FAQ
Logo of Jagiellonian University

Mojżesz Merin – zbawca, kolaborant
czy zagubiony człowiek?

Publication date: 2019

Studia Judaica, 2018, Issue 2 (42), pp. 299 - 331

https://doi.org/10.4467/24500100STJ.18.014.10265

Authors

Maria Misztal
University of Opole, pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole, Poland
All publications →

Titles

Mojżesz Merin – zbawca, kolaborant
czy zagubiony człowiek?

Abstract

MOSHE MERIN: SAVIOR, COLLABORATOR OR AN ASTRAY MAN?

In January 1940, Moshe Merin became the Head of the Jewish Council of Elders of Eastern Upper Silesia. At this point, the community of Jews amounted to almost 100,000 members. Merin actively promoted his major concept of “survival by work.” He believed that only working for the Third Reich combined with obedience and subordination toward the aggressor can guarantee Jewish survival. This policy arose objections, especially among Jewish youth involved in the resistance movement. Until mid-1942 Merin was an influential figure. His wide contacts with the Nazis and relatively good living conditions of Jews in Eastern Upper Silesia dismissed alleged reasons for mutiny. Therefore, during the first two years of the war, the Jewish Council of Elders of Eastern Upper Silesia enjoyed a lot of success. The situation changed in 1943 when the Nazis created ghettos and started forced deportations to KL Auschwitz. The Jewish Council stopped functioning when Moshe Merin and his main associates were deported to the death camp.   

References

Bibliografia

1. Źródła archiwalne

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego

Relacje:

Adlerflügel Maria, 1946, Relacja, sygn. Relacje 301/2154.

Brechner Samuel, Relacja, 1946, sygn. Relacja 301/1564.

Fischer Dawid, Relacja, b.d., sygn. Relacje 301/1335.

Naftali Baron, Relacja, 1946, sygn. Relacje 301/4301.

Neiger Ewa, Relacja, 1946, sygn. Relacje 301/2442.

Sender Jakub, Relacja, b.d., sygn. Relacje 301/1225.

Żmigród Helena, Relacja, 1945, sygn. Relacje 301/526.

Wstęp do inwentarza zespołu akt Vorstand der Jüdischen Interessenvertretung in Bendsburg (Zarząd Przedstawicielstwa Ludności Żydowskiej w Będzinie19391945, oprac. Anita Chodkowska, Dorota Zamojska, 2006, sygn. 212.

2. Źródła opublikowane

Kirschner Ann, Listy z pudełkaSekret mojej mamy, tłum. z języka angielskiego Barbara Gadomska, tłum. listów z języka jidysz i niemieckiego Aleksandra Geller, Warszawa 2008.

Laskier Rutka, Pamiętnik, red. Adam Szydłowski, Będzin 2008.

Lerchenfeld Anna, Relacja, [w:] Andrzej Strzelecki, Zagłada Żydów z Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz, Oświęcim 2014.

Yahalomi Ariel, Przeżyłem, wyd. 3, Będzin 2014.

3. Opracowania

Czech Danuta, Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz, Oświęcim 1992.

Fontette François de, Historia antysemityzmu, tłum. Maria Mendychowska, Mieczysław Mendychowski, Wrocław 1992.

Hilberg Raul, Zagłada Żydów europejskich, t. 1, tłum. Jerzy Giebułtowski, Warszawa 2014.

Kac Fela, Pozostało jedynie oznaczyć cenęza którą oddać trzeba było życie, „Ekspres Zagłębiowski” (1994), nr 7.

Namysło Aleksandra, Centrala Żydowskich Rad Starszych na Wschodnim Górnym Śląsku, [w:] Zagłada Żydów zagłębiowskich, red. Aleksandra Namysło, Będzin 2004.

Namysło Aleksandra, Postawy mieszkańców rejencji katowickiej wobec ludności żydowskiej, [w:] Polacy i Żydzi pod okupacją niemiecką 19391945Studia i materiały, red. Andrzej Żbikowski, Warszawa 2006.

Namysło Aleksandra, Wpływ kierownictwa Centrali Żydowskich Rad Starszych Wschodniego Górnego Śląska na postawy i zachowania Żydów wobec rzeczywistości okupacyjnej, [w:] Zagłada Żydów na polskich terenach wcielonych do Rzeszy, red. Aleksandra Namysło, Warszawa 2008.

Namysło Aleksandra, Zanim nadeszła Zagłada… Położenie ludności żydowskiej w Zagłębiu Dąbrowskim w okresie okupacji niemieckiej / Before the Holocaust Came… The Situation of Jews in Zaglembie during the German Occupation, tłum. Alicja Cholewa-Zawadzka, Jana Dębska, Katowice 2009.

Nirensztain Albert, Ruch oporu Żydów w Zagłębiu Dąbrowskim pod okupacją hitlerowską, „Kwartalnik Historii Żydów” (2001), nr 4.

Oxenhaendler Fredka Mazja, Ronen-Klinger Avihu, Z historii Żydów na Wschodnim Górnym ŚląskuHolocaust w Zagłębiu„Ekspres Zagłębiowski” (1994), nr 1/2.

Paldiel Mordecai, Saving the JewsAmazing Stories of Men and Women Who Defied the „Final Solution, Rockville 2000.

Piper Franciszek, Żydzi w KL Auschwitz, Oświęcim 2015.

Polonsky Antony, Dzieje Żydów w Polsce i Rosji, tłum. Mateusz Wilk, Warszawa 2014.

Schönker Henryk, Dotknięcie anioła, Warszawa 2011.

Starczewska Ewa, Żelechowska Anna, O godne życie i godną śmierćIzrael Kożuch – zapomniany bohater, [w:] Żydzi na Górnym Śląsku i w Zagłębiu DąbrowskimHistoriakulturazagadnienia konserwatorskie, red. Dariusz Rozmus, Sławomir Witkowski, Kraków–Bytom 2011.

Strzelecki Andrzej, Zagłada Żydów z Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz, Oświęcim 2014.

Szternfinkiel Natan Eliasz, Zagłada Żydów z Sosnowca, Katowice 1946.

Szyndler Artur, Leon Schönker i jego plan emigracji Żydów z rejencji katowickiej z końca 1939 r., „Studia Judaica” 12 (2009), nr 1–2.

Urynowicz Marcin, Adam Czerniaków 18801942Prezes getta warszawskiego, Warszawa 2009.

Wolff-Powęska Anna, Noc kryształowa” – noc hańby, „Znak” 60 (2008), nr 12, http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6432008anna-wolff-poweskanoc-krysztalowa-noc-hanby/ [dostęp: 19 marca 2017].

Żbikowski Andrzej, Zagłada Żydów polskich, [w:] Historia ŻydówDzieje narodu od Abrahama do Państwa IzraelŻydzi w Polsce1000 lat wspólnych losów, red. Leszek Będkowski, Anita Brzostowska, Warszawa 2014.

Information

Information: Studia Judaica, 2018, Issue 2 (42), pp. 299 - 331

Article type: Original article

Titles:

Polish:
Mojżesz Merin – zbawca, kolaborant
czy zagubiony człowiek?
English:

Moshe Merin: savior, collaborator or an astray man?

Authors

University of Opole, pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole, Poland

Published at: 2019

Article status: Open

Licence: CC BY-NC-ND  licence icon

Percentage share of authors:

Maria Misztal (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

View count: 2319

Number of downloads: 3439

<p> Moshe Merin: savior, collaborator or an astray man?</p>