FAQ
Kalisz Society of Friends of Science logo

Sompolno w latach 1815-1870. Administracja, finanse i majątek miejski

Publication date: 06.2022

Polonia Maior Orientalis, 2022, IX, pp. 71 - 89

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.22.004.15926

Authors

Tomasz Dziki
Włocławskie Towarzystwo Naukowe
https://orcid.org/0000-0003-1828-2125 Orcid
All publications →

Titles

Sompolno w latach 1815-1870. Administracja, finanse i majątek miejski

Abstract

W latach 1815-1866 Sompolno administracyjnie przynależało do obwodu i powiatu kujawskiego (od 1842 r.), a od 1847 r. (po zmianie nazwy) do powiatu włocławskiego w województwie mazowieckim, następnie od 1837 r. guberni mazowieckiej, a od 1845 r. guberni warszawskiej. Po reformie administracyjnej z 1866 r. z początkiem 1867 r. Sompolno znalazło się w powiecie kolskim w guberni kaliskiej. W 1870 r. na podstawie prawa z 1869 r. utraciło prawa miejskie i zostało przekształcone w osadę i przyłączone do gminy wiejskiej Lubstów. Administracja miejska w Królestwie Polskim była częścią administracji państwowej. Każdy burmistrz był nominowany, a nie wybierany przez społeczeństwo. Kasa miejska Sompolna nie posiadała, w odróżnieniu od wielu innych miast, własnych dochodowych nieruchomości rolnych. W tym względzie majątek miasta przedstawiał się skromnie. Imponujące jest to, że mieszkańcom udało się szybko zorganizować i wybudować do 1823 r. nowy murowany budynek ratusza. Koszty utrzymania administracji miejskiej i realizacji inwestycji miejskich pokrywano z licznych podatków i opłat. Ogólnie w omawianym okresie Sompolno było średniej wielkości miastem, ale z dość dużym udziałem zabudowy murowanej.

References

Download references
Źródła archiwalne:

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Rada Stanu i Rada Ministrów Księstwa Warszawskiego

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Komisja Województwa Mazowieckiego i Rząd Gubernialny Warszawski

Archiwum Państwowe w Toruniu Oddział we Włocławku, Naczelnik Powiatu Włocławskiego z lat 1808-1866 [1889]

Archiwum Państwowe w Toruniu Oddział we Włocławku, Zarząd Powiatu Włocławskiego z lat [1858] 1866-1917

Archiwum Państwowe w Toruniu Oddział we Włocławku, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Chodecz

Archiwum Państwowe w Toruniu Oddział we Włocławku, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Brześć Kujawski

Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Koninie, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Sompolno

Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Koninie, Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Izbica Kujawska

Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Mławie, Akta stanu cywilnego gminy Sochocin

Źródła drukowane:

Dziennik Praw Królestwa Polskiego

Dziennik Urzędowy Guberni Warszawskiej z lat:1851, 1857

Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego z lat: 1820, 1824, 1828, 1835

Kallas M. (1988), Opis Sompolna z 1820 roku, „Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie”, t. VI

Kallas M. (1999), Raport o stanie miast kujawskich w 1820 roku „Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie”, t.13

Krótka statystyka Guberni Królestwa Polskiego obejmująca rozległość i ludność tychże guberni, oraz miast, osad i gmin, Warszawa 1870

Nowy Kalendarzyk Polityczny na rok 1827, Warszawa [b.d.w.]

Nowy Kalendarzyk Polityczny na rok 1828, Warszawa [b.d.w.]

Nowy Kalendarzyk Polityczny na rok 1830, Warszawa [b.d.w.]

Nowy Kalendarzyk Polityczny na rok 1834, Warszawa [b.d.w.]

Nowy Kalendarzyk Polityczny na rok 1835, Warszawa [b.d.w.].

Памятная Книжка Калишcкой Губернии на 1870 г., Kalisz  1870

Przepisy odnoszące się do czynności Rządów Gubernialnych i Naczelników Powiatów, Wydział Spraw Wewnętrznych, cz. 1: Wydział Administracyjny, Warszawa 1866

Rocznik Urzędowy Królestwa Polskiego na rok 1865, Warszawa [b.d.w.]

Rocznik Urzędowy Królestwa Polskiego na rok 1866 r., Warszawa [b.d.w.]

Zbiór przepisów administracyjnych Królestwa Polskiego, T.1, cz.1. Gospodarstwo miejskiej, Warszawa 1866.

Zbiór przepisów administracyjnych Królestwa Polskiego, Wydział Spraw Wewnętrznych i Duchownych, cz. 1, t. 3, ks. 2: Materiały obejmujące ustawy i urządzenia dotyczące gospodarstwa miejskiego, Warszawa 1866

Prasa:

„Dziennik Warszawski” – 1855, 1865, 1867

„Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego” – 1854, 1855

„Kurier Codzienny” – 1870 r.

„Kurier Warszawski” – 1847 r.

„Warszawska Gazeta Policyjna” – 1847, 1855, 1864, 1865

„Варшавская Полицейская Газета” – 1870 r.

Opracowania:

Breyer A. (1938), Zur Geschichte von Sompolno und Umgegend, Poznań

Dziki T. (2004), Nieszawa w latach 1793-1918, [w:] Dzieje Nieszawy, t. I: Do roku 1945, red. R. Czaja, Toruń

Dziki T. (2018), W czasach zaborów (1793-1918), [w:] Monografia Powiatu Włocławskiego, red. K. Mikulski i T. Dziki, Włocławek

Dziki T. (2020), Brześć Kujawski w latach 1793-1918, [w:] Dzieje Brześcia Kujawskiego i ziemi brzeskiej, t. 1: Do roku 1918, red. D. Kaczewski i S. Łaniecki, Brześć Kujawski

Dziki T. (2021), Brdów w latach 1815-1870. Administracja, finanse i majątek miejski, „Polonia Maior Orientalis” T. VIII

Gajda A (1936), Monografia Sompolna z dodatkiem o Lubstowie i okolicy, Koło

Gołdyn P (2011), Dzieje Sompolna, t. 1: Wiek XX, Sompolno

Gruszczyńska M. (1999), Organizacja władz miejskich Włocławka w latach 1793-1914, [w:] Dzieje miasta, t. I: Od początków do 1918 roku, pod red. J. StaszewskiegoWłocławek

Kaszyński M. (2021), Z przeszłości administracyjnej miejscowości Brudzew w powiecie tureckim, „ Polonia Maior Orientalis”, T. VIII

Kallas M. (1978), Z przeszłości administracyjnej Kujaw i ziemi dobrzyńskiej (od rozbiorów do utworzenia województwa włocławskiego), „Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie”, seria A

Kołodziejczyk R. (1961), Zamiana miast na osady w Królestwie Polskim, „Kwartalnik Historyczny”, R. LXVIII, z.1

Kołodziejczyk R. (1998), Miasta i mieszczaństwo w Królestwie Polski w 1865 r. w świetle statystyki, [w:] R. Kołodziejczyk, Studia nad dziejami burżuazji w Polsce. Wybór prac z lat 1956-1998 wydany z okazji 75-lecia urodzin autora, Warszawa-Pułtusk

Korobowicz A., Witkowski W. (2012), Historia ustroju i prawa polskiego (1772-1918), Warszawa

Kozłowski J. (1998), Realizacja reformy administracyjnej w Królestwie Polskim w latach 1867-1875, „Przegląd Historyczny”, t. 89, z. 2.

Nietyksza M. (1986), Rozwój miast i aglomeracji miejsko-przemysłowych w Królestwie Polskim 1865-1914, Warszawa

Przygodzki J. (2002), Rada Najwyższa Tymczasowa Księstwa Warszawskiego 1813-1815. Organizacja i działalność, Wrocław

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1890

Smyk G. (2011), Administracja publiczna w Królestwie Polskim w latach 1864-1915, Lublin

Information

Information: Polonia Maior Orientalis, 2022, IX, pp. 71 - 89

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Sompolno w latach 1815-1870. Administracja, finanse i majątek miejski

English:

Sompolno in the Years 1815-1870. Administration, Finances and Municipal Property

Authors

https://orcid.org/0000-0003-1828-2125

Tomasz Dziki
Włocławskie Towarzystwo Naukowe
https://orcid.org/0000-0003-1828-2125 Orcid
All publications →

Włocławskie Towarzystwo Naukowe

Published at: 06.2022

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Tomasz Dziki (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish