ejournals

Autor

Bośnia i Hercegowina na rozdrożu. Odbudowa muzułmańskiej tożsamości czy islamizacja kraju?

Paweł Płaneta

Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne, Tom XXVI, 2017, s. 163-192

https://doi.org/10.4467/2543733XSSB.17.031.8329

PDF

Czytaj więcej

Autor

Ignacy Stanisław Fiut jako recenzent i kronikarz życia naukowego na łamach Zeszytów Prasoznawczych

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 632-659

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.037.10395

W artykule zaprezentowano wyniki analizy zawartości recenzji, sprawozdań i omówień opublikowanych przez Ignacego Stanisława Fiuta na łamach Zeszytów Prasoznawczych w latach 1980–2013. Początkowym etapem badań była analiza ilościowa korpusu tekstowego. Na tym etapie jednostkę pomiaru stanowił wyraz, a intensywność danych cech tekstu określono za pomocą liczby i zasięgów procentowych występowania poszczególnych wyrazów. Wyniki pomiarów statystycznych ujęto w listy frekwencyjne, które posłużyły badaniom dystrybucji (konkordancji) określonych wyrazów wraz z ich kontekstami. Następnie sprawdzono wybrane kolokacje najistotniejszych wyrazów, co posłużyło rekonstrukcji wzorów współwystępowania określonych wyrazów, a tym samym było podstawą rekonstrukcji wzajemnych związków i wzorów współwystępowania określeń odnoszących się do osób, koncepcji, tematów, problemów obecnych w omawianych recenzjach i sprawozdaniach. W ostatniej fazie badań wykonano komputerową analizę zawartości z wykorzystaniem procedur text mining oraz metodę analizy czynnikowej, co posłużyło wyodrębnieniu głównych wątków dyskursu naukowego w badanych publikacjach recenzyjnych.

PDF

Czytaj więcej

Autor

Lexicon of Media Terms as an Attempt to Synthesize the Knowledge about the Mediasphere of the 21st Century from the Polish Perspective

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 65, Numer 3 (251), 2022, s. 83-95

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.22.026.15953

Artykuł przedstawia ideę wydania w Polsce nowego „Leksykonu terminów medialnych”, ukazując ważne powody podjęcia takiego projektu. Do przygotowania „Leksykonu” skłania, z jednej strony, dynamiczny rozwój polskiego i światowego medioznawstwa w XXI wieku (jego instytucjonalizacja w wielu ośrodkach badawczych i szkołach wyższych, rozwój czasopiśmiennictwa branżowego i naukowego etc.), z drugiej zaś strony dostrzegalna luka na naszym rynku wydawniczym (ostatnie tego typu wydawnictwa powstały w połowie I dekady tego wieku), a więc na innym etapie rozwoju mediosfery. Mając świadomość dostępności na rynku wydawniczym wielotomowych wydawnictw międzynarodowych i encyklopedii internetowych, autorzy uznają, że celem projektu jest nie tylko procesualne i interdyscyplinarne ujęcie współczesnych zmian w mediosferze, ale przede wszystkim – z polskiej perspektywy, aby spopularyzować i uwydatnić dorobek polskich uczonych – medioznawców i przedstawicieli dyscyplin pokrewnych. „Leksykon” będzie się różnił od starszych wydawnictw pod względem formalnym – uwzględni znacznie większą liczbę haseł (około 3000) i merytorycznym, wkraczając na obszary nowe pod względem technologicznym (co skutkuje lawinowym przyrostem haseł związanych z mediami internetowymi i generalnie – mediami cyfrowymi), obejmując też nowe zjawiska, nowe obszary badawcze i rezultaty dokonań licznych kręgów medioznawców.

PDF

Czytaj więcej

Autor

Mass Media Research and American Schools of Thought in Zeszyty Prasoznawcze (Media Issues quarterly)

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 60, Numer 1 (229), 2017, s. 70-89

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.17.007.6773

W końcu lat 40. XX wieku w Stanach Zjednoczonych rozpoczęła się zmiana paradygmatu w teorii i badaniach komunikowania masowego. Wkrótce nastąpiła konsolidacja postpozytywistycznej orientacji empirycznej, a w USA zaczęto otwierać nowe ośrodki badawcze. Dorobek amerykańskich badań nad komunikowaniem i perswazją doczekał się pełnego upowszechnienia, a nawet najbardziej krytycznie ustosunkowani do niego badacze nie mogą ignorować terminów i pojęć stworzonych w USA w latach 1940–1960 przez Lasswella, Lazarsfelda, Hovlanda, Schramma, Festingera, Klappera czy Berelsona. Na wzór amerykańskich rozwiązań empirycznych zaczęto tworzyć podobne ośrodki w innych częściach świata, a krakowski Ośrodek Badań Prasoznawczych był jednym z pierwszych. Aby zrekonstruować agendę obecności amerykańskich teorii i wyników badań na łamach ZP w latach 1960–2013, zastosowano różnorodne techniki pomiarów ilościowych. W pierwszym etapie badań z ogólnej zawartości Zeszytów Prasoznawczych wyodrębniono te fragmenty tekstu, które zawierały odniesienie do Stanów Zjednoczonych. Zbiór poddano operacjom statystycznym: skonstruowano listę frekwencyjną wyrazów oraz wyodrębniono słowa klucze charakteryzujące te fragmenty zawartości kwartalnika OBP, które odnoszą się do Stanów Zjednoczonych. Wyniki tych pomiarów stanowiły punkt wyjścia do zasadniczej części badań, czyli komputerowej analizy zawartości. W jej wyniku wyodrębniono ponad 20 konfi guracji kategorii odnoszących się do nazwisk badaczy, koncepcji teoretycznych, wyników badań, hipotez (etc.), które reprezentują najmocniej obecne na łamach kwartalnika OBP tradycje amerykańskiego medioznawstwa. Z zaprezentowanych w artykule badań wynika m.in., że krakowscy medioznawcy nie tylko przyjęli amerykański model nauki (i z powodzeniem go popularyzowali), ale także przez lata pozostali zwolennikami ilościowych, empirycznych, intersubiektywnie sprawdzalnych oraz użytecznych badań nad mediami i komunikacją społeczną.

PDF

Czytaj więcej

Autor

Obraz świata w polskiej prasie w 1994 roku. 5 wybranych dzienników - podobieństwa i różnice

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 38 (1995), Szyszkownik 2024, s. 1-1

Zeszyty Prasoznawcze, Kraków 1995 R. XXXVIII, nr 1-2 (141-142)

PDF

Czytaj więcej

Autor

Reality is unrealistic. Dziennikarska relacja jako źródło narracji o wojnie w miniserialu HBO „Generation Kill”

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 59, Numer 1 (225), 2016, s. 135-149

https://doi.org/10.4467/2299-6362PZ.16.010.5187

Miniserial HBO „Generation Kill” stanowi udaną próbę wypracowania nowej formuły narracji fabularnej, której źródłem jest dziennikarski przekaz dokumentalny i faktografi czny – to hybrydowa narracja quasi-dokumentalna w trybie „obserwacyjnym” oraz – w mniejszym zakresie – „uczestniczącym”. Obsesją twórców serialu było uzyskanie radykalnie realistycznego odwzorowania zdarzeń, zarówno w warstwie wizualnej, jak i audialnej. Twórcy serialu – bazując na reportażu Evana Wrighta – podnoszą ważne kwestie społeczne. Mamy tu do czynienia z ciekawym spojrzeniem na pokolenie „niechcianych dzieci”, młodych Amerykanów w ogromnym stopniu ukształtowanych przez globalną popkulturę; „elita zabójców”, czyli młodzi marines, to pozbawione złudzeń wobec świata polityki i wojny „devil dogs”. Serial ukazuje ponadto chaos wojny, podczas której w pewnych sytuacjach wyraźnie szwankuje nawet najpotężniejsza machina militarna świata – armia USA. Mimo krytycznej wymowy serial „Generation Kill” nie epatuje moralizatorskim dydaktyzmem. Zarówno serial HBO, jak i książka Wrighta charakteryzują się brakiem politycznej poprawności, która ustępuje miejsca realizmowi postaci i wydarzeń.

PDF

Czytaj więcej

Autor

Słowa sztandarowe w exposé polskich premierów w latach 1989-2007

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 52 (2009), 2009, s. 7-34

Zeszyty Prasoznawcze 2009, nr 1-2 (197-198)

PDF

Czytaj więcej

Autor

The Discursive Image of Poland in Argentinean newspaper La Nación (2004–2016)

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 2 (234), 2018, s. 270-298

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.018.9113

Ponieważ zewnętrzna recepcja – zwłaszcza medialna – polityki wewnętrznej danego kraju może mieć kluczowe znaczenie dla jego wizerunku za granicą, a to z kolei stanowić może kluczowy element siły (lub słabości) jego soft power, autorzy artykułu podjęli próbę rekonstrukcji dyskursywnego obrazu Polski obecnego na łamach jednego z najważniejszych dzienników argentyńskich. W artykule zaprezentowano wyniki analizy przekazów o Polsce na łamach dziennika La Nación w latach 2004–2016. Materiał badawczy zebrany na potrzeby badań stanowiły teksty opublikowane w prestiżowej argentyńskiej gazecie (łącznie 3622 artykuły), które uporządkowano w korpus tekstowy. Ilościowa analiza leksykalna, tj. pomiary frekwencyjności, badania konkordancji określonych wyrazów wraz z ich kontekstami, wybrane kolokacje najistotniejszych wyrazów, a następnie komputerowa analiza zawartości posłużyły do rekonstrukcji wzorów współwystępowania określonych wyrazów i kategorii analizy, a tym samym były podstawą rekonstrukcji wzajemnych związków i wzorów współwystępowania określeń odnoszących się do osób, przedmiotów, cech, czynności, stanów jako podstawowych elementów różnorodnych narracji o Polsce na łamach La Nación. Zmiany obrazu Polski w argentyńskim dzienniku zostały zestawione w ujęciu dynamicznym, czyli na tle czterech kolejnych rządów RP po 2004 roku.

PDF

Czytaj więcej

Autor

Świat przedstawiony w czasopismach młodzieżowych

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 42 (2000), Szyszkownik 2024, s. 1-1

Zeszyty Prasoznawcze 2000, R. XLIII, nr 1-2 (161-162)

PDF

Czytaj więcej

Paweł Płaneta

Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego ( Polska)

Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Paweł Płaneta Email

Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego ( Polska)

Paweł Płaneta