Bliskość dużych miast wywiera wieloaspektową presję na obszary bezpośrednio z nimi sąsiadujące, co przejawia się m.in. intensywnym użytkowaniem ziemi. Opracowanie przedstawia wyniki badań nad intensywnością użytkowania ziemi w gminach aglomeracji częstochowskiej, obejmujących obszar o powierzchni 1509 km2. Badanie przeprowadzono za pomocą zmodyfikowanej metody bonitacji punktowej. Analizie poddano wybrane zmienne diagnostyczne, które znacząco wpływają na zmiany w zagospodarowaniu przestrzeni. Zebranym danym przyporządkowano odpowiednie wartości punktowe, a ich synteza dała podłoże do opracowania skali zróżnicowania intensywności użytkowania przestrzeni na analizowanym obszarze. Dane dotyczące gęstości zabudowy, pokrycia terenu i gęstości zaludnienia opracowano na podstawie informacji zawartych w bazach Corine Land Cover 2018, BDOT10k oraz w zasobach Głównego Urzędu Statystycznego. Wyniki wskazują na dysproporcje rozmieszczenia analizowanych czynników i w konsekwencji niejednorodność analizowanego obszaru. Przeprowadzone badanie ujawniło podział badanego zespołu osadniczego na część wschodnią o niższym stopniu badanego zjawiska oraz część zachodnią o wysokim stopniu intensywności użytkowania terenu. Najwyższe wartości odnotowano dla Częstochowy. Na przykładzie aglomeracji częstochowskiej opracowanie dowodzi zróżnicowanej intensywności użytkowania przestrzeni w zależności od położenia w względem dużego ośrodka miejskiego, co związane jest z astrefowym rozmieszczeniem komponentów środowiska geograficznego – zarówno przyrodniczych, jak i antropogenicznych.
