Kino jako narzędzie konstruowania tożsamości cywilizacyjnej na przykładzie ukraińskiego filmu Kruty 1918 (2019)

Elżbieta  Olzacka

Kino jako narzędzie konstruowania tożsamości cywilizacyjnej na przykładzie ukraińskiego filmu Kruty 1918 (2019)

Data publikacji: 05.2022

The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 2022, 15 (1/2022), s. 49 - 66

https://doi.org/10.4467/24506249PJ.22.003.16024

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Kino jako narzędzie konstruowania tożsamości cywilizacyjnej na przykładzie ukraińskiego filmu Kruty 1918 (2019)

Abstrakt

Artykuł, zainspirowany „nową falą” studiów nad cywilizacjami, skupia się na sferze, która zwykle pozostaje poza głównym nurtem badań cywilizacyjnych, na kinie. Podstawowym celem artykułu jest pokazanie, że analiza dzieł filmowych może być wartościowym źródłem wiedzy o tożsamości cywilizacyjnej, promowanej przez polityczne i kulturowe elity. Uzupełnia to ujęcia, kładące nacisk na sposoby wykorzystania pojęcia „cywilizacja” w dyskursach politycznych, akademickich czy medialnych, czy też poszukujące danych na temat „tożsamości cywilizacyjnej” określonych społeczeństw za pomocą ilościowych sondaży. Analizowanym w artykule przypadkiem jest hojnie dofinansowany przez ukraińskie państwo historyczny film “Kruty 1918” (Kruty 1918) w reżyserii Ołeksija Szapariewa, który wszedł na ekrany kin w styczniu 2019 roku. Pokazano, w jaki sposób film wyraża “europejski wybór” Ukrainy oraz przy pomocy jakich obrazów i treści tworzy określone wyobrażenia narodu ukraińskiego i jego cywilizacyjnej przynależności.

Cinema as a Tool for Constructing Civilizational Identity on the Example of the Ukrainian Film Kruty 1918 (2019)

The article, inspired by the “new wave” of civilizational studies, focuses on a sphere that usually remains outside the mainstream of civilizational research: cinema. The main aim of the article is to show that the analysis of film works can be a valuable source of knowledge about the civilizational identity promoted by the political and cultural elite. This complements approaches that focus on ways to use the term “civilization” in political, academic, or media discourses, or to look for data on the “civilizational identity” of specific societies through quantitative surveys. The case analyzed in the article is the historical film Kruty 1918, generously financed by the Ukrainian state, which was released in January 2019. The studies focused on how the film expresses the “European choice” of Ukraine and how it creates specific images of the Ukrainian nation and its civilizational affiliation.

Keywords: civilizational identity, civilizational discourse, cinema, Ukraine

Słowa kluczowe

tożsamość cywilizacyjna, dyskurs cywilizacyjny, kino, Ukraina

civilizational identity, civilizational discourse, cinema, Ukraine

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Anastasʹjewa, Ołesia. 2018. „Patriotyczne kino: szczo, jak i nawiszczo?”. Detector Media. Dostęp: 10.02.2022. https://detector.media/rinok/article/134829/2018-02-19-patriotychne-kino-shcho-yak-i-navishcho/.

Andrijczuk, Mykoła. 2019. „Rol witczyznianoho kinematohrafa u formuwanni nacionalnoji pamjati ukrajinśkogo narodu”. Wczeni zapysky TNU imeni W. I. Wernadśkoho. Serija: Fiłołohija. Socialni komunikaciji 30 (69), 122‒127.

Bettiza, Gregorio. 2014. „Civilizational analysis in international relations: Mapping the field and advancing a ‘civilizational politics’ line of research”. International Studies Review 16, 1–28.

Bohusławska, Kateryna i Olha Briuchowecka. 2020. „Ideołohiczni interpelaciji suczasnych filmiw pro UNR w ukrajinśkomu kulturnomu konteksti: (na prykładi striczok »Tajemnyj szczodennyk Symona Petlury« (2018) ta »Kruty 1918« (2019))”. Naukowi zapysky Naukma. Istorija i teorija kultury 3, 49–61.

Boletsi, Maria. 2013. Barbarism and Its Discontents. Stanford: Stanford University Press.

Boletsi, Maria, i Tyler Sage. 2018. „Introduction: subjects barbarian, monstrous, and wild”. W Subjects Barbarian, Monstrous, and Wild: Encounters in the Arts and Contemporary Politics, Maria Boletsi i Tyler Sage (eds.). Leiden: Brill Rodopi.

Bowden, Brett. 2002. „Reinventing imperialism in the wake of September 11”. Alternatives 1 (2), 28–46.

———. 2004. „In the name of progress and peace: The ‘standard of civilization’ and the universalizing project”. Alternatives 29 (1), 43–68.

Box Office Mojo. 2019. Dostęp: 10.02.2022. https://www.boxofficemojo.com/release/rl245335041/weekend/.

Dabert, Dobrochna. 2014. „Kino w podróży. Sytuacja ukraińskiej kinematografii po 1991 roku”. Studia Filmoznawcze 35, 21–45.

Duncombe, Constance, i Roland Bleiker. 2015. „Popular culture and political identity”. E-International Relations. Dostęp: 10.02.2022. https://www.e-ir.info/2015/05/02/popular-culture-and-political-dentity/.

Edensor, Tim. 2004. Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, przeł. Agata Sadza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Hale, Henry E. 2014. „Civilizations Reframed: Towards a theoretical upgrade for a stalled paradigm”. Journal of Civilization Studies/Medeniyet Araştırmaları Dergisi 1 (1), 5–23.

Hale, Henry E., i Marlene Laruelle. 2020. „Rethinking civilizational identity from the bottom up: A case study of Russia and a research agenda”. Nationalities Papers 48 (3), 585–602.

———. 2021. „A new wave of research on civilizational politics”. Nationalities Paper 49 (3), 1–12.

Hall, Martin, i Patrick Thaddeus Jackson. 2008. „Introduction: Civilizations and international relations theory”. W Civilizational Identity: The Production and Reproduction of “Civilizations” in International Relations, Martin Hall i Patrick Thaddeus Jackson (eds.), 1–12. New York: Springer.

Hansen, Lene. 2000. „Past as preface; civilizational politics and the ‘third’ Balkan War”. Journal of Peace Research 37 (3): 345–362.

Hjort, Mette, i Scott MacKenzie (eds.). 2000. Cinema and Nation. London‒New York: Routledge.

Hnatiuk, Ola. 2003. Pożegnanie z imperium. Ukraińskie dyskusje o tożsamości. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Hrabowycz, Ihor. 2019a. „»Kruty 2018« Ołeksija Szapariewa – bezporadna kalka z rosijśkoho psewdoistorycznoho kino”. Detektor Media. Dostęp: 6.05.2022. https://web.archive.org/web/20200224053038/https://detector.media/kritika/article/144797/2019-02-12-kruti-2018-oleksiya-shapareva-bezporadna-kalka-z-rosiiskogo-psevdoistorichnogo-kino/.

———. 2019b. „»Kruty 1918« ‒ szcze raz pro istoryczne kino”. Ukrinform. Dostęp: 6.05.2022.

https://www.ukrinform.ua/rubric-culture/2636719-kruti-1918-se-raz-pro-istoricne-kino.html.

Isajuk, Ołesia. 2019. „Kruty 1918: newpiznannia swoho”. Dostęp: 10.02.2022. https://lb.ua/culture/2019/02/24/420493_kruti_1918_nevpiznannya_svogo.html

Kåre, Johan Mjør, i Turoma Sanna (eds.). 2020. Russia as Civilization: Ideological Discourses in Politics, Media and Academia. London‒New York: Routledge.

Kaya, Ayhan, i Ayşe Tecmen. 2019. „Europe versus Islam? Right-wing populist discourse and the construction of a civilizational identity”. The Review of Faith & International Affairs 17 (1), 49–64.

Kidd, Dustin. 2007. „Harry Potter and the Functions of Popular Culture”. Journal of Popular Culture 40 (1), 69–89.

Kościółek, Jakub. 2014. „Kondycja postradzieckiego kina ukraińskiego”. Przegląd Wschodnioeuropejski 5 (2), 111–120.

Linde, Fabian. 2016. „The civilizational turn in russian political discourse: From Pan-europeanism to civilizational distinctiveness”. The Russian Review 75 (4), 604–625.

Łinnyk, Demjan. 2019a. „My inwestujemo w ukrajinsʹki seriały, jakymy napownymo tełebaczennia ‒ ministr kulʹtury pro majbutnie witczyznianoho kino’. Hromadske. Dostęp: 10.02.2022. https://hromadske.ua/posts/mi-investuyemo-v-ukrayinski-seriali-yakimi-napovnimo-telebachennya-ministr-kulturi-pro-majbutnye-vitchiznyanogo-kino.

———. 2019b. „Hołowa Derżkino Pyłyp Iłłenko: Ukrajinsʹkyj hladacz perestaw spryjmaty rosijsʹke kino jak mentalʹno błyzʹke”. Ukraïns′ka Prawda. Dostęp: 10.02.2022. https://life.pravda.com.ua/culture/2019/03/23/236119/.

Lubarecʹ, Andrij. 2012. „Bij pid Krutamy w istorycznij pamjati. Jak ekspłuatujetʹsia mif”. Istoryczna Prawda. Dostęp: 10.02.2022. https://www.istpravda.com.ua/research/2012/01/29/70470/.

„Mołodʹ Lʹwiwszczyny zaproszujutʹ na perehlad filʹmu »Kruty 1918«”. 2021. Dostęp: 10.02.2022. https://loda.gov.ua/news?news_departments=5,18,24&id=56680.

Nebesio, Bohdan. 2000. „Questionable foundations for a national cinema: Ukrainian poetic cinema of the 1960s”. Canadian Slavonic Papers 42 (1‒2), 35–46.

O’Hagan, Jancita. 2004. „The power and the passion: Civilizational identity and alterity in the wake of September 11”. W Identity and Global Politics: Empirical and Theoretical Elaborations, Patricia M. Goff and Kevin C. Dunn (eds.). New York: Palgrave Macmillan.

O’Hagan, Jacinta. 2008. „Discourses of civilizational identity”. W Civilizational Identity: The Production and Reproduction of “Civilizations” in International Relations, Martin Hall and Patrick Thaddeus Jackson (eds). New York: Springer.

Portnov, Andriy. 2014. „EuroMaidan: Context and meanings”. Euxeinos 13, 9–14.

Pesenti, Marina. 2020. Cultural Revival and Social Transformation in Ukraine. The Role of Culture and the Arts in Supporting Post-Euromaidan Resilience. London: Chatham House.

Poroszenko, Petro. 2014. „Promowa Prezydenta Poroszenka pid czas ceremoniji inawhuraciji”. Dostęp: 10.02.2022. http://web.archive.org/web/20140701084417/http://www.president.gov.ua/news/30488.html.

https://doi.org/1084417/http://www.president.gov.ua/news/30488.html.

———. 2015. „Wystup Prezydenta Ukrajiny pid czas prowedennia Marszu Nezałeżnosti 24 serpnia 2015 roku, m. Kyjiw”. Dostęp: 10.02.2022. http://web.archive.org/web/20170827131810/http://www.president.gov.ua/news/vistup-prezidenta-ukrayini-pid-chas-provedennya-marshu-nezal-35841.

———. 2016. „Wystup Prezydenta Ukrajiny pid czas Paradu Nezałeżnosti”. Dostęp: 10.02.2022. http://web.archive.org/web/20180721110438/http://www.president.gov.ua/news/vistup-prezidenta-ukrayini-pid-chas-paradu-nezalezhnosti-37949.

———. 2017. „Wystup Prezydenta Ukrajiny pid czas 53-ji Miunchensʹkoji konferencji z pytanʹ bezpeky”. Dostęp: 10.02.2022. https://www.eurointegration.com.ua/articles/2018/02/17/7077658/.

Richards, Jeffrey. 1997. Films and British National Identity. From Dickens to Dad’s Army. Manchester: Manchester University Press.

Rivera, Sharon, i William Zimmerman. 2019. „Introduction: New Directions in Survey Research on Russian Elites”. Post-Soviet Affairs 35 (5–6), 359–364.

Rukkas, Andrij. 2019. „»Kruty 1918«. De zakinczujetʹsia istorija j poczynajetʹsia wyhadka?”. Istoryczna Prawda. Dostęp: 10.02.2022. https://www.istpravda.com.ua/articles/2019/02/21/153681/.

Stryjek, Tomasz. 2020. „Ukraine between the EU and Russia since 1991: Does it have to be a battlefield of memories?”. W The Burden of the Past. History, Memory, and Identity in Contemporary Ukraine, Małgorzata Głowacka-Grajper, and Anna Wylegała (eds.). Bloomington: Indiana University Press.

Tsygankov, Andrei P. 2003. „The irony of Western ideas in a multicultural world: Russians’ intellectual engagement with the ‘end of history’ and ‘clash of civilizations.’” International Studies Review 5 (1), 53–76.

UINP. „Mif pro »300 spartanciw – herojiw Krut«, jakych Centralʹna Rada »kynuła na ubij«”. Dostęp: 10.02.2022. https://uinp.gov.ua/informaciyni-materialy/antymif/mif-pro-300-spartanciv-geroyiv-krut-yakyh-centralna-rada-kynula-na-ubiy.

Yekelchyk, Serhy. 2015. The Conflict in Ukraine: What Everyone Needs to Know. Oxford: Oxford niversity Press.

Van Gorp, Jasmijn. 2011. „Inverting film policy: film as nation builder in post-Soviet Russia, 1991‒2005”. Media, Culture & Society 33 (2), 243–258.

„W Ukrajini zapustyły wyrobnyctwo istorycznoji kinodramy Kruty 1918. Zachyst”. 2017.

UkrInform. Dostęp: 10.02.2022. https://www.ukrinform.ua/rubric-culture/2197997-v-ukraini-zapustili-virobnictvo-istoricnoi-kinodrami-kruti-1918-zahist.html.

Zakon Ukrajiny. 2019. „Pro wnesennia zmin do Konstytuciji Ukrajiny (szczodo stratehicznoho kursu derżawy na nabuttia pownoprawnoho człenstwa Ukrajiny w Jewropejsʹkomu Sojuzi ta w Orhanizaciji Piwnicznoatłantycznoho dohoworu”. Dostęp: 10.02.2022.

https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/2680-19#Text.

Zbirański, Aleksander. 2019. „Barbarzyńca ze Wschodu. Od stereotypu do mitologizacji Rosjan”. Nowa Polityka Wschodnia 20 (1), 107–119.

Informacje

Informacje: The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series, 2022, 15 (1/2022), s. 49 - 66

DOI: https://doi.org/10.4467/24506249PJ.22.003.16024

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Kino jako narzędzie konstruowania tożsamości cywilizacyjnej na przykładzie ukraińskiego filmu Kruty 1918 (2019)

Angielski:

Cinema as a Tool for Constructing Civilizational Identity on the Example of the Ukrainian Film Kruty 1918 (2019)

Autorzy

Elżbieta Olzacka

https://orcid.org/0000-0002-8025-9199

Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków

Publikacja: 05.2022

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY

Udział procentowy autorów:

Elżbieta Olzacka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 793

Liczba pobrań: 606

<p>Kino jako narzędzie konstruowania tożsamości cywilizacyjnej na przykładzie ukraińskiego filmu <em>Kruty 1918</em> (2019)</p>

Pobierz xml