%0 Journal Article
%T Konfrontacja stylów narodowych imperiów ze stylami narodowymi terytoriów zależnych
%A Kwiatkowski, Krzysztof
%J Przestrzeń Urbanistyka Architektura
%V 2020
%R 10.4467/00000000PUA.20.005.12072
%N Numer 1/2020
%P 67-76
%K styl narodowy w architekturze, styl nadwiślański, neoromanizm, architektura ludowa, Podhale
%@ 2544-0853
%D 2020
%U https://ejournals.eu/czasopismo/przestrzen-urbanistyka-architektura/artykul/konfrontacja-stylow-narodowych-imperiow-ze-stylami-narodowymi-terytoriow-zaleznych
%X 
	The confrontation of styles of national empires with the styles of dependent territories

	The phenomenon of national styles is characterised by two properties: (1) proliferation – the combination of multiple styles, which is paradoxical given that the national style defining national identity should occur in one form; (2) the confrontation (usually of an indirect nature) between styles created in countries aspiring powers and styles created in dependent countries which lost their independence. The work juxtaposes neo-Romanism – one of the German national styles, whose main representative was Franz Schwechten – with the Polish Vistula style, created by Jan Sas-Zubrzycki. The second example cited is a comparison Stanisław Witkiewicz, the creator of the Zakopane style, with Edgar Kováts trying to promote the eclectic ‘Zakopane way’ containing elements of Tyrolean architecture.

	Keywords: national style in architecture, Vistula style, neo-Romanism, folk architecture, Podhale

	Streszczenie

	Zjawisko stylów narodowych cechowały dwie właściwości: (1) proliferacja – mnożenie ich typów, paradoksalne, zważywszy na fakt, że styl narodowy określający tożsamość narodową powinien występować w jednej postaci oraz (2) konfrontacja (na ogół o charakterze pośrednim) stylów wykreowanych w krajach aspirujących do roli mocarstw ze stylami wykształconymi w krajach zależnych, które utraciły niepodległość. W pracy zestawiono neoromanizm – jeden z narodowych stylów niemieckich (którego głównym przedstawicielem był Franz Schwechten) – z polskim stylem nadwiślańskim, wykreowanym przez Jana Sasa-Zubrzyckiego. Drugim przywołanym przykładem jest polemika Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego, z Edgarem Kovátsem usiłującym propagować eklektyczny „sposób zakopański”, zawierający pierwiastki architektury tyrolskiej.