Current challenges of economic diplomacy make even more urgent the need for strong human rights legislation, involving not only democratically elected governments but also non-state actors such as civil society, local authorities (mega cities outnumber many countries), businesses, and universities. The paper focuses on three problems of the delicate relationship of economic diplomacy with the protection of human rights:
– the new shift in economic and commercial power from the Northwestern developed countries to Southeastern emerging economies with serious deficits in the functioning of democratic institutions, but with a rapidly emerging middle class, with serious ambitions for change (in a positive or negative direction),
– the “energy security”, as the Russian military intervention in Ukraine, revealed,
– and economic sanctions, since poor design and implementation of sanctions policies often mean that they fall short of their desired effects, endangering human rights.
How, then, could the exercise of modern economic diplomacy (promoting exports and investment abroad, attracting FDIs, aid and trade negotiations, but also strengthening the functioning of other civil society actors), not only helps protect human rights but also be an opportunity for high strategic scope and great social value? Applying human rights’ evaluation criteria of economic diplomacy, with the help of policy experience and technology, should concern societies in democracies. The research results can be taken into consideration by policymakers to create an appropriate economic diplomacy framework shaped by European democratic values and respect for human rights.

Keywords: Economic Diplomacy, Shift of Economic Power, Energy Security, Economic Sanctions, Human Rights

Dyplomacja ekonomiczna i prawa człowieka: w poszukiwaniu demokratycznych rozwiązań

Obecne wyzwania dyplomacji ekonomicznej czynią jeszcze bardziej pilną potrzebę opra- cowania skutecznych regulacji w zakresie praw człowieka, angażujących nie tylko demo- kratycznie wybrane rządy, ale także podmioty spoza struktury organów państwa, takie jak społeczeństwo obywatelskie, władze lokalne (metropolie wyprzedzają w tym zakresie wiele państw), przedsiębiorstwa czy uczelnie. W artykule skupiono się na trzech problemach dotyczących wrażliwych związków dyplomacji gospodarczej z ochroną praw człowieka:
– nowym przesunięciu siły ekonomicznej i handlowej z północno-zachodnich krajów rozwiniętych na południowo-wschodnie gospodarki wschodzące, z poważnymi deficytami w funkcjonowaniu instytucji demokratycznych, ale z szybko powstającą klasą średnią, z poważnymi ambicjami do zmian (w pozytywnym i negatywnym kierunku),
– „bezpieczeństwie energetycznym”, co uwidoczniła rosyjska zbrojna interwencja na Ukrainie,
– sankcjach gospodarczych, niewłaściwe zaprojektowanie i wdrożenie polityki sankcji często bowiem oznacza, że nie przynoszą one pożądanych rezultatów, stwarzają natomiast zagrożenie dla praw człowieka. 
Jak zatem prowadzenie nowoczesnej dyplomacji ekonomicznej (promowanie eksportu i inwestycji za granicą, pozyskiwanie BIZ, negocjacje pomocowe i handlowe, ale także wspieranie funkcjonowania innych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego) może nie tylko pomóc w ochronie praw człowieka, ale także być szansą o dużym zasięgu strategicznym i wielkiej wartości społecznej? Zastosowanie kryteriów oceny praw człowieka w dyplomacji ekonomicznej, przy pomocy rozwiązań wynikających z doświadczeń polityki i technologii, powinno być przedmiotem zainteresowania społeczeństw w systemach demokratycznych. Wyniki badań będą mogły być wzięte pod uwagę przez decydentów politycznych, dążących do stworzenia odpowiednich zasad dyplomacji ekonomicznej kształtowanych przez demokratyczne wartości europejskie i respektowanie praw człowieka.

Current challenges of economic diplomacy make even more urgent the need for strong human rights legislation, involving not only democratically elected governments but also non-state actors such as civil society, local authorities (mega cities outnumber many countries), businesses, and universities. The paper focuses on three problems of the delicate relationship of economic diplomacy with the protection of human rights:
– the new shift in economic and commercial power from the Northwestern developed countries to Southeastern emerging economies with serious deficits in the functioning of democratic institutions, but with a rapidly emerging middle class, with serious ambitions for change (in a positive or negative direction),
– the “energy security”, as the Russian military intervention in Ukraine, revealed,
– and economic sanctions, since poor design and implementation of sanctions policies often mean that they fall short of their desired effects, endangering human rights.
How, then, could the exercise of modern economic diplomacy (promoting exports and investment abroad, attracting FDIs, aid and trade negotiations, but also strengthening the functioning of other civil society actors), not only helps protect human rights but also be an opportunity for high strategic scope and great social value? Applying human rights’ evaluation criteria of economic diplomacy, with the help of policy experience and technology, should concern societies in democracies. The research results can be taken into consideration by policymakers to create an appropriate economic diplomacy framework shaped by European democratic values and respect for human rights.