FAQ

Konfrontacja stylów narodowych imperiów ze stylami narodowymi terytoriów zależnych

Data publikacji: 18.05.2020

Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 2020, Numer 1/2020, s. 67 - 76

https://doi.org/10.4467/00000000PUA.20.005.12072

Autorzy

Krzysztof Kwiatkowski
Chair of Urban Composition, Institute of Urban Design, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, Cracow, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8950-4317 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Konfrontacja stylów narodowych imperiów ze stylami narodowymi terytoriów zależnych

Abstrakt

The confrontation of styles of national empires with the styles of dependent territories

The phenomenon of national styles is characterised by two properties: (1) proliferation – the combination of multiple styles, which is paradoxical given that the national style defining national identity should occur in one form; (2) the confrontation (usually of an indirect nature) between styles created in countries aspiring powers and styles created in dependent countries which lost their independence. The work juxtaposes neo-Romanism – one of the German national styles, whose main representative was Franz Schwechten – with the Polish Vistula style, created by Jan Sas-Zubrzycki. The second example cited is a comparison Stanisław Witkiewicz, the creator of the Zakopane style, with Edgar Kováts trying to promote the eclectic ‘Zakopane way’ containing elements of Tyrolean architecture.

Keywords: national style in architecture, Vistula style, neo-Romanism, folk architecture, Podhale

Streszczenie

Zjawisko stylów narodowych cechowały dwie właściwości: (1) proliferacja – mnożenie ich typów, paradoksalne, zważywszy na fakt, że styl narodowy określający tożsamość narodową powinien występować w jednej postaci oraz (2) konfrontacja (na ogół o charakterze pośrednim) stylów wykreowanych w krajach aspirujących do roli mocarstw ze stylami wykształconymi w krajach zależnych, które utraciły niepodległość. W pracy zestawiono neoromanizm – jeden z narodowych stylów niemieckich (którego głównym przedstawicielem był Franz Schwechten) – z polskim stylem nadwiślańskim, wykreowanym przez Jana Sasa-Zubrzyckiego. Drugim przywołanym przykładem jest polemika Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego, z Edgarem Kovátsem usiłującym propagować eklektyczny „sposób zakopański”, zawierający pierwiastki architektury tyrolskiej.

Bibliografia

Kwiatkowski K., Budowle stylu nadwiślańskiego jako implanty pamięci intencjonalnej. Aspekty urbanistyczne, [w:] Implanty pamięci społecznej. Teoria i przykłady, red. nauk. D. Gortych, Ł. Skoczylas, Wydawnictwo Rys, Poznań 2017, s. 121–142.

K. Kwiatkowski, Styl zakopiański Stanisława Witkiewicza i jego differentia specifica, Przestrzeń/Urbanistyka/Architektura, 1/2020, s. 57-66.

Radzikowski S.E., Styl zakopiański, Towarzystwo Wydawnicze we Lwowie, Kraków 1901.

Sas-Zubrzycki J., Styl nadwiślański jako odcień sztuki średniowiecznej w Polsce, Volumina.pl, Szczecin 2012 [reprint na podst. wydania oryginalnego: Kraków 1910].

Sas-Zubrzycki J., Skarb architektury w Polsce, t. I–IV, Volumina.pl, Szczecin 2015 [reprint na podst. wydania oryginalnego: Kraków 1907–1909].

Schwechten F., Das Neue Romanische Haus, „Berliner Architekturwelt. Zeitschrift für Baukunst, Malerei, Plastik und Gegenwart”, Vierter Jahrgang, 1902, s. 193–204, [online] https://ia600800.us.archive.org/3/items/berlinerarchitek04vere/berlinerarchitek04vere.pdf (dostęp: 04.06.2019).

Stefański K., Polska architektura sakralna w poszukiwaniu stylu narodowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2000.

Tołłoczko Z., Zabytek – dzieło sztuki czy tylko świadek historii? Z dziejów neoromanizmu na ziemiach polskich na przykładzie zamku cesarskiego w Poznaniu, „Wiadomości Konserwatorskie”, 37/2014, s. 7–16.

Tondos B., Styl zakopiański i zakopiańszczyzna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2009.

Witkiewicz S., Na przełęczy. Wrażenia i obrazy z Tatr, Gebethner i Wolff, Warszawa 1891.

Wowczak J., Jan Sas-Zubrzycki. Architekt, historyk i teoretyk architektury, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, Kraków 2017.

Informacje

Informacje: Przestrzeń Urbanistyka Architektura, 2020, Numer 1/2020, s. 67 - 76

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Konfrontacja stylów narodowych imperiów ze stylami narodowymi terytoriów zależnych

Angielski:

The confrontation of styles of national empires with the styles of dependent territories

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-8950-4317

Krzysztof Kwiatkowski
Chair of Urban Composition, Institute of Urban Design, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, Cracow, Poland
https://orcid.org/0000-0001-8950-4317 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Chair of Urban Composition, Institute of Urban Design, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology, Cracow, Poland

Publikacja: 18.05.2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Krzysztof Kwiatkowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski