Jędrzej Gadziński

Badania nad wpływem infrastruktury transportu publicznego na rynek nieruchomości stanowią dynamicznie rozwijający się nurt w literaturze z zakresu geografii transportu. W tym kontekście celem niniejszego artykułu jest dokonanie przeglądu aktualnego stanu międzynarodowych badań w tym zakresie oraz empiryczne ujęcie wybranego studium przypadku. W szczególności, przedmiotem badań jest wpływ Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) na kształtowanie się rynku mieszkaniowego na zespole osiedli „Winogrady”. W oparciu o dane o transakcjach sprzedaży mieszkań, w artykule przedstawia się analizę statystycznej zależności pomiędzy dostępnością PST a cenami mieszkań, z wykorzystaniem klasycznej metody najmniejszych kwadratów, metod ekonometrii przestrzennej oraz regresji geograficznie ważonej. Następnie, wykorzystując dane pozyskane drogą badania ankietowego, ukazuje się rolę PST jako czynnika wpływającego na satysfakcję z miejsca zamieszkania, mogącego skłaniać do przeprowadzki oraz kształtującego codzienne zachowania przestrzenne. Uzyskane wyniki wskazują, że znaczenie PST mierzone w kategoriach satysfakcji z miejsca zamieszkania było wysokie, natomiast wpływ na ceny mieszkań był niewielki, choć zauważalny. W konkluzji autorzy skłaniają się do wniosku, że w przyszłych badaniach należy w większym stopniu brać pod uwagę cechy charakterystyczne danego obszaru, takie jak na przykład odległość od centrum czy też istniejące alternatywne środki transportu publicznego.

How the daily mobility of inhabitants of Polish cities has been changing? 50 years of travel behaviour researches in Poland

Celem artykułu jest próba określenia stopnia w jakim poziom dostępności transportu publicznego wpływa na zachowania transportowe mieszkańców na obszarach aglomeracyjnych, w tym na popularność różnych środków transportu oraz liczbę podróży. Badania dotyczące kształtowania i zmiany zachowań transportowych są częste w literaturze anglojęzycznej. Nieco brakuje natomiast wyników analiz prowadzonych w warunkach polskich. Artykuł ma więc za zadanie również, przynajmniej częściowo, zapełnić tę lukę. Jako teren badań przyjęto obszar aglomeracji poznańskiej. W prowadzonych analizach wykorzystano materiały z badań ruchu przeprowadzonych w Poznaniu i powiecie poznańskim w 2013 r. oraz autorski model dostępności transportu publicznego. Jako uzupełnienie pod uwagę wzięto charakterystyki związane ze specyfiką zagospodarowania przestrzeni na obszarze aglomeracji. Najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych badań sugerują, że: (1) dobra dostępność transportu publicznego, charakterystyczna dla obszarów o zwartej zabudowie (głównie w centrum Poznania), wiązała się z częstszym korzystaniem przez mieszkańców z autobusów i tramwajów, (2) mieszkańcy strefy podmiejskiej o niskim poziomie dostępności transportu publicznego średnio więcej się przemieszczali, co można łączyć ze sposobem zagospodarowania przestrzeni oraz osobistymi preferencjami.

Zachowania czasoprzestrzenne ludności są obecnie jedną z popularniejszych kwestii podejmowanych na gruncie geografii transportu. W efekcie rośnie również zainteresowanie rozwojem nowych narzędzi badawczych związanych z ich identyfikacją, takich jak urządzenia mobilne. Mimo dużej popularności smartfonów, wciąż jednak niewiele jest przykładów badań, w których zostały one wykorzystane na większą skalę. Za cel artykułu przyjęto więc określenie możliwości i perspektyw szerszego zastosowania telefonów komórkowych w badaniach zachowań transportowych ludności, a także wskazanie najważniejszych zalet i wad tego typu narzędzi. Do realizacji wyznaczonego celu posłużyły: a)  przegląd literatury opisującej narzędzia badawcze stosowane do identyfikacji zachowań transportowych ludności oraz b) przeprowadzone w Poznaniu badania pilotażowe z wykorzystaniem smartfonów i stworzonej w tym celu aplikacji mobilnej. Na tej podstawie można stwierdzić, że w danych pozyskanych za pomocą telefonów komórkowych tkwi bardzo duży potencjał i mogą one znaleźć szerokie zastosowanie w różnego rodzaju analizach transportowych. Jednakże należy również zwrócić uwagę na istotne bariery dla dalszego upowszechniania się tego typu narzędzi badawczych, w postaci problemów natury technicznej i organizacyjnej, związanych z doborem próby oraz analizą dużych zbiorów danych.