Tomasz Białowąs

Przedmiotem opracowania jest analiza wpływu międzynarodowej fragmentaryzacji procesów produkcji na kształtowanie się przewagi konkurencyjnej krajów rozwijających się w handlu międzynarodowym. Stopień fragmentaryzacji został oszacowany za pomocą nowej metody opartej na koncepcji wartości dodanej w handlu. W roku 2009 najwyższy udział zagranicznej wartości dodanej w eksporcie brutto miały Tajwan i Meksyk. Kraje rozwijające się w ujęciu wartościowym były eksporterami netto produktów kapitałochłonnych oraz importerami pracochłonnych. Fragmentaryzacja została oszacowana poprzez dekompozycje całkowitej wartości dodanej na krajową i zagraniczną wartość dodaną wyrażoną w eksporcie całkowitym. W analizie wykorzystano dwa podstawowe Źródła danych: OECD-WTO Trade in Value Added Database (TIVA) [2013] oraz World Input-Output Database.

Przedmiotem artykułu jest ocena wpływu głównych czynników na wartość i dynamikę handlu międzynarodowego w latach 2008–2015. W opracowaniu wskazano najważniejsze czynniki załamania handlu międzynarodowego w roku 2009 oraz jego stagnacji w latach 2012–2015. Wyniki przeprowadzonej analizy pozwalają stwierdzić, że zasadniczym czynnikiem spadku eksportu w roku 2009 i w latach 2012–2015 było spowolnienie gospodarcze, a zwłaszcza załamanie inwestycji. Istotną rolę w spowolnieniu wymiany odegrało ponadto osłabienie powiązań w ramach globalnych łańcuchów wartości. Zmiany w polityce handlowej nie wywarły istotnego wpływu na załamanie handlu w roku 2009 i jego stagnację w latach 2012–2015. Dla lat 2012–2015 wykazano istotny wpływ spadku cen eksportowych na wartość światowego handlu, który w ujęciu wolumenowym rozwija się w tempie zbliżonym do globalnego PKB, jednak w ujęciu wartościowym tempo wzrostu obrotów jest znacznie niższe.

Głównym celem artykułu jest próba oceny zjawiska refragmentacji produkcji i jego wpływu na spowolnienie handlu międzynarodowego w latach 2008–2015 na podstawie przeglądu badań. Kryzys finansowo-gospodarczy lat 2008–2009 spowodował największe załamanie handlu międzynarodowego w okresie powojennym. Następujące po nim ożywienie gospodarcze nie znalazło jednak odzwierciedlenia we wzroście dynamiki światowego eksportu. Jednym z wymienianych powodów stagnacji w wymianie jest osłabienie powiązań produkcyjnych w ramach globalnych łańcuchów wartości dodanej. Uzyskane wyniki  sugerują, że największy wpływ na spadek udziału zagranicznej wartości dodanej w światowym handlu, a zarazem obniżenie dochodowej elastyczności eksportu mają zmiany zachodzące w specjalizacji Chin, a przede wszystkim wzrost udziału krajowych komponentów w eksporcie.

Weakening of the production linkages in the world economy as a factor of the global trade slowdown in 2008–2015

Abstract

The main goal of the paper is to evaluate the extent of production de-fragmentation and its impact on the world trade flows slowdown in 2008–2015. Financial and economic crisis of 2008–2009 resulted in a deepest breakdown of world trade after World War II. The subsequent economic boom was not reflected in the growth rates of world exports. One of the mentioned reasons of trade stagnation is the weakening of the connections within the global value chains. The results of the analysis conclude that the biggest impact on the declining share of foreign value added in global trade and, as a consequence, decreasing income elasticity of exports stems from changes in Chinese specialization and, in particular, the growing share of domestic input in Chinese exports.