FAQ

Między "znamienitą polską poetką" a "osobą taką między literatami, jak nietopyrz między ptastwy". Ślady recepcji twórczości Antoniny Niemiryczowej w drugiej połowie XVIII wieku

Data publikacji: 31.12.2024

Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2024, 2 (28) 2024, s. 241 - 250

https://doi.org/10.4467/24497363RPLJ.24.018.20544

Autorzy

Radosław Grześkowiak
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
https://orcid.org/0000-0002-6160-9982 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Między "znamienitą polską poetką" a "osobą taką między literatami, jak nietopyrz między ptastwy". Ślady recepcji twórczości Antoniny Niemiryczowej w drugiej połowie XVIII wieku

Abstrakt

The paper discusses the few existing traces of the reception of the literary output of a second-rate author Antonina Niemiryczowa (she published merely two works and her collection of epigrams remained in manuscript) from the second half of the 18th c.: their presence in 1750 and 1755 bibliographies by Jan Daniel Janocki and a 1754 one by Józef Andrzej Załuski, a critical opinion on her debut by Udalryk Krzysztof Radziwiłł of 1751, and a certain poetic tribute made by Józef Epifani Minasowicz in 1753.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła

Baka J., Uwagi Śmierci niechybnej, Wilno 1766.

Bogusławski W., Dzieła dramatyczne, t. 3, Warszawa 1820.

Buchanan G., Baptistes, sive Calumnia / Tepper W.M., Wiersz smutny śmierć męczeńską świętego Jana Chrzciciela wyrażający, oprac. E. Buszewicz, R. Mazurkiewicz, Lublin 2016.

Historyja o kawalerze polskim Walewskim, wojewodzicu chełmińskim, z Beraldą w intrygach statecznej miłości zostającym, na pochwałę kawalerów pol­skich dawniej wierszem opisana, a teraz dla pamięci godnej przedrukowana, [b.m., b.dr.] 1783.

Jabłonowski J.A., Opisanie albo Dysertacyja pierwsza prawie o wierszach i wierszo­piścach polskich, [w:] idem, Ostafi po polsku, Eustachijus po łacinie, Placyd

po świecku, życie którego świętego, z poważnych autorów zebrane, jak pełne przeciwności czytelnika zdumiewa, tak przykłady jego, nauki i moralizacyje tu przyłączone, niech budują, Lwów 1751.

Krasicki I., Zbiór potrzebniejszych wiadomości, t. 1–2, Warszawa – Lwów 1781.

Krowicki M., Obrona nauki prawdziwej i wiary starodawnej krześcijańskiej [] naprze­ciwko nauce fałszywej i wierze nowej, której uczy w kościelech swoich papież rzymski, Pińczów 1560.

Łosiowic M., Pastwy słowa Bożego…, cz. 2, Toruń 1708.

Minasowicz J.E., Kawaler polski w przyjaźni stateczny z francuskiej prozy J.P. Préchaca „La beau Polonais” rytmem ojczystym przełożony an[no] 1753, [w:] idem, Zbiór rytmów polskich, cz. 2, Warszawa 1755.

„Monitor” 1769, nr 65.

Naruszewicz A.S., Dzieła, wyd. F. Bohomolec, t. 1: Liryka, Warszawa 1778.

Naruszewicz A.S., Poezje zebrane, t. 1, wyd. B. Wolska, Warszawa 2005.

Niemiryczowa A., Feniks rzadki na świecie, to jest Przyjaciel w różnych intrygach i awanturach stateczny, J[ego] M[ość] Pan Walewski, wojewodzic chełmiński, na pamiątkę i pochwałę kawalerów polskich wierszem polskim z francuskie­go przez J[aśnie] W[ielmożną] J[ej]m[]ć P[anią] Antoninę z Jełowickich Nie­miryczową, oboźnę W[ielkiego] Ks[ięstwa] Litewskiego, opisany i do druku podany, [Lwów] 1750.

Niemiryczowa A., Krótkie ze świata zebranie różnych koniektur, odmienne alternaty przez pieśni świeckie wyrażające, samej prawdzie nieskazitelnej, Bogu, przez krótkie aprobaty przyznawające, od jednej polskiej damy, to jest A[ntoniny] z J[ełowickich] N[iemiryczowej], s[tolnikowej] o[wruckiej], komponowane dla częstszej refleksyi człowiekowi, [Lwów] 1743.

Niemiryczowa A., [Zebranie] wierszów polskich kompozycyi Jaśnie Wielmożnej J[ej] M[]ci Pani Antoniny z Jełowickich Niemiryczowej, oboźnej polnej W[ielkiego] Ks[ięstwa] Lit[ewskiego], które się w pokojach złotyjowskich znajdują pod temi figurami, które się niżej wyrażają. Die 6. Julii anno Domini 1753, rkps Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. 16055/I.

Potocki W., Moralia (1688), wyd. T. Grabowski, J. Łoś, t. 1, Kraków 1915.

Potocki W., Moralia (1688), wyd. T. Grabowski, J. Łoś, t. 3, Kraków 1918.

Potocki W., Ogród fraszek, wyd. A. Brückner, t. 1, Lwów 1907.

Rej M., Źwierciadło albo Kształt, w którym każdy stan snadnie się może swym sprawam jako we źwierciedle przypatrzyć, Kraków 1568.

Słowiński S., Historyja polska polityczno-moralna Walewskiego, kawalera polskiego, z Beraldą, córką grafa Romersztejna, feldmarszałka wojsk cesarza chrześci­jańskiego, awantury przyjaźni opisująca, z francuskiego języka na polski przetłumaczona…, Warszawa 1754.

Wątróbka F.W., Odgłos życzenia w dzień dorocznej uroczystości […] o stopy Pana Henryka na Czerniechowie Niemirycza, starościca nowosieleckiego, generał­-adiutanta J[ego] K[rólewskiej] M[]ci, obijający się, a przez M. Franciszka Wincentego Okszyca Wątróbkę, nauk wyzwolonych i filozofii w przesławnej Akademii Krakowskiej doktora, w Zamojskiej zaś niegdyś rymotwórstwa profesora, a teraz sekretarza tegoż W. Pana imieniem całego dworu u nóg pańskich złożony, z dozwoleniem zaś zwierzchności do druku podany 1775 d[nia] 19 stycznia, Berdyczów [1775].

Opracowania

Aleksandrowska E., O mało znanym poecie – Onufrym Korytyńskim, „Prace Poloni­styczne”, R. 54, 1999, s. 7–36.

Bentkowski F., Historia literatury polskiej wystawiona w spisie dzieł drukiem ogłoszo­nych, t. 1, Warszawa – Wilno 1814.

Brückner A., Dzieje literatury polskiej w zarysie, t. 1, Warszawa 1903.

Dziechcińska H., Przeszłość i teraźniejszość w kulturze czasów saskich, Warszawa 2007.

Estreicher K., Bibliografia polska, t. 23, wyd. S. Estreicher, Kraków 1910.

Gomulicki W., Kłosy z polskiej niwy, Warszawa 1912.

Gomulicki W., Zapomniana poetka polska z wieku XVIII-go, „Tygodnik Mód i Powie­ści”, R. 42, 1900, nr 17–27, 29–31, 36–39.

Grześkowiak R., Rękopis „[Zebrania] wierszów pod figurami” Antoniny Niemiryczowej z 1753 roku: analiza kodykologiczna i rozpoznanie kompozycji epigramatycz­nej kolekcji, „Studia Źródłoznawcze”, R. 12, 2024, s. 125–140.

Helenijusz E. [= E.A. Iwanowski], Wspomnienia lat minionych, t. 1, Kraków 1876.

Janocki J.D., Lexicon derer itztlebenden Gelehrten in Polen, t. 1–2, Bresslau 1755.

Janocki J.D., Polonia litterata nosti temporis, pars 1, Vratislaviae 1750.

Jaszowski S., Krótka wiadomość o życiu i pismach Antoniny Niemierzycowej urodzonej z Jełowickich, „Pszczoła Polska”, R. 2, 1820, nr 8, s. 316–323.

Kawska S., Dialogi damy z kawalerem. Uwagi o poezji miłosnej Antoniny Niemiryczowej, „Prace Literaturoznawcze”, R. 5, 2017, s. 149–157.

Kozłowska-Studnicka J., Katalog rękopisów polskich (poezyj) wywiezionych niegdyś do Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, znajdujących się obecnie w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, Kraków 1929.

Kozłowski J., „Leksykon współczesnych uczonych polskich” Jana Daniela Janockie­go, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej”, seria A: „Historia Nauk Społecznych”, R. 15, 1980, s. 5–33.

Maciejewska I., „Pasyje amorata”, czyli o przejawach mody językowej w piśmiennictwie czasów saskich, „Prace Językoznawcze”, R. 21, 2019, nr 4, s. 141–152.

Mazurkiewicz R., Do genezy hymnu Jana Kochanowskiego „Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary…”, „Ruch Literacki”, R. 31, 1990, nr 4/5, s. 293–308.

Miszalska J., „Kolloander wierny” i „Piękna Dianea”. Polskie przekłady włoskich roman­sów barokowych, Kraków 2003.

Phillips U., Piszące białogłowy od średniowiecza do końca XVIII wieku, [w:] G. Borkow­ska, M. Czermińska, U. Phillips, Pisarki polskie od średniowiecza do współ­czesności. Przewodnik, Gdańsk 2000, s. 7–34.

Prochaska A., O Antoninie Niemiryczowej, „Pamiętnik Literacki”, R. 12, 1913, s. 190–193.

Rabowicz E., Niemiryczowa (Niemierzycowa) z Jełowickich Antonina, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 23, Wrocław 1978, s. 1–3.

Roćko A., Wizerunek artystyczny Antoniny Niemiryczowej, [w:] Pisarki polskie epok dawnych, red. K. Stasiewicz, Olsztyn 1998, s. 129–140.

Rudnicka J., Bibliografia powieści polskiej 1601–1800, Wrocław 1964.

Sowiński J., O uczonych Polkach, Krzemieniec – Warszawa 1821.

Załuski J.A., Biblioteka historyków, prawników, polityków i innych autorów polskich lub o Polsce piszących, przypisy J.E. Minasowicz, oprac. J. Muczkowski, Kraków 1832.

Załuski J.A., Bibliotheca poetarum Polonorum, qui patrio sermone scripserunt, [Varsaviae 1754].

Zielińska K., Nieznana poetka polska – Antonina z Jełowickich Niemiryczowa. Refleksja o życiu i twórczości, „Zapiski z Pogranicza”, R. 1, 2015, z. 2, s. 103–111.

Informacje

Informacje: Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2024, 2 (28) 2024, s. 241 - 250

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Między "znamienitą polską poetką" a "osobą taką między literatami, jak nietopyrz między ptastwy". Ślady recepcji twórczości Antoniny Niemiryczowej w drugiej połowie XVIII wieku
Angielski:
Between “A Distinguished Polish Poetess” and “A Person among Writers Like a Bat among the Fowl”. Traces of Reception of the Works by Antonina Niemiryczowa in the Second Half of the 18th Century

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-6160-9982

Radosław Grześkowiak
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
https://orcid.org/0000-0002-6160-9982 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska

Publikacja: 31.12.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC-BY-NC-SA  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Radosław Grześkowiak (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Radosław Grześkowiak – profesor nauk humanistycznych, pracownik Insty­tutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego, historyk literatury i edytor specjalizujący się w adaniach dotyczących polskiej poezji renesansu i baroku. Twórca lub współtwórca 18 wydań krytycznych, m.in. utworów M. Sępa Sza-rzyńskiego (2001), J. Kochanowskiego (w druku), J. Smolika (2018), H. Morsz­tyna (2000, 2007, 2014, 2018), K. Twardowskiego (1997, 1998), M. Mieleszki (2010), A. Korczyńskiego (2000), autor 4 monografii: Barokowy tekst i jego twórcy. Studia o edycji i atrybucji poezji „wieku rękopisów” (2003), „Amor curio­sus”. Studia o osobliwych tematach dawnej poezji erotycznej (2013), Dialogi dzieł dawnych. Studia o intertekstualności literatury staropolskiej (2018), A Guide to the Heavens. The Literary Reception of Herman Hugo’s “Pia Desideria” in the Polish-Lithuanian Commonwealth (2023) oraz 98 artykułów naukowych.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski