FAQ
Kalisz Society of Friends of Science logo

Sposób przygotowania wyprawy pospolitego ruszenia w województwie kaliskim w 1651 r

Publication date: 06.2022

Polonia Maior Orientalis, 2022, IX, pp. 55 - 70

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.22.003.15925

Authors

Bartosz Staręgowski
The State Archive in Lublin, Jezuicka 13, 20-950 Lublin (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-4775-0162 Orcid
All publications →

Titles

Sposób przygotowania wyprawy pospolitego ruszenia w województwie kaliskim w 1651 r

Abstract

Wyprawa pospolitego ruszenia pod Beresteczko w 1651 r., według opinii historyków, uchodzi za jedną z najlepiej zorganizowanych w dziejach polskiej wojskowości. W Koronie ogłoszono mobilizację szlachty, w czym partycypowały także województwa Wielkopolski właściwej – poznańskie i kaliskie. Kasztelan kaliski Jakub Rozdrażewski, upoważniony do koordynacji działań związanych z organizacją wyprawy przez wojewodę kaliskiego Andrzeja Grudzińskiego, bardzo rzetelnie podszedł do sprawy. Wdrożył on procedury, które przyspieszyły mobilizację oraz zadbał o bezpieczny przebieg przemarszu i pozyskiwanie zaopatrzenia. W swoich działaniach wykorzystał dorobek wypraw z 1621 i 1649 r. Choć ostatecznie województwo kaliskie (poza kompanią Jana Piotra Opalińskiego) dotarło po zakończeniu bitwy, to jednak organizacyjnie wyprawa była przygotowana najsprawniej ze wszystkich dotychczasowych.

References

Download references
Źródła:

Archiwum Państwowe w Lublinie: Księgi grodzkie lubelskie (Relacje)

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Księgi grodzkie gnieźnieńskie – 140

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Księgi grodzkie kaliskie – 274, 276, 277

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Księgi grodzkie kcyńskie – 86

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Księgi grodzkie konińskie – 92

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Księgi grodzkie nakielskie – 116, 117

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Księgi grodzkie poznańskie – 679, 694, 696

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Księgi grodzkie pyzdrskie – 85

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Księgi grodzkie wałeckie – 28

Archiwum Państwowe w Poznaniu: Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie – 144, 1774

Źródła drukowane:

Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego (1962), oprac. W. Dworzaczek, t. 1, cz. 2, Poznań

Jemiołowski M. (2000), Pamiętnik dzieje Polski zawierający (1648-1679), oprac. J. Dzięgielewski, Warszawa

Leitgeber S. (1995), Spis szlachty powiatu kcyńskiego z 1621 r., „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”, t. 5

Oświęcim S. (1907), Diariusz Stanisława Oświęcima 1643-1651, [w:] Scriptores Rerum Polonicarum, t. 19, Kraków

Piasecki P. (1870), Kronika Pawła Piaseckiego, biskupa przemyślskiego, wyd. J. Bartoszewicz, Kraków

Radziwiłł A. (1980), Pamiętnik o dziejach w Polsce, oprac. A. Przyboś, R. Żelewski, t. 3, Warszawa

Relacje wojenne z pierwszych lat walk polsko-kozackich powstania Bohdana Chmielnickiego okresu „Ogniem i Mieczem” (16481651) (1999)oprac. M. Nagielski, Warszawa

Volumina Constitutionum (2010-2015)t. 3-4, vol. 1, red. S. Grodziski i inni, Warszawa

Opracowania:

Biskup M. (2017), Wojny Polski z Zakonem Krzyżackim (1308-1521), wyd. 2 (eBook), Oświęcim

Ciesielski T., Nagielski M. (2003), Komputy wojska koronnego w latach 1651-1653, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 40

Gąsiorowski A. (1969), Pobór pospolitego ruszenia 1433 roku w Wielkopolsce, „Kwartalnik Historyczny”, t. 76, z. 1

Gąsiorowski A. (1965), Powiat w Wielkopolsce w XIV–XVI w. Z zagadnień zarządu terytorialnego i podziałów Polski późnośredniowiecznej, Poznań

Gąsiorowski A. (1969), Wielkopolska jako region historyczny, [w:] Dzieje Wielkopolski, t. 1, red. J. Topolski, Poznań

Hahn K. (1928), Pospolite ruszenie wedle uchwał sejmikowych ruskich od XVI do XVIII wieku, „Pamiętnik Historyczno-Prawny”, t. 6, cz. 4

Kamieński A. (2015), Rola kasztelanów w systemie obronnym Wielkopolski w XVI-XVII wieku, „Czasy Nowożytne”, t. 28

Komanin I. (1910), Bitwa kozakow s polakami pod m. Beresteckom v ijune 1651, Kijów

Konopczyński W. (1925), Wielkopolska w dobie Rzeczypospolitej szlacheckiej, „Roczniki Historyczne”, t. 1

Kubala L. (1925), Bitwa pod Beresteczkiem, Kraków

Kukiel M. (1929), Zarys historii wojskowości w Polsce, wyd. 3, Kraków

Łopatecki K. (2013), Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do połowy XVII wieku), Białystok

Matuszewski J. (2013), Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do połowy XVII wieku), Białystok

Nagielski M. (2009), Pospolite ruszenie szlachty w świetle kampanii zborowskiej i beresteckiej przeciwko Kozakom (1649-1651), „Studia Historyczno-Wojskowe”, t. 3

Ostrowski B. (1980), Pospolite ruszenie szlachty smoleńskiej w XVII wieku, „Acta Baltico-Slavica”, t. 13

Pietrzak J. (1983), Po Cecorze i podczas wojny chocimskiej: sejmy z lat 1620-1621, Wrocław

Romański R. (1994), Beresteczko 1651, Warszawa

Spieralski Z. (1960), Wymiar służby w pospolitym ruszeniu, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, t. 6, cz. 1

Wierzbicki L. (2011), Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1670-1672, Lublin.

Wierzbicki L. (2000), Szlachta chełmska w czasie konfederacji gołębskiej, „Rocznik Chełmski”, t. 6

Wierzbicki L. (2015), Uczestnicy wypraw pospolitego ruszenia koronnego w czasach panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, [w:] Społeczeństwo staropolskie. Seria nowaSpołeczeństwo a wojsko, t. 4, Warszawa

Wierzbicki L. (2008), Wici na pospolite ruszenie w Koronie w latach 1669-1673, „Res Historica”, t. 26.

Wilamowski J. (2008), Przyczynek do dziejów okazowań i pospolitego ruszenia w województwie płockim za Zygmunta III Wazy, „Studia Historyczno-Wojskowe”, t. 2

Wyczański A. (1952), Z dziejów reform skarbowo-wojskowych za Zygmunta I. Próby relucji pospolitego ruszenia, „Przegląd Historyczny”, t. 43, cz. 2

Zwierzykowski M., Tacka E. (2016), Miejsce obrad sejmików województw Wielkopolski właściwej od XVI do XVIII wieku, „Res Historica”, t. 42

Information

Information: Polonia Maior Orientalis, 2022, IX, pp. 55 - 70

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Sposób przygotowania wyprawy pospolitego ruszenia w województwie kaliskim w 1651 r

English:

The Way of Preparing the Expedition of the Common March in the Kalisz Voivodship which Took Place in 1651

Authors

https://orcid.org/0000-0002-4775-0162

Bartosz Staręgowski
The State Archive in Lublin, Jezuicka 13, 20-950 Lublin (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-4775-0162 Orcid
All publications →

The State Archive in Lublin, Jezuicka 13, 20-950 Lublin (Poland)

Published at: 06.2022

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Bartosz Staręgowski (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish