Stefan Zakrzewski (1898-1934) – żołnierz Legionów Polskich i oficer zawodowy Wojska Polskiego

Jarosław  Durka

Stefan Zakrzewski (1898-1934) – żołnierz Legionów Polskich i oficer zawodowy Wojska Polskiego

Publication date: 11.2023

Polonia Maior Orientalis, 2023, X, pp. 385 - 396

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.23.020.17793

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Stefan Zakrzewski (1898-1934) – żołnierz Legionów Polskich i oficer zawodowy Wojska Polskiego

Abstract

Artykuł opisuje losy Stefana Zakrzewskiego (1898-1934), pochodzącego z rodziny o silnych tradycjach patriotycznych, młodzieżowego działacza Polskiej Organizacji Wojskowej, ochotnika Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego i uczestnika wojny polsko-sowieckiej 1920 r., podczas której został ranny. Po zakończeniu działań zbrojnych Stefan Zakrzewski postanowił kontynuować karierę wojskową. Dosłużył się stopnia kapitana. Na uwagę zasługuje też najbliższa rodzina Stefana Zakrzewskiego. Zarówno postać dziadka, Antoniego Freytaga, powstańca styczniowego, jak i matki, Stefanii, która działała społecznie w Kaliszu. Osoby te miały niewątpliwy wpływ na wybory życiowe Stefana, ale też jego siostry, Janiny, która podobnie jak matka działała społecznie, m. in. na rzecz internowanych w Szczypiornie legionistów.

The article presents the figure of Stefan Zakrzewski, born in Kalisz, an activist of the Polish Military Organisation and a volunteer of the Polish Legions, fighting in the ranks of the 6th Infantry Regiment. He joined the Polish Legions without completing middle school. After Poland regained independence, he continued his service as a professional officer in the Polish Army. Throughout his life, he displayed an extremely patriotic attitude. In January 1919, at his own request, he was assigned to the 29th Infantry Regiment (Kaniowski Rifle Regiment), and later also fought in the 28th Infantry Regiment and the 34^th Infantry Regiment. He was wounded during the fighting. After the end of the Polish-Soviet War, he continued his education and was conscripted into the 29th Infantry Regiment and then into the 5^th Sapper Regiment. While in the army, he was a physical education instructor. From 1930, he was commander of the 2nd Sapper Company in the 1st Battalion of Legion Sappers in Modlin.

Keywords

Legiony Polskie, Stefan Zakrzewski, Janina Zakrzewska, Antoni Freytag, Kalisz, Wieluń

Polish Legions, Stefan Zakrzewski, Janina Zakrzewska, Antoni Freytag, Kalisz, Wieluń

References

Download references

Źródła:

Archiwum Państwowe w Poznaniu. Oddział w Koninie, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Grodziec, sygn. 78

Archiwum Państwowe w Poznaniu. Oddział w Koninie, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Izbica Kujawska, sygn. 56

Archiwum Państwowe w Poznaniu. Oddział w Koninie, Księgi i akta hipoteczne sądów w Turku, sygn. 54/507/0/-/794

Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku, Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Osięciny, sygn. 21

Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku, Wojskowe Biuro Historyczne

Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku, Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych

Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku, Janina Zakrzewska, sygn. Odrzuc. 25.06.1938

Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku, Stefan Zakrzewski, sygn. 6118

Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku, Stefan Zakrzewski, sygn. KZ 29/Z – 214

Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku, Stefan Zakrzewski, sygn. MN 15.06.1932

Archiwum Państwowe w Toruniu. Oddział we Włocławku, Stefania Zakrzewska, sygn. MN 16.03.1933

Archiwum rodzinne Anny Majewskiej-Rau, Akt śmierci Ludwika Zakrzewskiego z dnia 16 listopada 1923 r.

Archiwum rodzinne Anny Majewskiej-Rau, Fragment historii rodziny napisany przez Grażynę z Kinów Rzymkowską (1` Majewską) (ur. 1934 r., zm. 2021 r.)

Archiwum rodzinne Anny Majewskiej-Rau, Książeczka legitymacyjna Stefana Zakrzewskiego – studenta Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Poznańskiego

Źródła drukowane:

Bieniecki R., Celer B. (2014), Katastrofa kaliska 1914. Materiały źródłowe (wybór), Kalisz.

Materiały źródłowe do dziejów legionistów internowanych w Szczypiornie w 1917 roku, wybór i oprac. G. Waliś (2017), Kalisz.

Sprawozdanie z działalności Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w 1935 r.

Wspomnienia:

Wierna służba. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1910-1915. Służba ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915-1918, Warszawa 2021

Wywiady i informacje:

Wywiad z Anną Majewską-Rau

Informacja z Archiwum Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

Prasa:

„Dziennik Personalny” – 1932

„Gazeta Kaliska” – 1923, 1934

„Słowo” – 1898

„Świat Zasłużonych” – 1934

Opracowania:

Bełdowski L. (1928), Zarys historji wojennej 29-go Pułku Strzelców Kaniowskich, Warszawa

Bożyk I. (2017), „Wzór żołnierza i obywatela” – Jan Opieliński, „Wojsznar”, „Zdanowicz” (1892-1918), „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, nr 3

Brzychaczek W. (1929), Zarys historji wojennej 35-go Pułku Piechoty, Warszawa

Cutter Z. J. (2005), Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa

Dobrowolski P. (2018), Świetlice żołnierskie – rola i zadania w systemie wychowawczym żołnierzy (1918-1939), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, nr 101

Durka J. (2017), Materiały aparatu bezpieczeństwa na temat ziemianina Witolda Karłowskiego (1896-1959) z Grodnej, „Polonia Maior Orientalis”, T. 4

Maliszewski J. (1932), Postanie styczniowe. Notatki biograficzne uczestników, Warszawa

Małyszko S. (2012), Zabytkowe cmentarze przy Rogatce w Kaliszu, Kalisz

Mastalski L. (2020), Polska Organizacja Wojskowa. Okręg Częstochowsko-Wieluński Va/IX 1915-1918, Częstochowa

Mościcki H. (1929), Pomniki bojowników o niepodległość 1794-1863,Warszawa

Sętowski J. (2005), Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa

Sętowski J. (2011/2012), Powstańcy styczniowi 1863-1864 na cmentarzach częstochowskich: Kule, św. Rocha i ewangelicko-augsburskim. Biogramy, „Rocznik Muzeum Częstochowskiego”

Sobczak-Waliś M., Waliś G. (2013), Miejsca pamięci powstania styczniowego na terenie powstańczego województwa kaliskiego, Kalisz

Tabaka A. (2020), Podziękowania legionistów dla kaliskiej Ligi Kobiet. List Mieczysława Naramowskiego (1889-1954) na tle pamiętników jeńców ze Szczypiorna, „Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”, nr 20

Wolski M. (1931), Zarys historji wojennej 5-go Pułku Saperów, Warszawa

Wrotkowski H. (1970), Społeczeństwo Kalisza w latach pierwszej wojny światowej i dniach wyzwolenia, „Rocznik Kaliski”, T. III

Netografia:

Genealogia Polaków, https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/71394/lucjan-freytag [dostęp: 20.12.2022].

Genealogia Polaków, https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/58099/lucjan-freytag [dostęp: 20.12.2022].

Halak M., Kaliscy harcerze też walczyli o niepodległość, https://zyciekalisza.pl/artykul/kaliscy-harcerze-tez/853596 [dostęp: 20.12.2022].

Kielakowie.com, https://kielakowie.com/getperson.php?personID=I85310&tree=tree381 [dostęp: 20.12.2022].

Kielakowie.com, https://kielakowie.com/getperson.php?personID=I85524&tree=tree381 [dostęp: 20.12.2022].

Mydlach P., Szkoła Handlowa w Kaliszu (1905-1917), http://2lo.kalisz.pl/images/szkola_handlowa_1905-1917.pdf [dostęp: 20.12.2022].

MyHeritage, https://www.myheritage.pl/names/antoni_freytag [dostęp: 20.12.2022].

Szczypiorno. Historia i współczesność, https://szczypiorno.info/oboz-w-szczypiornie-galeria-zdjec/nggallery/oboz-w-szczypiornie/pamietnik-janki-zakrzewskiej-wpisy-w-warszawie-kaliszu-1917_1920 [dostęp: 20.12.2022].

Szczypiorno. Historia i współczesność, https://szczypiorno.info/oboz-w-szczypiornie-galeria-zdjec/nggallery/oboz-w-szczypiornie/albumik-stelli-takze-wpisy-wierszowane-legionistow-i-grafiki-jurka-krukowskiego-pazdziernik-grudzien-1917-r [dostęp: 20.12.2022].

Szczypiorno. Historia i współczesność, https://szczypiorno.info/oboz-w-szczypiornie-galeria-zdjec/nggallery/oboz-w-szczypiornie/Albumik-dla-Janki-Zakrzewskiej [dostęp: 20.12.2022].

Information

Information: Polonia Maior Orientalis, 2023, X, pp. 385 - 396

DOI: https://doi.org/10.4467/27204006PMO.23.020.17793

Article type: Others – citable

Titles:

Polish:

Stefan Zakrzewski (1898-1934) – żołnierz Legionów Polskich i oficer zawodowy Wojska Polskiego

English:

Stefan Zakrzewski (1898-1934) – Soldier of the Polish Legions and Professional Officer in the Polish Army

Authors

Jarosław Durka

https://orcid.org/0000-0003-2535-7842

University of Opole, pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole, Poland

Published at: 11.2023

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Jarosław Durka (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 249

Number of downloads: 230

<p>Stefan Zakrzewski (1898-1934) – Soldier of the Polish Legions and Professional Officer in the Polish Army</p>

Download xml