Urszula Glensk

W artykule omówione zostały relacje między faktografią a fikcją w reportażu literackim. W tekście zaproponowany został termin narracja quasi-faktyczna, opisujący typową dla gatunków dokumentalnych figurę retoryczną, amplifikującą obrazowanie. Druga kategoria: narracja faktoidalna jest intencjonalnym i nieuprawnionym w pisarstwie reportażowym przekłamaniem. Propozycja teoretyczna, odnosząca się do tradycji literaturoznawczej sięgającej międzywojnia, została omówiona na przykładzie twórczości autorów dawnych i współczesnych, między innymi Wandy Melcer, Melchiora Wańkowicza, Hanny Krall, Anny Kaszuby-Dębskiej, Wojciecha Jagielskiego i Anny Fryczkowskiej, autorki narracji faktoidalnej.

W artykule omówione zostały mikrohistorie związane z międzywojennym doświadczeniem Hanny i Ludwika Hirszfeldów, naukowców i lekarzy. Celem analizy jest wskazanie różnic między indywidualnym doświadczeniem a dominującą perspektywą historyczną. Punktem wyjścia jest założenie, że w pisarstwie historycznym wskazanie relacji między doświadczeniem a narracją dokonuje się poprzez poszukiwanie w rezerwuarze możliwych interpretacji. Często pozostają one ze sobą w sprzeczności. Teoretyczną inspiracją artykułu jest narratywistyczna koncepcja pisarstwa historycznego, zaproponowana przez Franklina R. Ankersmita. Autorka poddaje reinterpretacji historiograficzne wyobrażenie o międzywojennej Polsce jako państwie względnego dobrobytu i demokracji. Bierze pod uwagę cztery kryteria wolności wskazane przez Franklina Delano Roosevelta i analizuje, na ile w życiu Hirszfeldów spełniły się marzenia o wolnym kraju i do jakiego stopnia konkurowały one z tworzoną w międzywojniu demokracją etniczną.

Independence in Microhistory

The article discusses microhistory related to the interwar experience of Hanna and Ludwik Hirszfeld, scientists and doctors. The purpose of the analysis is to show the differences between individual experience and the dominant historical perspective. The starting point is the assumption that in historical writing the relationship between experience and narrative is made by searching for possible understanding in the reservoir of all interpretations that often contradict one another. The theoretical inspiration of the article is the narrative concept of historical writing, proposed by Franklin R. Ankersmit. The author reinterprets the historiographic image of interwar Poland as a country of relative prosperity and democracy. She takes into account the four criteria of freedom indicated by Franklin Delano Roosevelt and analyzes how much the dreams of a free country came true in the lives of Hanna and Ludwik Hirszfeld and how the ideas of freedom competed with democracy based on ethnic criteria that was created in the interwar period.