Friedrich Dreves

W okresie II wojny światowej Poznań o zniemczonej nazwie Posen był stolicą wcielonego do Wielkiej Rzeszy Niemieckiej „wzorcowego okręgu” o nazwie Okręg Kraj Warty (Mustergau Wartheland). Ludność niemiecką w Poznaniu, której liczebność od czasu wybuchu wojny do 1944 r. wzrosła z 6 do 100 tys. osób, stanowiły heterogeniczne grupy takie jak: Niemcy z R zeszy, przesiedleńcy, głównie z państw bałtyckich, i tzw. Volksdeutsche. Ich życie codzienne w Poznaniu nie zostało dotychczas zbadane i opracowane, pomimo że aspekt ten stanowi interesujący temat historiograficzny. W celu jego rekonstrukcji nie należy powoływać się jedynie na bogate zasoby Archiwum Państwowego w Poznaniu i placówek Bundesarchiv, lecz uwzględnić w nich również inne, mocno rozproszone źródła. Są one przechowywane w licznych — wskazanych w tekście — niemieckich archiwach naukowych i bibliotekach, które nie zawsze specjalizują się w badaniach nad historią Europy Środkowo-Wschodniej.

Daily lives of German people in Poznań, the capital of the Wartheland, based on documents from selected archives

In the years of the Second World War, Poznań (Germanized name — Posen), was the capital of the “model administrative unit” called Mustergau Wartheland and incorporated into Nazi Germany. From the outbreak of the war, the number of Germans in Poznań grew: in 1939, there were 6,000 G ermans, and in 1944 — 100,000. They belonged to several heterogeneous groups such as: Germans from the Reich, displaced persons (mainly from the Baltic states), as well as the so-called Volksdeutsche. Their daily lives in Poznań have not been researched and described yet, even though this makes an interesting historiographical topic. In order to reconstruct them, one should not only refer to the rich resources of the State Archive in Poznań and the Bundesarchiv branches, but also include other, largely dispersed sources. These are stored in numerous German scientific archives and libraries (described in the article), which do not always specialize in studies on the history of Central and Eastern Europe.

Keywords: Wartheland, daily life, German people, World War II