Jaroslava Hanušová

Autorzy przeprowadzili długoterminowe badanie dotyczące wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej wśród nauczycieli szkół podstawowych w ciągu ostatnich lat. Wyniki badania pokazują, że m.in., 45% wypadków w szkołach miało miejsce podczas szkolenia zawodowego. Na tej podstawie autorzy zdecydowali się przeprowadzić długoterminowe badanie (2019–2021) weryfikujące poziom wybranych kompetencji z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej wśród specjalistów prowadzących kształcenie zawodowe i praktyczne. Badanie ma na celu ustalenie, czy i w jakim zakresie nauczyciele kształcenia zawodowego i praktycznego mają kompetencje w udzielaniu nieprofesjonalnej pierwszej pomocy, znalezienie potencjalnych luk w tych kompetencjach oraz określenie potencjalnych potrzeb szkoleniowych. Obecnie badana próbka obejmuje 325 nauczycieli kształcenia zawodowego i praktycznego w szkołach zawodowych, szkołach średnich zawodowych oraz średnich i wyższych szkołach technicznych o różnym poziomie doświadczenia w zakresie nauczania. W badaniu zastosowano metodę ilościową (kwestionariusz). Respondenci wypełniali formularz złożony z dwóch części. Pierwsza część koncentrowała się na wybranych postawach, opiniach i doświadczeniach z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, a druga część zawierała test z wiedzy. Wyniki pokazują, że największa liczba respondentów nie udzieliła poprawnej odpowiedzi na pytania jak powstrzymać krwawienie oraz opatrywać rany. Respondenci uważają, że są to najczęstsze urazy występujące podczas szkolenia zawodowego i praktycznego. Wielu respondentów nie udzieliło również poprawnej odpowiedzi na pytania dotyczące postępowania w przypadku wybicia zęba (jedynie 42% poprawnych odpowiedzi), jak udzielić pierwszej pomocy przy wystąpieniu drgawek padaczkowych (42% poprawnych odpowiedzi) oraz jak udzielać pierwszej pomocy w przypadku hipoglikemii (31% poprawnych odpowiedzi) i astmy (35%). Jasnym jest, że wymienione powyżej nieprawidłowe odpowiedzi mogą być wynikiem nieznajomości zaktualizowanych międzynarodowych zalecanych procedur udzielania pierwszej pomocy, aktualizowanych co pięć lat, a 53% respondentów nie przeszło szkolenia z pierwszej pomocy, na którym mogliby uzyskać takie informacje. Biorąc pod uwagę wielkość próbki oraz kontynuację badania, na pewno nie jest możliwe wyciągnięcie ogólnych wniosków na temat przedstawionego badania. Sami respondenci twierdzą, że czują się dość niepewnie, jeżeli chodzi o ich wiedzę i umiejętności związane z udzielaniem nieprofesjonalnej pierwszej pomocy. Jednakże sytuacja ta może prowadzić do poważnego zagrożenia lub uszczerbku na zdrowiu i życiu uczniów. Autorzy niniejszego badania zdają sobie sprawę, że niezbędne jest bardzo poważne potraktowanie wszelkich oznak niekompetencji, a można je wyeliminować jedynie przez systematyczne kształcenie oparte, w szczególności na regularnych szkoleniach praktycznych (nabywanie umiejętności praktycznych) w małych grupach oraz opracowywaniu materiałów interaktywnych dotyczących pierwszej pomocy. Coroczne szkolenia w ramach BHP (bezpieczeństwo i higiena pracy) najwyraźniej nie wystarczają.