FAQ

Literackie źródła i parantele polszczyzny biblijnej. Przyczynki lingwistyczne

Data publikacji: 31.12.2024

Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2024, 2 (28) 2024, s. 305 - 316

https://doi.org/10.4467/24497363RPLJ.24.023.20549

Autorzy

Stanisław Koziara
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-0206-5994 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Literackie źródła i parantele polszczyzny biblijnej. Przyczynki lingwistyczne

Abstrakt

The article is an attempt to indicate the complex genetic conditions and manifold ways in which linguistic units of biblical origin have penetrated the Polish language. The object of the study are selected structures of the rank of biblical collocations. These are the expressions: arka przymierza, padół łez/płaczu and the phrase (A) słowo stało się ciałem, which have gained the status of established units of the Polish language mainly through their representation in various forms in native Polish texts and genres belonging to literature in a broader sense (literary fiction, religious literature). The common ground for the dissemination of the biblicisms subjected to description turned out to be native Polish literary-religious texts referring to Marian themes and motifs deeply rooted in Polish literature and culture.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła

Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, wybór i oprac. W. Wydra, W.R. Rzepka, Wrocław 1984.

Mickiewicz A., Powieści poetyckie, t. 2, oprac. W. Floryan, Warszawa 1982.

Teksty o Matce Bożej. Polskie średniowiecze, wstęp, wybór i oprac. R. Mazurkiewicz, Niepokalanów 2000.

Opracowania

Chlebda W., Biblizmy języka rosyjskiego. Koncepcja opisu leksykograficznego, [w:] Biblia w literaturze i folklorze narodów wschodniosłowiańskich, red. R. Łużny, D. Piwowarska, Kraków 1998, s. 1533.

Czosnowska-Łubieńska H., Od polskich „Godzinek” do biblijnego myślenia, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 1957, t. 10, s. 299311.

Karpluk M., Ze studiów nad językiem modlitw staropolskich: „Godzinki”, [w:] O języku religijnym. Zagadnienia wybrane, red. M. Karpluk, J. Sambor, Lublin 1988, s. 103132.

Kopeć J.J., Bogurodzica w kulturze polskiej XVI wieku, Lublin 1997.

Koziara S., Frazeologia biblijna w języku polskim, wyd. 2 popr., Łask 2009.

Koziara S., Język nabożeństw jako obszar doświadczeń polszczyzny biblijnej, [w:] Na­bożeństwo chrześcijańskie. Pojęcie – gatunki – język, red. W. Przyczyna, A. Sieradzka-Mruk, Tarnów 2021, s. 163181.

Koziara S., Od skrzyni do skarbnicy tradycjiUwagi o biblizmie „arka przymierza”, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” 2004, z. 2, s. 181189.

Koziara S., Uwagi w sprawie źródeł oraz selekcji zasobu polskich frazeologizmów biblijnych, „Problemy Frazeologii Europejskiej” 2005, t. 7, s. 3949.

Koziara S., Tradycyjne biblizmy a nowe polskie przekłady Pisma Świętego (ujęcie filologiczno-normatywne), Kraków 2009.

Koziara S., Wokół pojęcia biblizmu – raz jeszcze, [w:] Język i pamięć. Księga jubileuszo­wa dedykowana Panu Profesorowi Wojciechowi Chlebdzie z okazji 70. urodzin, red. W. Mokijenko, J. Tarsa, Opole 2020, s. 327335.

Księga Psalmów, wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy, oprac. S. Łach, przygotował do druku J. Łach, Poznań 1990.

Kútnik J., Litania loretańska, tłum. A. Bardecki, Kraków 1983.

Léon-Dufour X., Słownik Nowego Testamentu, tłum. i oprac. polskie K. Romaniuk, Poznań 1986.

Mazurkiewicz R., Polskie średniowieczne pieśni maryjne. Studia filologiczne, Kra­ków 2002.

Ożóg K., Polskie pieśni religijne. Aspekty językowe i kulturowe, Rzeszów 2022.

Piela A., Słownik frazeologizmów z archaizmami. Pamiątki przeszłości, Warszawa 2018.

Sieradzki A., Tłumaczenie frazy „Arka Przymierza” i jej odpowiedników łacińskich w polskich tekstach biblijnych z XVI wieku, [w:] „Studia hebraica”. Księga pa­miątkowa Seminarium Wiedzy o Hebrajszczyźnie Biblijnej dedykowana Pani Profesor Kamilli Termińskiej, red. M. Zając, I. Kida, Katowice 2019, s. 221–238.

Sulikowski A., Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Glosy, hipotezy, interpretacje, „Tematy i Konteksty” 2016, nr 6 (11), s. 254301.

Netografia

Informacje

Informacje: Rocznik Przemyski. Literatura i Język, 2024, 2 (28) 2024, s. 305 - 316

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Literackie źródła i parantele polszczyzny biblijnej. Przyczynki lingwistyczne
Angielski: Literary Sources and Interconnections in the Polish Language of the Bible. Linguistic Contributions

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-0206-5994

Stanisław Koziara
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-0206-5994 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Polska

Publikacja: 31.12.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC-BY-NC-SA  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Stanisław Koziara (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Stanisław Koziara – profesor nauk humanistycznych, językoznawca, historyk języka, profesor w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; zajmuje się problematyką dziedzictwa biblijnego w języku polskim, a także szerzej pojętymi zagadnieniami rodzimej kultury i tradycji religijnej; autor i redaktor szeregu monografii, artykułów oraz prac zbiorowych, w tym m.in.: Pojęcia wartościujące w polskich przekładach Psałterza (1993), Frazeologia biblijna w języku polskim (2001, wyd. 2: 2009), Tradycyjne
biblizmy a nowe polskie przekłady Pisma Świętego (ujęcie filologiczno-normatywne) (2009), Polszczyzna biblijna – między tradycją a współczesnością, t. 1–2 (2009, wraz z W. Przyczyną), Rola Biblii Jakuba Wujka w dziejach kultury polskiej (2013), W stronę retoryki. W poszukiwaniu nowych dróg opisu dziedzictwa biblijnego w języku polskim (2018); redaktor naczelny czasopisma „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” oraz serii „Dialog z Tradycją”.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski