Z Kresów do Kłodawy. Adam Pieńkiewicz - romantyk, lekarz, poeta, niestrudzony propagator rodzimej twórczości literackiej

Małgorzata Grzanka

Z Kresów do Kłodawy. Adam Pieńkiewicz - romantyk, lekarz, poeta, niestrudzony propagator rodzimej twórczości literackiej

Data publikacji: 2014

Polonia Maior Orientalis, 2014, I, s. 135 - 150

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.14.010.17056

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Z Kresów do Kłodawy. Adam Pieńkiewicz - romantyk, lekarz, poeta, niestrudzony propagator rodzimej twórczości literackiej

Abstrakt

Adam Mikołaj Pieńkiewicz–Rustejko. Wychowanek Liceum Krzemienieckiego i Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie urodził się w 1811 r. na Litwie. Studia medyczne ukończył w roku 1837, otrzymując stopień lekarza trzeciej klasy. Pierwszą praktykę lekarską rozpoczął w Wiłkomierzu, jakiś czas pracował w Mińsku. Nadal pozostawał związany z Wilnem, pragnąc znaleźć dla siebie miejsce w życiu artystyczno-literackim miasta. Jako wielki miłośnik literatury prowadził działalność wydawniczą, propagując rodzimych twórców, których utwory znalazły się m.in. w wydanym przez niego siedmiotomowym Wyborze poezyi. Sam również pisał, publikując w różnych czasopismach kresowych. Własnym nakładem wydał swój jedyny tom poetycki pt. Pieśni nasze. Był znawcą i badaczem folkloru kresowego. Znał ukraińskie ludowe opowieści, legendy, motywy, które zapisywał, przekładał, wykorzystywał w swoich tekstach. Ostanie lata życia spędził w Kłodawie, dokąd przybył w 1872 r. W mieście prowadził praktykę lekarską. Zmarł 26 stycznia 1879 r. Zaprezentowany artykuł jest pierwszą naukową próbą przedstawienia postaci doktora – poety i jego dorobku. Ta nietuzinkowa postać z pewnością zasługuje na miejsce w świadomości nie tylko badaczy literatury polskiej, ale także mieszkańców Kłodawy i regionu.

Adam Mikołaj Pieńkiewicz-Rustejko. Graduate of Krzemieniecki’s Lyceum and Medical-Surgical Academy in Vilnius was born in 1811 in Lithuania. He completed his medical studies in 1837 and was awarded title of a doctor of third class. He began his first medical practice in Wiłkomierz, he worked in Mińsk for some time. He remained connected with Vilnius, while wanting to find a place for himself in the city’s artistic-literary life. As a huge enthusiast of literature, he became a publisher promoting local authors, whose works appeared amongst others in seven-volume set ‘A Specimen of poetry’ published by him. He also wrote himself, publishing in various borderland magazines. He published the self-founded volume of his own poems entitled “Our Songs”. He was an expert and a researcher of the borderland folklore. He knew Ukraine’s folk tales, legends, themes, which he wrote down, translated and used in his own works. He spent his last years in Kłodawa, where he arrived in 1872. In the city he conducted a medical practice. He died on 26th January 1879. This paper is the first attempt of scientific description of the doctor-poet and his works. This unconventional character surely is worthy of remembrance not only researchers of Polish literature, but also the residents of Kłodawa and the region.

Słowa kluczowe

poeta, lekarz, Kłodawa

poet, doctor, Kłodawa

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Źródła:

Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Koninie

Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Kłodawa

Źródła drukowane:

Słownik lekarzów polskich, z. 1, oprac. S. Kośmiński, Warszawa 1883

Russkij biograficzieskij słowar, t. 13, Sankt Petersburg 1902

Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. XIII, oprac. S. H. Uruski, Warszawa 1916

Herbarz polski Kaspra Niesieckiego, wyd. J. N. Bobrowa, t. VIII, Lipsk 1841

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski, Warszawa 1893, t. XIII

Noworocznik Kaliski na rok przestępny 1876, który ma dni 366, Kalisz 1875

Biruta. Część pierwsza, Wilno 1837

Biruta. Część druga, Wilno 1838

Listy emigracyjne Joachima Lelewela, t. IV (1849-1861), Wrocław-Kraków 1954

Pieńkiewicz A.,Uwagi o istotnem zrzódle, duchu i celu prawdziwej poezji, [w:] Wybór poezyi z pisarzów Polskich z dodatkiem uwag o celu i duchu prawdziwej poezyi, t. 1., red. A. Pieńkiewicz, Wilno 1835-1836

Pieńkiewicz A. (1838), Poezya życia, [w:] Bojan, Wilno

Pieńkiewicz A. (1848), Pieśń nasza [w:] tegoż, Pieśni nasze, Wilno

Pieńkiewicz A. (1841), Koncert Karola Lipińskiego, [w:] Linksmine. Prace literackie, Wilno

Prasa:

„Gazeta Lwowska” – 1880

„Gazeta Warszawska” – 1879

„Kłosy. Pismo ilustrowane tygodniowe” – 1879

„Kurier Warszawski” – 1872

„Pamiętnik Naukowo-Literacki. Pismo literaturze, umiejętnościom i sztuce poświęcone” - 1850

„Przegląd Poznański. Pismo sześciotygodniowe” – 1850

„Tygodnik literacki literaturze, sztukom pięknym i krytyce poświęcony” – 1838

„Tygodnik Petersburski. Gazeta Urzędowa Królestwa Polskiego” – 1837, 1841

Opracowania:

Bieliński J. (1886), Stan nauk lekarskich za czasów Akademii Medyko-Chirurgicznej Wileńskiej biblio-graficznie przedstawiony. Przyczynek do dziejów medycyny w Polsce, Warszawa

Chmara A., Jelski A. (1885), Mińsk, [w:] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich, t. 6, red. F. Sulimirski i in., Warszawa

Danilewiczowa M. (1937), Życie naukowe dawnego Liceum Krzemienieckiego, „Nauka Polska”, t. XXII

Grabowski M. (1837), O poezyi XIX wieku, [w:] Literatura i krytyka. Pisma Michała Grabowskiego, Wilno, t. 1

Hadaczek B. (2011), Historia literatury kresowej, Kraków

Jaszczuk M. (1995), Wileńskie źródła do historii medycyny w Archiwum PAN w Poznaniu, „Medycyna Nowożytna”, nr 2/1

Janowski L. (1939), Słownik bio-bibliograficzny dawnego Uniwersytetu Wileńskiego, wyd. pod kier. R. Mienickiego, Wilno

Kowkiel L. (2004), O zakupach książek na prowincji litewsko-białoruskiej w pierwszej połowie XIX wieku, [w:] Kultura książki ziem wschodniego i południowego pogranicza Polski (XVI–XX wiek). Paralele i różnice, red. J. Gwioździk, E. Różycki, Katowice

Magowska A. (2009), Lekarze na Wileńszczyźnie w pierwszej połowie XIX wieku, [w:] Zawód lekarza na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. B. Urbanek, Katowice

Opieńki H. (1924), Stanisław Moniuszko. Życie i dzieła, Lwów-Poznań

Witkowska A. (1989), Literatura romantyzmu, Warszawa

Zawadzki J. (1835), Wizerunki i roztrząsania naukowe, nr 17, Wilno

Informacje

Informacje: Polonia Maior Orientalis, 2014, I, s. 135 - 150

DOI: https://doi.org/10.4467/27204006PMO.14.010.17056

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Z Kresów do Kłodawy. Adam Pieńkiewicz - romantyk, lekarz, poeta, niestrudzony propagator rodzimej twórczości literackiej

Angielski:

From Borderlands to Klodawa. Adam Pienkiewicz - romantic, doctor-poet, indefatiguable promoter of the native literary works

Autorzy

Małgorzata Grzanka

Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem

Publikacja: 2014

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Małgorzata Grzanka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 230

Liczba pobrań: 147

<p> Z Kresów do Kłodawy. Adam Pieńkiewicz - romantyk, lekarz, poeta, niestrudzony propagator rodzimej twórczości literackiej</p>

Pobierz xml