 2019
Studia Judaica, 2018, Nr 2 (42), s. 373 - 404
https://doi.org/10.4467/24500100STJ.18.016.10267Autorzy
YIDDISH BROADCASTING ON THE POLISH RADIO AFTER WORLD WAR II
The initiator of the establishment of Yiddish broadcasts in postwar Poland was Jonas Turkow. The first program in Yiddish was broadcasted by the Polish Radio (Polskie Radio) from the city of Lublin on January 6, 1945. For the first time in Poland’s history Yiddish could be heard on the airwaves. It was also the first attempt to revive Yiddish and, most importantly, it came from a state institution before any Jewish organizations and institutions came to existence after World War II. After Jonas Turkow had left Poland, this activity was taken over by the Department of Culture and Propaganda in the Central Committee of Jews in Poland (CKŻP) in Warsaw. Between 1950 and 1958 the broadcasts were aired by the Jewish Section of the Polish Radio External Service and they could be heard only abroad. In January 1958, the Jewish Section of the Polish Radio was closed down by the decision of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party.
Bibliografia
1. Źródła archiwalne
Archiwum TSKŻ w Warszawie, Protokół nr 46 posiedzenia Prezydium z dnia
19 czerwca 1954 r., brak sygn.
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
Spuścizna Jonasa Turkowa, sygn. S/364/1a, S/364/4a.
Wydział Kultury i Propagandy, sygn. 303/XIII/68, 303/XIII/69, 303/XIII/70, 303/XIII/71, 303/XIII/72, 303/XIII/73, 303/XIII/74, 303/XIII/75, 303/XIII/76, 303/XIII/79, 303/XIII/89, 303/XIII/96, 303/XIII/98, 303/XIII/106, 303/XIII/112, 303/XIII/129.
Ghetto Fighters’ House Archives
Anszel Reiss Collection, sygn. 28131.
Jonas Turkow Collection, sygn. 21414.
YIVO Archives, Territorial Collection, Poland III, sygn. RG116-Poland 3, folder 6;
RG116-Poland 3, folder 18; RG116-Poland 3, folder 186.
Dokumenty w zbiorach własnych autorki:
List do Biura Prasowego KC PZPR na ręce tow. Starewicza z 10 stycznia 1958 r., podpisany przez G[rzegorza] Smolara i D[awida] Sfarda.
List Icchoka Ludena do Dyrekcji Polskiego Radia z 16 grudnia 2011 r.
List słuchacza z Kopenhagi, Salomona Asinoffskiego, z 18 lutego 1958 r.
List z redakcji żydowskiej do wiceprezesa Komitetu ds. Radiofonii „Polskie Radio” z 7 września 1953 r., podpisany przez redaktora odpowiedzialnego Józefa Karpinowicza i sekretarz redakcji Dorotę Żelazo.
Listy słuchaczy do redakcji żydowskiej z lat 1950–1958.
Nagranie sygnału i zapowiedzi audycji w języku jidysz z lat pięćdziesiątych.
Notatka z wychodzącej w Paryżu gazety żydowskiej „Unzer Wort” z 7 lutego 1958.
Podział pracy w dostarczaniu materiałów dla audycji żydowskich ustalony na konferencji TSKŻ z redaktorem Józefem Karpinowiczem 3 stycznia 1951 r.
Przekład artykułu wydrukowanego w „Wochenblat” (28 grudnia 1950).
Wykaz pracowników redakcji żydowskiej, b.d. (prawdopodobnie 1952).
Wypowiedź Artura Starewicza, spisana przez Dorotę Żelazo w styczniu 1958 r.
2. Źródła opublikowane
„Biuletyn Informacji Publicznej IPN”, Katalog kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/40687 [dostęp: 1 stycznia 2017].
„Biuletyn Wydziału Młodzieżowego Centralnego Komitetu Żydów Polskich” (1947), nr 4–5.
„Biuletyn Żydowskiej Agencji Prasowej” (13 listopada 1944), nr 1.
Blumental Nachman, Lublin noch der cwejter welt-milchome, [w:] Dos Buch fun Lublin, Paris 1952.
Dzieje Żydów w Polsce, 1944–1968. Teksty źródłowe, oprac. Alina Cała, Helena Datner-Śpiewak, Warszawa 1997.
Ehrenreich Chaim, Di ejncike cwej aktjorn wos hobn zich geratewet fun der warszewer geto, „Forwerts” 54 (12 listopada 1950).
Garber Henri, Di jidisze sztime ojf di eter-chwaljes, „Naje Prese” (6 grudnia 1950).
Jewish Telegraphic Agency, http://www.jta.org/1944/12/10/archive/jews-flee-from-nazi-held-poland-to-liberated-area-communal-life-in-lublin-revives [dostęp: 1 stycznia 2017].
Kiernik Władysław (1879–1971), https://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000000642&find_code=SYS&local_base=ARS10 [dostęp: 1 stycznia 2017].
Manifest PKWN, Dziennik Ustaw z 1944 r., nr 1.
Nie nad rzekami Babilonu. Antologia poezji jidysz w powojennej Polsce, tłum., red. oraz słowo wstępne Magdalena Ruta, Kraków 2012.
Powojenne Polskie Radio i jego szef, wywiad z Wilhelmem Billigem z 8 lipca 1979 r. w audycji radiowej, http://www.polskieradio.pl/9/310/Artykul/276241,Powojenne-Polskie-Radio-i-jego-szef [dostęp: 1 stycznia 2017].
„Trotz alledem lebe ich”. Jüdisches Leben in den DP-Lager 1945–1956, http://www.yadvashem.org/yv/de/exhibitions/dp_camps/index.asp [dostęp: 1 stycznia 2017].
Turkow Jonas, In kamf farn lebn, Buenos Aires 1949.
Turkow Jonas, Noch der bafrajung: zichrojnes, Buenos Aires 1959.
Uzdański Edward, Notatka ws. zagranicznych audycji Polskiego Radia, maszynopis (23 strony), Warszawa, 14 czerwca 1955 r., Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona; dokument pochodzący z Archiwum Dokumentacji Mechanicznej, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/40687 [dostęp: 1 stycznia 2017].
Yoysef Okrutni (Iosef Okrutny), http://yleksikon.blogspot.de/2014/09/yoysef-okrutni-iosef-okrutny.html [dostęp: 1 stycznia 2017].
Zarys działalności Centralnego Komitetu Żydów w Polsce za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 1946, Warszawa 1947 / Tetikajts-baricht fun Central-komitet fun di Jidn in Pojln fun 1 januar 1946 biz dem 30 juni 1946, Warsze 1946.
3. Opracowania
Aleksiun Natalia, Żydowska Agencja Telegraficzna (ŻAT), [w:] Polski słownik judaistyczny, http://www.jhi.pl/psj/Zydowska_Agencja_Telegraficzna_(ZAT) [dostęp: 1 stycznia 2017].
Berendt Grzegorz, Życie żydowskie w Polsce w latach 1950–1956. Z dziejów Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, Gdańsk 2008.
Cała Alina, Mniejszość żydowska, [w:] Mniejszości narodowe w Polsce, red. Piotr Madajczyk, Warszawa 1998.
Cała Alina, Węgrzynek Hanna, Zalewska Gabriela, Historia i kultura Żydów polskich. Słownik, Warszawa 2000.
Chmielewska Lucyna, Wincenty Rzymowski (1883–1950). Publicysta i polityk, „Dzieje Najnowsze” 36 (2004), nr 2.
Cohen Nathan, The Renewed Association of Yiddish Writers and Journalists in Poland, 1945–48, [w:] Yiddish after the Holocaust, red. Joseph Sherman, Oxford 2004.
Czyżniewski Marcin, Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce 1944–1956, Toruń 2005.
Fornal Stanisław, Anteny nad Bystrzycą, Lublin 1997.
Głowiński Michał, Nowomowa po polsku, Warszawa 1991.
Grabski August, Centralny Komitet Żydów w Polsce (1944–1950). Historia polityczna, Warszawa 2015.
Grabski August, Berendt Grzegorz, Między emigracją a trwaniem. Syjoniści i komuniści żydowscy w Polsce po Holocauście, Warszawa 2003.
Hass Ludwik, Rzymowski Wincenty, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 34/2,
z. 141, Wrocław 1992.
Kalicki Wojciech, Aparat propagandowy PPR (1944–1948), „Z Pola Walki” (1987), nr 1.
Myśliński Jerzy, Kadra kierownicza Polskiego Radia w latach 1944–1960, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 30 (1991), nr 1.
Myśliński Jerzy, Mikrofon i polityka. Z dziejów radiofonii polskiej 1944–1960, Warszawa 1990.
Myśliński Jerzy, Radiofonia polska w latach 1944–1949, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 28 (1989), nr 3.
Nalewajko-Kulikov Joanna, Obywatel Jidyszlandu. Rzecz o żydowskich komunistach w Polsce, Warszawa 2009.
Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, red. Feliks Tych, Monika Adamczyk-Garbowska, Lublin 2011.
Rudnicki Szymon, Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004.
Ruta Magdalena, Bez Żydów? Literatura jidysz w powojennej PRL o Zagładzie, Polsce i komunizmie, Kraków 2012.
Sobór-Świderska Anna, Jakub Berman. Biografia komunisty, Warszawa 2009.
Tłomacki Andrzej, Powrót do Polski w latach 1945–1948 północnych rejonów Spiszu. Przyczynek do dziejów sporów granicznych między Polakami, Czechami i Słowakami, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” (2011), nr 1.
Zalewska Małgorzata, Język polskiej propagandy prasowej lat pięćdziesiątych, „Acta Univesitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 20 (1990).
Informacje: Studia Judaica, 2018, Nr 2 (42), s. 373 - 404
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Yiddish broadcasting on the Polish Radio after World War II
Selma Stern Zentrum für Jüdische Studien Berlin-Brandenburg, Berlin
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
Publikacja: 2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2168
Liczba pobrań: 2148