FAQ

Jakub Karpiński

Informacje

Biografia

Socjolog i filozof Jakub Karpiński (1940–2003) to jedna z najważniejszych postaci polskiej opozycji demokratycznej, współautor jej podstawowych dokumentów programowych, poczynając od Deklaracji ruchu studenckiego z marca 1968 r. Dwukrotnie aresztowany – w 1968 i 1969 r. – został skazany w tzw. procesie taterników na 4 lata więzienia. Uwolniony w 1971 r., uczestniczył w następnych latach w dyskusjach nad programem opozycji i nową formułą jej działania. Był głównym autorem przełomowego Listu 59 z grudnia 1975 r. – dokumentu formułującego postulaty liberalno-demokratyczne. Domagano się w nim m.in. wolnych wyborów do sejmu, niezależnych związków zawodowych i prawa do strajku, niezawisłości sądów i zniesienia cenzury1. Czynny w środowisku Komitetu Obrony Robotników Karpiński należał do współpracowników niezależnego kwartalnika literackiego „Zapis”. Jesienią 1977 r. przystąpił wraz z Antonim Macierewiczem i Piotrem Naimskim do redagowania miesięcznika „Głos”. Jako jeden z czołowych publicystów „Głosu” – pod pseudonimem Marek Tarniewski – formułował program budowania niezależnych instytucji, takich jak KSS KOR, czasopisma i wydawnictwa poza zasięgiem cenzury, niezależne komitety studenckie i wolne związki zawodowe, jako drogi do odzyskania suwerenności. Artykuł Niepodległość od wewnątrz opublikowany został w numerze poświęconym sześćdziesiątej rocznicy odzyskania niepodległości („Głos” 1978, nr 10). (red.)