FAQ

Floral ornaments in sacral architecture of Cracow (the 19th-20th centuries, chosen objects)

Data publikacji: 01.07.2017

Opuscula Musealia, Volume 24 (2016), Volume 24, s. 93 - 106

https://doi.org/10.4467/20843852.OM.16.010.7443

Autorzy

,
Pamela Będkowska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Wszystkie publikacje autora →
Alicja Zemanek
Ogród Botaniczny, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3335-0723 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Ornamenty roślinne w architekturze sakralnej Krakowa (XIX-XX w., wybrane obiekty)    

Abstrakt

Floral ornaments in sacral architecture of Cracow (the 19th–20th centuries, chosen objects) 
 
Interdisciplinary studies on the border of botany and art devoted to the artistic representation of plants, are relatively rare, both in the world and on the Polish scale. That is why the artworks of Cracow are hardly examined from a botanical point of view. This paper presents the results of the ‘floristical’ investigations in the architecture of six churches in Cracow. Most of them were built at the end of the 19th and at the beginning of the 20th centuries, when the ideas of Art Nouveau were particularly popular. The artists of that period were interested in Nature, which inspired them to create many realistic or stylized plant pictures in architecture, painting, sculpture, and so on. Cracow churches can serve as an example, in which the identification of over 70 taxa including ca. 30 species, almost 40 genera and 3 families was possible. The representations of some old useful plants native to the Mediterranean, and West Asia, e.g. Madonna lily (Lilium candidum L.), and grape-vine (Vitis vinifera L.), considered as sacred in antiquity, and having abundant symbolic meanings in Christianity, were found. Apart from this. many wild species of Poland, e.g. white water-lily (Nymphaea alba L.), and also plants cultivated in Polish gardens, such as crown imperial (Fritillaria imperialis L.), and many others, were noticed as well. The richest from a botanical point of view appeared to be the Jesuits Church (Basilica of the Sacred Heart of Jesus), where ca 50 taxa, as well as ‘the gallery of plants portraits’ in the carvings of the pulpit, the pews, and the confessionals were noticed. Additionally, magnificent floral ornaments were found in the Church of St. Francis of Assisi – ca. 30 taxa, with famous polichromies, and stained-glass windows made by Stanisław Wyspiański. This article is a contribution to the preparation of the list of plants important to the Polish culture, and a part of the natural history basis of cultural heritage. Such species should be protected both in the natural landscape, and in cultivation.

Bibliografia

Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa – strona internetowa: bazylikaserca.pl [dostęp: 8.10.2015].

De Cleene M., Lejeune M.C., Compendium of symbolic and ritual plants in Europe, Vol. I, Trees and schrubs;Vol. II, Herbs, Ghent 2003.

Drawn after Nature. The complete botanical watercolours of the 16th-century Libri Picturati,
red. J. De Koning, G. Van Uffelen, A. Zemanek, B. Zemanek, Zeist, The Netherlands 2008,  ss. 368.

Encyklopedia Krakowa, Warszawa–Kraków 2000.

Galera H., Klasycystyczne motywy roślinne w dekoracjach Zamku Królewskiego w Warszawie. Classical plant motifs used in the ornamentation of the Royal Castle in Warsaw, „Wiadomości Botaniczne” 2007, vol. 51, nr 1/2, s. 15–26.

Harmata K., Madeja J., Zemanek A., Zemanek B., Selected indigenous trees and shrubs in Polish botanical literature, customs and art (Juniperus communis, Salix, Betula verrucosa, Populus tremula, Pinus sylvestris, Quercus, Tilia, Picea excelsa, Abies alba) [w:] Plants and culture: seeds of the cultural heritage of Europe, red. J.-P. Morel, A.M. Mercuri, Bari 2009, s. 195–205.

Karmelici Bosi – strona internetowa: Karmelici Bosi: rakowicka18.pl [dostęp: 8.10.2015].

Kobielus S., Florarium christianum. Symbolika roślin – chrześcijańska starożytność i średniowiecze, Tyniec 2006, ss. 271 + ss. 84 ilustracji.

Kostuch A., Zemanek A., Plants in the 16th century Flemish tapestries from Wawel Castle (Cracow, Poland) [w:] Studies in Renaissance botany, red. Z. Mirek, A. Zemanek, „Polish Botanical Studies”, Guidebook Series 1998, No. 20, s. 205–230.

Kościół Najświętszej Maryi Panny z Lourdes – strona internetowa: Rzymskokatolicka Parafia pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny z Lourdes: http://www.misjonarska.pl/ [dostęp: 8.10.2015].

Kulesza P., Szata roślinna w krajobrazach malarstwa niderlandzkiego XV wieku. Identyfikacja botaniczna roślin na wybranych obrazach.The flora in the landscapes of 15th- century Netherlandish painting, Lublin 2011, ss. 604.

Makowska B., Motywy roślinne w dekoracjach krakowskich kamienic z przełomu XIX/XX wieku. Floral motives in the decoration of Kraków tenement houses of the turn of the 19th and 20th century, „Wiadomości Botaniczne” 2005, vol. 49, nr 3–4, s. 5–14.

Michniewska M.,Rośliny w małopolskim gotyckim malarstwie tablicowym 1420–1540, Kraków 2014, ss. 145.

Obraz i przyroda. Image and Nature, red. M.U. Mazurczak, Lublin 2005, ss. 559.

Parafia św. Józefa – strona internetowa: Parafia św. Józefa: jozef.diecezja.pl [dostęp: 6.10.2015].

Plants and culture: seeds of the cultural heritage of Europe, Eds. J.-P. Morel, A.M. Mercuri, Bari 2009, ss. 284.

Przyroda – Nauka – Kultura II. W poszukiwaniu jedności nauki i sztuki. Nature – Science – Culture II. In search of unity of science and art, red. A. Zemanek, B. Zemanek, Kraków 2008, ss. 378.

Rożek M., Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków 2006, ss. 614.

Schauber V., Schindler H.M., Święci na każdy dzień. Patroni naszych imion, przeł. B. Widła, Warszawa 2000, ss. 702.

Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska,red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków 2007, ss. 224.

Szafer W., Kwiaty w ołtarzu Wita Stwosza [w:] W. Szafer, J. Szaferowa, Kwiaty w naturze i sztuce, Warszawa 1958, s. 102–117.

Szafer W., Polichromia roślinna w ołtarzu Wita Stwosza (Plant polychromy in the altar of Wit Stwosz), „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”, vol. XI, Supplementum, 1934, s. 33–43, tab. I–IV.

Szafer W., Zielnik Stanisława Wyspiańskiego, „Kurier Poznański”, nr 173, 12 kwietnia 1936, s. 10.

Ubrizsy Savoia A., Zemanek A., Zemanek B., The beginnings of ecological thought [w:] Drawn after Nature. The complete botanical watercolours of the 16th-century Libri Picturati, red. J. De Koning, G. Van Uffelen, A, Zemanek, B. Zemanek, Zeist, The Netherlands 2008, s. 91–97.

Wallis M., Secesja, Warszawa 1984, ss. 253.

Zemanek A., O symbiozie nauki i sztuki w czasach Renesansu – kolekcja obrazów roślin ze zbioru “Libri picturati” A. 18-30, „Polska Akademia Umiejętności. Prace Komisji Historii Nauki”, 2009, t. 9, s. 181–212.

Zemanek A., Stanisław Wyspiański a botanika [w:] Zielnik Stanisława Wyspiańskiego. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie, kwiecień–wrzesień 2007, Kraków 2007, s. 11–14.

Zemanek A., Ubrizsy Savoia A., Zemanek B., The beginnings of ecological thought in the Renaissance: an account based on the Libri picturati A. 18-30 collection of water-colours, “Archives of Natural History”, 2007, vol. 34, part 1, s. 87–108.

Zemanek A., Zemanek B., Art serving botany Libri picturati 18-30: a 16th century collection of plant illustrations [w:] Image and Nature. The Proceedings of the Conference „Image and Nature” Catholic University of Lublin 6-8 October 2003. Obraz i przyroda, red. M.U. Mazurczak, J. Patyra, M. Żak, Materiały z Konferencji „Obraz i przyroda” Katolicki Uniwersytet Lubelski 6–8 października 2003, Lublin 2005, Wyd. KUL, s. 91–108, VIII–XI.

Zemanek A., Zemanek B., Roślina i sacrum w historii cywilizacji [w:] Geografia i sacrum,
red. B. Domański, S. Skiba, Kraków 2005, s. 472–480.

Zemanek A., Zemanek B., Sztuka narzędziem naukowego poznania w czasach renesansu – morfologia roślin na akwarelach z kolekcji Libri picturati A 18-30 [w:] Przyroda – Nauka – Kultura II. W poszukiwaniu jedności nauki i sztuki. Nature – Science – Culture II. In search of unity
of science and art
, red. A. Zemanek, B. Zemanek, Kraków 2008, s. 13–46.

Zemanek A., Zemanek B., Sztuka źródłem wiedzy botanicznej [w:] Ziemia Człowiek Sztuka. Interdyscyplinarne studia nad Ziemią. Archeologia – historia – sztuka, red. U. Mazurczak, Lublin 2015, s. 481–504.

Zemanek A., Zemanek B., The morphology of illustrated plants [w:] Drawn after Nature. The complete botanical watercolours of the 16th-century Libri Picturati, red. J. De Koning, G. Van Uffelen, A. Zemanek, B. Zemanek, Zeist, The Netherlands 2008, s. 79–85.

Zemanek A., Zemanek B., Harmata K., Madeja J., Klepacki P., Selected foreign plants in old Polish botanical literature, customs and art (Acorus calamus, Aesculus hippocastanum, Cannabis sativa, Fagopyrum, Helianthus annuus, Iris) [w:] Plants and culture: seeds of the cultural heritage of Europe, red. J.-P. Morel, A.M. Mercuri, Bari 2009, s. 179–193. 

Zemanek A., Zemanek B., Klepacki P., Madeja J., The poppy (Papaver) in old Polish botanical literature and culture [w:] Plants and culture: seeds of the cultural heritage of Europe,
red. J-P. Morel, A.M. Mercuri, Bari 2009, s. 217–226.

Zemanek A., Zemanek B., Ubrizsy Savoia A., Początki ekologii roślin w czasach Renesansu – kolekcja akwarel Libri picturati (A18-30), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2005, t. 50, nr 3–4, s. 87–122.

Zgromadzenie Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego – strona internetowa: http://www.sercanki.org.pl [dostęp: 8.10.2015].

Zielnik Wyspiańskiego. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie, kwiecień – wrzesień 2007, Kraków 2007, ss. 108.

Ziemia Człowiek Sztuka. Interdyscyplinarne studia nad Ziemią. Archeologia – historia – sztuka, red. U. Mazurczak, Lublin 2015, ss. 770.

 

Informacje

Informacje: Opuscula Musealia, Volume 24 (2016), Volume 24, s. 93 - 106

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Ornamenty roślinne w architekturze sakralnej Krakowa (XIX-XX w., wybrane obiekty)    

Angielski:

Floral ornaments in sacral architecture of Cracow (the 19th-20th centuries, chosen objects)

Autorzy

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

https://orcid.org/0000-0002-3335-0723

Alicja Zemanek
Ogród Botaniczny, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3335-0723 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Ogród Botaniczny, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński (Kraków, Polska)

Publikacja: 01.07.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Pamela Będkowska (Autor) - 50%
Alicja Zemanek (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski