Eugeniusz Gostomski

Powstanie strefy euro stanowi realizację jednego z najważniejszych wyzwań europejskiej integracji gospodarczej. Projekt utworzenia unii walutowej krajów Unii Europejskiej od samego początku budził  wiele kontrowersji. Nasiliły się one po wybuchu kryzysu zadłużeniowego w strefie euro. Celem niniejszego opracowania jest ocena dotychczasowej pozycji euro jako waluty międzynarodowej i wybranych propozycji usprawnienia funkcjonowania wspólnego europejskiego obszaru walutowego. Autorzy oparli się przy tym na analizie odpowiednich raportów EBC i opracowań specjalistów zagranicznych. Mimo kryzysu zadłużeniowego w strefie euro waluta ta pozostaje drugą najważniejszą w międzynarodowym obrocie gospodarczym. Autorzy są przekonani, że strefa euro wymaga naprawy, ale żadna ze zgłoszonych już koncepcji nie ma szansy realizacji, należy  zatem  poszukiwać  rozwiązań kompromisowych. Zdecydowanie odrzucają propozycję powrotu do walut narodowych zarówno zadłużonych krajów strefy euro, jak i Niemiec dysponujących olbrzymimi nadwyżkami płatniczymi.

The euro in a changing world

Abstract

The creation of the eurozone is the implementation of one of the most important challenges of the European economic integration. From the very beginning, the project of creating a monetary union of the European Union countries aroused much controversy. It intensified after the outbreak of the debt crisis in the eurozone. The objective of this study is to evaluate the role of the euro as an international currency and assess selected proposals that focus on improving the functioning of the single European currency area. The study is based on the analysis of relevant reports of the European Central Bank and research by foreign specialists. Despite the sovereign debt crisis in the euro area, the euro remains the second most important currency in international economic relations. The authors are convinced that the euro area needs to be repaired, but none of the ideas al- ready submitted has a chance to be implemented. Therefore, the search for compromise solutions is needed. The authors reject the proposal to return to the national currencies of both indebted eurozone countries and Germany with huge balance of payments surplus.

This paper aims to present the essence of financialization and outline the main problems associated with the intensification of this phenomenon in the world economy. Financialization, understood as the dominance of the financial sector over the real sector, which is most evident in the United States, was one of the major causes of the global financial crisis. Basing his analysis on Polish and foreign literature and statistical data, the author presents the main causes, intensity, and consequences of financialization in developed countries. Special attention is paid to the negative consequences of financialization in the world. It is unlikely to stop the process of growing financialization. However, action in favor of greater regulation of financial markets, which could stabilize their functioning and protect the real economy from the painful effects of successive financial crises, should be taken.

W czasach globalizacji potrzebne jest globalne regulowanie działalności bankowej, a szczególnie dużych banków aktywnych w wielu krajach, których nieostrożna polityka może szybko doprowadzić do wybuchu globalnego kryzysu finansowego. Kryzys lat 2007–2009 dowiódł braku ważnych krajowych i globalnych regulacji bankowych oraz słabości nadzoru bankowego. Celem opracowania jest analiza zmian w zakresie regulacji bankowych na świecie w dobie pokryzysowej. Szczególną uwagę zwrócono na zastosowanie do krajowych systemów bankowych III Umowy Bazylejskiej i na regulacje wprowadzone w strefie euro w związku z tworzoną tam unią bankową. Artykuł powstał w wyniku studiów nad literaturą i aktami prawnymi poświęconymi regulacjom i nadzorowi bankowemu. Przeprowadzona analiza pozwala sformułować wniosek, że dzięki dotychczasowym zmianom zarówno globalny system bankowy, jak i systemy bankowe w poszczególnych krajach unijnych stały się bardziej bezpieczne.

Lata 1980–2017 to okres bardzo szybkiego wzrostu światowego handlu usługami. Ekspansji sektora usługowego w skali międzynarodowej towarzyszą zmiany zarówno w strukturze rzeczowej, jak i geograficznej światowej wymiany usług. Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie zmian zachodzących w światowym handlu usługami, wyjaśnienie ich przyczyn i wskazanie kierunków rozwoju międzynarodowego handlu usługami w najbliższych latach. Autorzy oparli swoje rozważania na analizie opracowań specjalistów z zakresu poruszanej tematyki oraz na analizie danych statystycznych pozyskanych od różnych instytucji i organizacji międzynarodowych. Autorzy zauważają, że międzynarodowy handel usługami rośnie szybciej niż międzynarodowa wymiana towarowa, a przy tym wzrasta znaczenie eksportu usług biznesowych oraz usług informacyjnych, informatycznych i telekomunikacyjnych kosztem eksportu usług transportowych i usług związanych z dystrybucją towarów. W międzynarodowym handlu usługami zwiększa się udział krajów azjatyckich, zwłaszcza Chin i Indii.

Reasons for and possible consequences of introducing the financial transaction tax in the European Union countries

The main aim of this paper is to analyze the problem of the financial transaction tax (FTT) in
Europe in its most crucial aspects. That is why the author of this article has presented the core idea
of the above mentioned tax, arguments in support and against its implementation and the fiscal
effects that could be achieved due to the financial transaction tax. In the absence of consensus on
the FTT among the EU countries, it will be introduced in a limited number of EU countries
through a mechanism called „enhanced cooperation” in 2016 or it even later.

Głównym celem opracowania jest rozważenie możliwości wykorzystania sprawdzonej w praktyce erhardowskiej koncepcji społecznej gospodarki rynkowej do przezwyciężenia obecnego kryzysu koncepcyjnego i gospodarczego Unii Europejskiej. Autorzy przedstawili stworzoną przez ordoliberałów niemieckich i stanowiącą podstawę realizowanej przez Ludwiga Erharda polityki ekonomicznej Niemiec Zachodnich ideę społecznej gospodarki rynkowej, która przyniosła im duże sukcesy w dziedzinie gospodarczej i społecznej. Zaprezentowali stanowisko Erharda wobec integracji europejskiej, zaakcentowali walory poznawcze społecznej koncepcji gospodarki rynkowej i rozpatrzyli jej przydatność do poszukiwania wyjścia z kryzysu zadłużeniowego krajów strefy euro. Uważają oni, że pokonanie kryzysu wymaga – zgodnie z filozofią L. Erharda – odejścia od wspierania niekonkurencyjnych struktur gospodarczych i stworzenia na ich gruzach struktury zdolnej do sprostania wymogom rynków w dobie globalizacji. Zadaniem każdego rządu jest przy tym stworzenie korzystnych warunków ramowych dla rozwoju gospodarczego kraju.

Global financial crisis and the debt crisis in the eurozone contributed to the initiation of profound changes in the banking systems of the EU countries. The aim of these changes is to increase the security and competitiveness of banks in the era of globalization. Bank capital and liquidity requirements have been raised, supervision of banks has been tightened, and the countries of the eurozone have created the essential foundations of a banking union. All these changes lead to rising costs in banks, which forces them to reduce employment, close part of the bank branches, and weaker banks to merge with stronger banks. Changes in the banking sector are also enforced by new technologies and strong competition from the shadow banking institutions. This study focuses on the analysis of the new banking regulations and structural changes in the banking sector in the EU. The author also presents major challenges faced by the banks in the EU countries.