Tomasz Jurek

Artykuł dotyczy początków miasta Rychwał (położonego na południe od Konina). Dotychczas jego założenie datowano na przełom XIV i XV w. Ponowna analiza źródeł, w tym przekazów dotąd nieznanych lub nieuwzględnianych, pozwala datować lokację miasta na lata ok. 1350-1360. Założycielem był Wawrzyniec z Królikowa (herbu Zaremba), kasztelan poznański (zm. 1379), którego potomkowie posiadali potem te dobra przez kilkaset lat. Racją ekonomiczną powstania miasta było położenie w dogodnym punkcie na ważnym trakcie tranzytowym z Wrocławia do Torunia, dokładnie w połowie drogi między Stawiszynem a Koninem. Miasto określano początkowo jako Nowe Miasto, dopiero z czasem przyjęła się nazwa Rychwałd lub Rychwał, będąca spolszczeniem niemieckiego toponimu Reichwalde. Prawdopodobne nazwę taką nosiła istniejąca wcześniej wieś, na gruntach której założono miasto. Wieś ta powstała przypuszczalnie na przełomie XIII i XIV w. w wyniku karczunku okolicznych lasów przez niemieckich osadników (czemu odpowiada wspomniana nazwa). Śladem tej wsi jest istniejąca potem przez wieki podmiejska osada Stara Wieś oraz kaplica „za miastem”, wspominana jeszcze w 1608 r. W aneksie opublikowany został dokument dotyczący wójtostwa miasta Misktat z 1366 r. Stanowić on może analogię dla nieznanego nam dokumentu w sprawie lokacji Rychwała.

Lost Document of Duke Przemysł II for a Parson at Tłokinia

A description of the parish village of Tłokinia near Kalisz in a register of endowments of Gniezno archdiocese (1521) includes a reference to the settlement called “Szremino” belonging to the parish priest, which was confirmed by a document issued by Duke Przemysł II . Such a document is not known today, but it is mentioned in a constistory register from the fifteenth century on the occasion of lawsuits between parish priests and their noble neighbors. Undoubtedly, the lost document of Przemysł concerned the grant of the village to the parish church at Tłokinia. The issue of the charter could be associated with the duke’s visit to Tłokinia, evidenced in a preserved document of 1 A ugust 1284. Historical material I have collected makes it possible to reconstruct the fate of a lost settlement, probably called Szaromin (Żaromin?). The article is an example of how it is possible to obtain reliable information about lost medieval charters from the early modern registers.