Oleh Razyhrayev

Mieszczące się w zespole budowlanym o stylu neoromańskim wzniesionym w 1846 r. Więzienie Karno-Śledcze w Kaliszu mieściło się przy ul. Łódzkiej 2 oraz stanowiło integralną część systemu penitencjarnego międzywojennej Polski. Zgodnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego w sprawie organizacji więziennictwa z dnia 7 marca 1928 r. więzienie było przeznaczone do odbywania kary od 1 do 3 lat oraz należało do II klasy o pojemności od 150 do 450 osób. W praktyce w latach 1921-1935 liczba więźniów wahała się od ok. 220 do ok. 520. W drugiej połowie lat 1920-ch więzienie liczyło 109 pojedynczych oraz 7 wspólnych cel. Pod względem organizacyjno-administracyjnym wyżej wspomniany zakład penitencjarny zawierał dział administracyjny, gospodarczy, pracy oraz kasę. Służbowy personel więzienia stanowili funkcjonariusze państwowi oraz pracownicy kontraktowi. We wrześniu 1939 r. kaliskie więzienie zostało przejęte przez niemiecką administrację wojskową. 

Państwowego Obwodu Wołyńskiego w Łucku (Ukraina) dotyczące służby policyjnej na Wołyniu Stefana Lubańskiego, który urodził się na pocz. XX wieku we wsi Szymanowice w powiecie słupeckim. Zachowane materiały dotyczą jednego epizodu ze służby Stefana Lubańskiego, mianowicie dochodzenia z powodu oskarżenia Lubańskiego oraz jego kolegi posterunkowego Antoniego Kotasia o pobicie miejscowego mieszkańca Stefana Gorochowskiego w maju 1929 roku. Przeprowadzone dochodzenie nie potwierdziło zarzutów wobec Lubańskiego oraz dało podstawę do pociągnięcia Gorochowskiego do odpowiedzialności karnej. W końcu 1932 r. wyżej wymieniona sprawa została umorzona na mocy amnestii. Po upadku II Rzeczypospolitej Polskiej oraz zajęciu Wołynia przez Armię Czerwoną Stefan Lubański został aresztowany przez NKWD i zamordowany w kijowskim więzieniu. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Niniejszy artykuł stanowi publikację dokumentów z Kartoteki funkcjonariuszy Komendy Wojewódzkiej Policji Państwowej w Łucku, które są przechowywyne w zasobach Archiwum Państwowego Obwodu Wołyńskiego w Łucku (Ukraina). Wspomniane dokumenty dotyczą przebiegu służby policyjnej na Wołyniu czterech posterunkowych pochodzących z terenów Wielkopolski Wschodniej, mianowicie Stefana Sobockiego, Henryka Wysockiego, Edmunda Zakolskiego oraz Adriana Zygmunta. Wyżej wymienieni policjanci zaśilili stan osobowy wołyńskiej policji w latach 30. XX w. oraz służyli w różych powiatach województwa wołyńskiego, m.in. dubieńskim, horochowskim, krzemienieckim. Umiszczone dokumenty zawierają tak podstawowe biograficzne informacje (np. data i miejsce urodzenia, imiona rodziców, stan rodzinny, wyznanie oraz wykształcenie), jak i dane dot. przebiegu służby policyjnej oraz jej oceny przez władze policyjne.