Magdalena Koźluk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 107 - 123
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.011.15599Urojenia melancholika według Louisa de Caseneuve’a (1626)
W emblemacie Louisa de Caseneuve’a, zatytułowanym Melancholia (Melancholicus aeger), spotykamy się z zaskakującym wszechświatem ikonograficznych elementów, które w zamierzeniu samego autora miały ułatwić zapamiętanie najczęstszych majaków występujących u pacjentów cierpiących na zaburzenia melancholii. W niniejszym artykule szczegółowej analizie została poddana nie tylko sama rycina, ale również łaciński komentarz, oba elementy towarzyszące emblematowi. Zaprezentowane przez Caseneuve’a zaburzenia wyobraźni, przedstawione za pomocą specyficznych symboli, zostały w pracy podzielone na pięć grup – melancholijny bestiariusz, wrażliwość, okaleczenie, mroczne i profetyczne myśli, dziwactwa – typowe bolączki wyobraźni melancholików. W artykule uwypuklono istotną rolę metody mnemotechnicznej, charakterystycznej dla omawianego zbioru emblematów medycznych, które zostały napisane z wyraźnym wskazaniem na dydaktykę. Na koniec podjęto także próbę odszukania dawnych źródeł, będących najprawdopodobniej inspiracją dla Caseneuve’a.
ABSTRACT
The Phantasmata of a Melancholic According to Louis de Caseneuve (1626)
In Louis de Caseneuve’s Melancholicus aeger emblem, we find a strange imaginary iconographic universe which, through the original associations proposed by the author, was to facilitate the memorization of the most frequent phantasmata in patients with melancholy. In the article, I analyze the engraving of this emblem as well as the Latin commentary that accompanies it. I distinguish five categories: melancholic bestiary, fragility, infirmity, gloomy and prophetic ideas, extravagance ‒the disorders of the senses and of the imagination evoked by the Caseneuvian iconography which, in a representative way, illustrate the pathologies from which melancholics may suffer. I also demonstrate the importance of the mnemonic method present in this medical collection created for didactic purposes, as well as attempt to identify the ancient sources that probably inspired Caseneuve.