Edukacja żydowskich dziewcząt w sztetlach Wielkopolski Wschodniej u progu II Rzeczypospolitej na przykładzie doświadczeń Heni Ajmanówny utrwalonych w dzienniku z lat 1920-1926

Elwira  Jeglińska

Edukacja żydowskich dziewcząt w sztetlach Wielkopolski Wschodniej u progu II Rzeczypospolitej na przykładzie doświadczeń Heni Ajmanówny utrwalonych w dzienniku z lat 1920-1926

Publication date: 06.2022

Polonia Maior Orientalis, 2022, IX, pp. 279 - 308

https://doi.org/10.4467/27204006PMO.22.016.15938

Authors

Pobierz pełny tekst

PDF

Titles

Edukacja żydowskich dziewcząt w sztetlach Wielkopolski Wschodniej u progu II Rzeczypospolitej na przykładzie doświadczeń Heni Ajmanówny utrwalonych w dzienniku z lat 1920-1926

Abstract

Niniejszy tekst prezentuje sylwetkę Heni Ajmanówny, Żydówki ze Ślesina (miasteczka położonego w Wielkopolsce Wschodniej) w świetle pozostawionego przez nią dziennika pisanego w latach dwudziestych XX wieku. H. Ajmanówna wiele miejsca w swoich zapiskach poświęciła problemowi zdobywania edukacji żydowskich dziewcząt pochodzących z małych miasteczek. Jej dziennik to świadectwo nieugiętego dążenia do uzyskania wykształcenia, które ze względu na brak możliwości odbycia edukacji formalnej jest rozumiane przede wszystkim jako zdobycie wiedzy i poszerzenie intelektualnych horyzontów dokonujące się na drodze samokształcenia. H. Ajmanówna swoją narracją wpisuje się w głosy żydowskiego pokolenia wchodzącego w dorosłość w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Z rówieśnikami łączy ją sprzeciw wobec tradycyjnych wartości pielęgnowanych w rodzinie urodzenia, poparcie dla syjonizmu, potrzeba zmiany miejsca kobiet żydowskich w społeczeństwie i konieczność uzyskiwania wykształcenia, które stać się może kluczem do stworzenia nowej rzeczywistości społecznej.

Presented paper discusses the profile of Heni Ajmanówna, a Jewish woman from Ślesin (a town located in Eastern Wielkopolska) in the light of her diary written in the twenties of the twentieth century. H. Ajmanówna devoted a lot of space in her notes to the problem of obtaining education for Jewish girls from small towns. Her diary is a testimony to the unyielding pursuit of education, which, due to the lack of opportunities for formal education, is understood primarily as the acquisition of knowledge and broadening of intellectual horizons carried out through self-education. H. Ajmanówna’s narration fits into the voices of the Jewish generation entering adulthood in the twenties and thirties of the twentieth century. She shares with her peers opposition to the traditional values cultivated in the birth family, support for Zionism, the need to change the place of Jewish women in society and the need to obtain an education that may become the key toc reating a new social reality.

Keywords

syjonizm, młodzież, edukacja, dwudziestolecie międzywojenne, Ślesin

Zionism, youth, education, interwar period, Ślesin

References

Download references

Źródła:

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Oddział w Koninie, Akta Miasta Ślesina

Ajman H., Pamiętnik, rkps w posiadaniu Racheli Braude, kopia w posiadaniu E. Jeglińskiej

Ajman H., Splinters of Time, rkps w posiadaniu autorki, tłum. I. Kaufmann

Źródła drukowane:

Rocznik statystyczny Królestwa Polskiego (1913), oprac. W. Grabski, Warszawa

Prasa:

„Ziemia”–1914

Opracowania:

Bassok I. (2010), Mapping Reading Culture in Interwar Poland –Secular Literature as a New Maker of Ethnic Belonging among Jewish Youth [w:] Simon Dubnow institute Yearbook

Bassok I. (2018), Jewish Youth Movements in Poland between the Wars as Heirs of the Kehilah, „Polin. Studies in Polsih Jewry”, vol. 30

Głowacka-Penczyńska A., Kawski T., Mędykowski W. (2015), The First to Be Destroyed, Boston

Jeglińska E. (2011), Ślesin na bezdrożach historii, Ślesin

Jeglińska E. (2021), Odmienność i tożsamość –rozważania o esejach Helli Kaufmann, „Polonia Maior Orientalis”, T. VIII

Kaufmann H. (2003), Lo diferente y la identidad, Buenos Aires

Kijek K. (2010), Między integracją a wykluczeniem. Doświadczenia szkolne jako czynnik politycznej socjalizacji młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego [w:] A. Lompart, Jednostka zakorzeniona, wykorzeniona? Metafora w socjologii, Warszawa

Kijek K. (2012), Radykalizm sztetlowej młodzieży okresu międzywojennego [w:] Zagłada Żydów na polskiej prowincji, red. A. Sitarek, M. Trębacz, E. Wiatr, Łódź

Kijek K. (2013), Nowoczesność w cieniu orła białego. Edukacja żydowska w II Rzeczypospolitej, „Żydowski Kwartalnik o Literaturze i Sztuce”, nr 3

Kijek K. (2018), Between a Love of Poland, Symbolic Violence and Antisemitism, „Polin. Studies in Polish Jewry”, vol. 30

Kijek K. (2020), Dzieci Modernizmu, Kraków

Kijek K. (2021), Wstęp [do:] Beniamin R., Płonęli gniewem. Autobiografia młodego Żyda, Warszawa

Kucha R. (1982), Oświata elementarna w Królestwie Polskim w latach 1864-1914, Lublin

Manekin R. (2020), The Rebellion of the Daughters. Jewish Women Runaways in Habsburg Galicia, Princeton

Opioła M., Kawski T. (2012), Gminy żydowskie pogranicza Wielkopolski, Mazowsza, Małopolski i Śląska w latach 1918-1942, Toruń E. Jeglińska, Odmienność i tożsamość….

Shapira A. (2018), Historia Izraela, Warszawa

Netografia:

Biuletyn Żydowskiej Agencji Telegraficznej z dnia 9 lutego 1926 roku [dostępny na:] Crowds Storm Palestine Immigration Office in Warsaw –Jewish Telegraphic Agency (jta.org) [dostęp: 20.09.2021].

Spis abonentów sieci telefonicznych […] na 1939 r., s. 859. [dostępny na:] http://genealogyindexer.org/view/1939Ptel/1939Ptel%20-%200923.pdf [dostęp 22.12.2020]

Information

Information: Polonia Maior Orientalis, 2022, IX, pp. 279 - 308

DOI: https://doi.org/10.4467/27204006PMO.22.016.15938

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Edukacja żydowskich dziewcząt w sztetlach Wielkopolski Wschodniej u progu II Rzeczypospolitej na przykładzie doświadczeń Heni Ajmanówny utrwalonych w dzienniku z lat 1920-1926

English:

Education of Jewish Girls in the Shtetls of Eastern Greater Poland on the Example of Henia Ajmanowna’s Experiences Recorded in a diary from 1920 to 1926

Authors

Elwira Jeglińska

https://orcid.org/0000-0001-5347-104X

Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk

Published at: 06.2022

Article status: Open

Licence: None

Percentage share of authors:

Elwira Jeglińska (Author) - 100%

Article corrections:

Publication languages:

Polish

View count: 339

Number of downloads: 593

<p> Education of Jewish Girls in the Shtetls of Eastern Greater Poland on the Example of Henia Ajmanowna’s Experiences Recorded in a diary from 1920 to 1926</p>

Download xml