Celem artykułu jest przybliżenie tematyki związanej z budową i zasadami działania układów hamulcowych stosowanych w pojazdach szynowych – kolejowych i tramwajowych, ze zwróceniem uwagi na aspekty dotyczące bezpieczeństwa, osiągania odpowiedniej skuteczności hamowania i przyczepności pomiędzy kołem a szyną. Artykuł jest wstępem teoretycznym z zakresu stosowanych rozwiązań i wymagań stawianym układom hamulcowym i układom wspomagającym działanie hamulców w pojazdach szynowych.