Aleksandra Popińska-Pindych
Kultura Słowian, Tom XV, 2019, s. 241 - 263
https://doi.org/10.4467/25439561KSR.19.011.11327
William Palmer, traktarianin, absolwent Uniwersytetu Oksfordzkiego, teolog i liturgista, poświęcił życie idei pojednania Kościoła anglikańskiego z Kościołem prawosławnym. W myśl opisanej przez niego „teorii gałęzi” Kościół katolicki, anglikański i prawosławny – jak gałęzie jednego drzewa – są głęboko ze sobą zjednoczone, nie tylko historycznie przez ten sam korzeń, ale i dogmatycznie przez tę samą istotę kultu. Po uzyskaniu listów polecających od angielskich dostojników kościelnych i świeckich Sir Palmer udał się z samozwańczą misją ekumeniczną do Rosji. Samozwańczą – gdyż choć miał poparcie wielu, to jednak propagowanie idei, by odnowić więzi z Cerkwią było próbą urzeczywistnienia jego własnego marzenia życia. Uwagi po odwiedzeniu Cerkwi rosyjskiej w latach 1840–1841 są owocem jego doświadczeń, rozczarowań i zachwytów podczas tego przedsięwzięcia. Choć jego nadzieje na interkomunię i zjednoczenie szybko okazały się nie mieć szans na realizację, podczas pobytu w Rosji poznał dogłębnie zwyczaje i codzienne życie tamtejszych wiernych i kapłanów, co zostało uwiecznione na kartach jego notatnika. Artykuł ten jest próbą przybliżenia czytelnikowi tego zupełnie nieznanego w Polsce dzieła, które zredagował i wydał po śmierci Palmera sam kardynał John Newman, nie chcąc, by poświęcenie tak wyjątkowego teologa poszło w zapomnienie.