ejournals

Autor

Zmiany klimatu Krakowa i adaptacja do nich w kontekście uwarunkowań planistycznych

Dorota Matuszko

Prace Geograficzne, Zeszyt 170, 2023, s. 99-118

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.005.17493

Na podstawie danych klimatologicznych z lat 1901–2020 ze stacji naukowej Zakładu Klimatologii IGiGP UJ w Krakowie dokonano charakterystyki przebiegu wieloletniego wybranych elementów klimatu Krakowa i wskazano rolę miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w aspekcie minimalizowania skutków miejskiej wyspy ciepła i globalnego ocieplenia.

PDF

Czytaj więcej

Autor

Wpływ zachmurzenia i zanieczyszczeń powietrza na natężenie całkowitego promieniowania słonecznego (studium przypadków na przykładzie Krakowa)

Dorota Matuszko

Prace Geograficzne, Zeszyt 174, 2024, s. 143-167

https://doi.org/10.4467/20833113PG.24.006.20679

W pracy dokonano charakterystyki zmienności natężenia całkowitego promieniowania słonecznego w Krakowie w latach 2012–2021. Celem badań było wykazanie wpływu zachmurzenia (wielkości i rodzajów chmur) i zanieczyszczeń powietrza na strumień energii słonecznej dopływającej do powierzchni ziemi. Posłużono się danymi ze Stacji Naukowej Zakładu Klimatologii Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, wykorzystując nietypowe 10-lecie, ze względu na przerwy w działaniu przyrządu pomiarowego w 2011 roku. W wyniku przeprowadzonych analiz potwierdzono, że czynniki astronomiczne determinują cykliczną zmienność natężenia promieniowania słonecznego w ciągu roku i dnia. Wykazano wpływ struktury zachmurzenia na osłabianie i podwyższanie wielkości strumienia energii. Stwierdzono, że w warunkach pogody bezchmurnej następuje obniżenie wartości natężenia promieniowania całkowitego (nawet o 20%), gdy powietrze jest zanieczyszczone przez PM_2,5 i NO₂.

PDF

Czytaj więcej

Autor

Wpływ czynników antropogenicznych na zachmurzenie (na przykładzie Krakowa)

Dorota Matuszko

Prace Geograficzne, Zeszyt 174, 2024, s. 35-57

https://doi.org/10.4467/20833113PG.24.002.20675

W pracy dokonano porównania wybranych charakterystyk zachmurzenia występującego nad centrum Krakowa (stacja miejska – Ogród Botaniczny) i w terenie pozamiejskim (stacja Kraków-Balice) w celu wykazania wpływu czynników antropogenicznych na zachmurzenie. Dodatkowo cel ten realizowano, analizując występowanie chmur szczególnych związanych z działalnością człowieka (homogenitus), które tworzą się nad kominami elektrowni i zakładów przemysłowych lub związane są z ruchem lotniczym. Wykorzystano dane nefologiczne ze stacji naukowej Zakładu Klimatologii IGiGP UJ w Ogrodzie Botanicznym i ze stacji Lotniskowego Biura Meteorologicznego IMGW-PIB w Krakowie-Balicach. Wyniki badań wskazują na różnorodne oddziaływanie miasta na zachmurzenie. Z jednej strony obserwuje się mniejsze pokrycie nieba chmurami w porównaniu z terenami pozamiejskimi, szczególnie w chłodnej połowie roku. Z drugiej strony w okresie letnim w godzinach okołopołudniowych obszary zurbanizowane odznaczają się większym zachmurzeniem, szczególnie przez chmury konwekcyjne. Analiza chmur szczególnych tworzących się w pobliżu zakładów przemysłowych i elektrociepłowni wskazuje na obniżanie podstawy chmur oraz wzrost zachmurzenia w wyniku działalności człowieka, natomiast położenie lotniska w pobliżu miasta oraz natężenie ruchu lotniczego mają związek z coraz częściej obserwowanymi smugami kondensacyjnymi, które w sprzyjających warunkach przekształcają się w chmury szczególne.

PDF

Czytaj więcej

Autor

Zachmurzenie i burze w aspekcie ekstremalnych zdarzeń atmosferycznych

Dorota Matuszko

Prace Geograficzne, Zeszyt 139, 2014, s. 79-92

https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.027.3017

W artykule omówiono wielkości charakteryzujące zachmurzenie w aspekcie wystąpienia zdarzeń ekstremalnych, na podstawie danych z Krakowa ( lata 1951–2012 ). Przedstawiono maksymalne wartości zachmurzenia, liczbę dni pochmurnych i całkowicie zachmurzonych oraz strukturę zachmurzenia. Dokonano również analizy liczby dni z chmurą Cumulonimbus i burzą w Krakowie i okolicach, na podstawie danych ze stacji w Gaiku-Brzezowej i Łazach ( lata 1991–2012 ). Stwierdzono wzrost częstości występowania dni z chmurą Cumulonimbus i burzą, szczególnie w chłodnej części roku, co prawdopodobnie ma związek z współczesnym ociepleniem klimatu. Wzrost liczby dni z burzą jest jednak mniejszy niż wzrost częstości występowania chmur Cumulonimbus.

PDF

Czytaj więcej

Dorota Matuszko

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński ( Polska)

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński

Dorota Matuszko Email

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński ( Polska)

Dorota Matuszko