Niniejszy esej wyrasta z przekonania o potrzebie przeprowadzenia regularnego studium źródeł oraz praktyk społecznych związanych z kulturą świątynną środkowej Kerali. Czerpie zarówno z historycznych źródeł pisanych, jak i autorskiej obserwacji etnograficznej. Jego szerszym kontekstem pozostaje zagadnienie metody, perspektywy i skali w odniesieniu do problematyki rozumienia hinduizmu jako religii i fenomenu cywilizacyjnego złożonego z wielu odrębnych kultur. Poprzecinana rzekami, kanałami, jeziorami i „back-waters” środkowa Kerala wykształciła oryginalną formę kultury świątynnej, opartą na cykliczności kalendarza świątynnego z powtarzalnymi ceremoniami, liturgiami i świętami oraz na powiązanych z nimi elementach ekonomii i praktyk społecznych. W obydwu centralną rolę odgrywa rzeka i działania przeprowadzane na rzece bądź w jej sąsiedztwie, zwłaszcza spektakularne pokazy łodzi świątynnych. Esej śledzi trajektorię historycznej zmiany w społecznym konstruowaniu symbolicznej przestrzeni kultury świątynnej Kerali na przykładzie świątyni Kryszny w Āṟanmuḷa nad rzeką Pampā.

* Niniejszy artykuł powstał w wyniku badań objętych projektem badawczym Narodowego Centrum Nauki nr 2015/17/B/HS2/01910-UMO-2015/17/B/HS2/01910.

ABSTRACT

The Dancing Boats of Kr̥ṣṇa: On the River Temple Culture of Central Kerala

The present essay draws from historical sources as well as ethnographies on the contemporary riverine culture of Central Kerala. It wider context connects to the problem of method and scale in representing Hinduism as a conglomerate of a multitude of regional religious cultures. It touches among else on the regional concept of Kṛṣṇa hidden within the body of one of the boatmen or oarsmen involved in spectacular events making part of the life of the river temple of Pārthasarathi in Āṟanmuḷa. The long snake boats (called paḷḷiyōṭaṃ or temple vessels) used for the big shows on the water in front of the temple appear to enjoy the status of sacred objects. Their performance on the river Pampā makes a part of a bigger ritual structure of the temple festivals but, nonetheless, it remains a remarkable spectacle in its own. It remains inscribed within an original cultural formation with its specific economy and social relations. The essay attempts to track and map historical change in the social construction of the symbolic representation of space focused on the Kr̥ṣṇa temple of Āṟanmuḷa by the river Pampā.

The present essay draws from historical sources as well as ethnographies on the contemporary riverine culture of Central Kerala. It wider context connects to the problem of method and scale in representing Hinduism as a conglomerate of a multitude of regional religious cultures. It touches among else on the regional concept of Kṛṣṇa hidden within the body of one of the boatmen or oarsmen involved in spectacular events making part of the life of the river temple of Pārthasarathi in Āṟanmuḷa. The long snake boats (called paḷḷiyōṭaṃ or temple vessels) used for the big shows on the water in front of the temple appear to enjoy the status of sacred objects. Their performance on the river Pampā makes a part of a bigger ritual structure of the temple festivals but, nonetheless, it remains a remarkable spectacle in its own. It remains inscribed within an original cultural formation with its specific economy and social relations. The essay attempts to track and map historical change in the social construction of the symbolic representation of space focused on the Kr̥ṣṇa temple of Āṟanmuḷa by the river Pampā.

ACKNOWLEDGMENTS

Niniejszy artykuł powstał w wyniku badań objętych projektem badawczym Narodowego Centrum Nauki nr 2015/17/B/HS2/01910-UMO-2015/17/B/HS2/01910.